Παιδεμός Παιδείας

Παιδεμός παιδείας.
Παιδεμός ατελείωτος, αιώνιος.
Εδώ και έναν αιώνα περίπου η χώρα μαστίζεται από μια εκπαιδευτική πολιτική που δεν λέει να βρει το δρόμο της, δεν εννοεί να χαράξει μια ενιαία γραμμή πλεύσης, τουλάχιστον στα σημεία εκείνα που είναι βέβαιο ότι μπορεί να υπάρξει.
Γιατί μη γελιόμαστε, η παιδεία είναι πράξη πολιτική και κάθε πολιτική παράταξη δικαιούται να έχει τη δική της πολιτική άποψη για την παιδεία, εκείνη την άποψη που συνάδει περισσότερο με τις ευρύτερες απόψεις της στα γενικότερα ζητήματα.
Όμως αυτό είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που βλέπομε να συμβαίνει στην ελληνική εκπαίδευση.
Εδώ δηλαδή και όταν ακόμη δεν υπάρχουν διαφορές επινοούνται, έτσι για να διαχωρίσομε τη θέση μας από τους άλλους.
Εδώ και όταν είμαστε ακόμη στείροι σε μεταρρυθμιστικές ιδέες, παίρνομε ημίμετρα τα ονομάζομε μεταρρύθμιση, ξεσηκώνομε τη νεολαία στους δρόμους και εμείς κοπτόμαστε για τη μεταρρύθμιση που οι ταραξίες δεν αφήνουν να προχωρήσει.
Η κατάσταση αυτή είναι καιρός να προβληματίσει κάποιους, γιατί το κόμμα τους δεν έχει προσφέρει τα αναμενόμενα.

Έτσι, αν ανατρέξει κανείς στην μεγάλη δημοκρατική παράταξη διαπιστώνει μια μεγάλη μεταρρύθμιση το 1964, με Υπουργό Παιδείας τον Γ. Α. Παπανδρέου και Γενικό Γραμματέα τον Ευάγγελο Παπανούτσο, τον αρχιτέκτονα της μεταρρύθμισης εκείνης.
Διαπιστώνει επίσης μια μεγάλη μεταρρύθμιση στη δεκαετία του 1980 με την αντικατάσταση των Επιθεωρητών από τους Σχολικούς Συμβούλους, με την εκπόνηση νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων, που είχαν παραμείνει ίδια από το 1911, με τη συγγραφή νέων βιβλίων για όλες τις βαθμίδες της γενικής εκπαίδευσης με την καθιέρωση ενός συστήματος επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που κέρδισε την εμπιστοσύνη ολόκληρου του ελληνικού λαού και που κανείς δεν τόλμησε ποτέ να το αμφισβητήσει.
Και πώς να μην αναφέρει κανείς την επέκταση των Πανεπιστημίων, που πραγματοποιήθηκε εκείνη επίσης χρονική περίοδο από την ίδια δημοκρατική παράταξη;
Τότε, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, οι επαρχιακές πόλεις της χώρας αποκτούσαν το δικό τους Πανεπιστήμιο και έβλεπαν το επί δεκαετίες ανεκπλήρωτο όνειρο να γίνεται πραγματικότητα.
Ακολούθησε η μεταρρύθμιση των Ανωτάτων Σχολών και η μετατροπή τους σε Πανεπιστήμια καθώς και η ίδρυση του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου.
Όλα αυτά αποτέλεσαν πραγματική κοσμογονία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η δεξιά αντίθετα υπήρξε πολύ φειδωλή στην παιδεία. Έμενε διαρκώς σε μια άγονη κριτική των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που επιχειρούσε κάθε φορά η δημοκρατική παράταξη, απειλώντας πως όταν θα ξαναγίνει κυβέρνηση θα τα πάρει πίσω. Και δεν δίστασε πολλές φορές να πραγματοποιήσει τις απειλές.
Η μόνη ευτυχής στιγμή για τη γενική εκπαίδευση υπήρξε επί δεξιάς η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 με Υπουργό Παιδείας το Γ. Ράλλη.
Και στην περίπτωση αυτή βέβαια η δεξιά κατ’ επιθυμία του Κωνστ. Καραμανλή, υιοθέτησε απλώς τη μεταρρύθμιση του 1964, την ίδια εκείνη μεταρρύθμιση που με τόση μανία είχε πολεμήσει παλαιότερα.
Όσο για τα πανεπιστήμια δεν ίδρυσε ποτέ και κανένα. Ποτέ με όσα ονόματα και όσους κομματικούς σχηματισμούς και αν κυβέρνησε. Πάντα όταν η δεξιά μιλούσε για ίδρυση νέων πανεπιστημίων μιλούσε για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Όπως ακριβώς και σήμερα. Δεν ίδρυσε ποτέ και κανένα δημόσιο πανεπιστήμιο.
Θα πρέπει ωστόσο να της αναγνωρίσομε ένα μεγάλο κατόρθωμα. Το κατόρθωμα είναι ότι ύστερα από 30 και πλέον χρόνια επιτυχούς εφαρμογής του συστήματος των Πανελλαδικών εξετάσεων, κατάφερε να το υπονομεύσει κι αυτό δυο φορές μάλιστα εφέτος και κατάφερε να κλονίσει την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού και σ’ αυτό ακόμη το εκπαιδευτικό μέτρο που ήταν αναμφισβήτητο και βρισκόταν υπεράνω πάσης υποψίας.
Παιδεμός παιδείας λοιπόν. Και η χάραξη μιας κοινής εκπαιδευτικής πολιτικής τουλάχιστον στα βασικά της σημεία, τείνει να γίνει εθνική ανάγκη.
Όμως, πώς να συναινέσει αυτός που θέλει με εκείνον που αρνείται; Πώς συνεργασθεί αυτός που πιστεύει στην παιδεία ειλικρινά με εκείνον που απλώς λέει ότι θέλει, αλλά η ιστορία του αποδεικνύει ότι δεν θέλει; Μπορεί κανείς να δημιουργήσει συνθήκες δημιουργίας με αυτά τα δεδομένα; Ασφαλώς όχι.


Βαρβάρα Τερζάκη
Ρέθυμνο 12 Σεπτεμβρίου 2007