Λαός και έθνος, ως φαντάσματα

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Το οδυνηρό συμβάν της χρεοκοπίας ξυπνά φαντάσματα· ενθυμήσεις καταχωνιασμένες, στερεότυπα κατοχικών γονιών και Mικρασιατών παππούδων, φθαρμένα διαβάσματα που δεν έβρισκαν αντίκρισμα στην πραγματικότητα του προσφάτου παρελθόντος, πόνους εξορκισμένους και εξόριστους από την ευδαίμονα Ισχυρή Ελλάδα του ευρώ. Ξύπνησαν και δύο φαντάσματα, που, ενώ στοίχειωσαν τη γένεση του κρατιδίου, ακόμη και πριν από τον Ξεσηκωμό, εντούτοις τα τελευταία χρόνια φύραναν, αποδομήθηκαν, μεταστοιχειώθηκαν: ο λαός και το έθνος. Προλαβαίνω: ας μην ταυτίσουμε επιπόλαια τον λαό με τον λαϊκισμό, και το έθνος με την εθνοκαπηλία. Ας τα δούμε στις πολλαπλές τους εκδιπλώσεις μες στην ιστορική διάρκεια, όπως μάλιστα φανερώνονται ιδρυτικά στην ευρωπαϊκή νεωτερικότητα, από την αυγή του Διαφωτισμού ώς το μεσουράνημα του Ρομαντισμού. Και ας συνυπολογίσουμε ότι η ανάδυση του νεότερου ελληνισμού τροφοδοτείται από αυτά τα μέγιστα κινήματα και σε μεγάλο βαθμό τα εκφράζει κιόλας, σχεδόν ιδανικά. Ρομαντική είναι η σύλληψη της έννοιας λαός, ρομαντική είναι η αποκρυστάλλωση του έθνους, από τον Χέρντερ και τον Γκαίτε έως τον Σίλερ και τον Φίχτε· ρομαντική είναι η ουσία της σολωμικής ποίησης και η ενιαία ιστορική αφήγηση του ελληνικού λαού από τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο και τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, ρομαντική η φύτρα του Παλαμά και του Σικελιανού, και του Σεφέρη και του Ελύτη. Ακόμη και ο νεοκλασικισμός στην Ελλάδα ρομαντικά βιώθηκε. Και η ελληνική εθνογένεση πορεύεται χέρι χέρι με τη γερμανική εθνογένεση. Υπό μία έννοια, λοιπόν, η χρεοκοπία του 2012 και η συνοδός διεθνής επιτήρηση θυμίζει τη χρεοκοπία του 1893, που κατέστη αφορμή για βαθείς ιδεολογικούς και πολιτικούς μετασχηματισμούς, εκφραζόμενους πολύτροπα από διαφορετικές προσωπικότητες όπως ο Παλαμάς, ο Δραγούμης και ο Βενιζέλος. Αναδιατύπωσαν, ανατροφοδότησαν την αφήγηση του λαού και του έθνους, έτσι ώστε λαός και έθνος να ανορθωθούν και να επανεκκινήσουν προς την ιστορική τους μοίρα. Πώς συζητούνται σήμερα αυτά τα θεμελιώδη, ο λαός και το έθνος; Μάλλον: Πώς βιώνονται; Πώς συμβάλλουν στην αυτοαναγνώριση και την αίσθηση του συνανήκειν; Ολα εν συγχύσει – η γρήγορη απάντηση. Για πολλούς λόγους, που δεν μπορούμε να αναπτύξουμε εδώ· μόνο ας υπαινιχθούμε πρόχειρα μια υβριδική κουλτούρα κοσμοπολιτισμού, ναρκισσισμού, υποτέλειας και ψυχικής μειονεξίας, συνδαυλιζόμενη από ιδιοτελή ραγιαδισμό, μεταπρατικά συμφέροντα και εθελοδουλία. Κατά τα λοιπά, η ιστορία. Πάντα παρούσα, διδακτική ή είρων. Ιστορία των ιδεών. Από τον ρομαντικό 19ο αιώνα των πτωχεύσεων, της πελατοκρατίας και των διχασμών, ας θυμηθούμε τις ιδρυτικές ρομαντικές ιδέες περί λαού και έθνους, τόσο δραματικά επίκαιρες, τόσο φρέσκα αποκρινόμενες σε σημερινούς βολοδαρμούς. Πρώτα ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος, εισηγητής του πνεύματος του λαού παρ’ ημίν, ο υποστηρίξας ότι θεμέλια της καθόλου υπάρξεως είναι η γυνή και ο λαός. Το 1857 ήδη διαπιστώνει ότι οι λογιώτατοι απεχθάνονται τη λέξη λαός: «Παρά μικρόν η λέξις Λαός ήλθε ν’ αποβληθή εκ της Ελληνικής συνηθείας. Επικρατέστεραι δε παρά τοις συγγραφεύσι του Βυζαντινού μεσαιώνος διέμειναν αι φράσεις Oχλος, Συρφετός, Oμιλος αγυρτώδης, Λύμα, το Χυδαίον, και έτεραι του αυτού είδους, ας άλλως τε ο λογιώτατος ουδέποτε μετεχειρίσατο μη κεκαρυκευμένας, εις επίδειξιν μισοδημίας, επιθέτοις υβριστικοίς και περιφρονητικοίς. Και όμως ο λογιώτατος ούτος ωνομάζετο χριστιανός. Εις εκατόν και πεντήκοντα δύο περιστάσεις αυτή και μόνη η Καινή Διαθήκη προσφωνεί απεριφράστως και επικαλείται του Λαού το όνομα!». Υστερα ο φλογερός Ανδρέας Ρηγόπουλος, ο συνομιλητής του Βίκτωρος Ουγώ, του Ματσίνι και του Γκαριμπάλντι, λέει στη Βουλή, δέκα χρόνια πριν από την πτώχευση: «Κλαίω εφ’ υμάς και επί τα τέκνα σας, ω στρατιωτικοί, οίτινες θα σύρετε τα ξίφη σας όχι πλέον υπέρ του Ελληνισμού, διότι αυτός δεν θα υπάρχει αλλ’ υπέρ των συμφερόντων των ξένων· κλαίω εφ’ υμάς και επί τα τέκνα σας, ω ναυτικοί, διότι θα χρησιμοποιήσητε την θαλασσινήν υμών ικανότητα υπέρ των ξένων ισχυρών, και θ’ αποτελήτε τα πληρώματα των πλοίων των ως εις τον καιρόν των Βενετών· κλαίω επί σε, ω Ελληνικέ λαέ, διότι θα έλθη ημέρα καθ’ ην αι νέαι γενεαί δεν θα έχουν κανέν ιδανικόν, διότι ο Ελληνισμός εξέλιπε και καμμία έμπνευσις δεν θα υπάρχη ούτε εις την φιλολογίαν ούτε εις την πολιτικήν· κλαίω εφ’ υμάς, ω γεωργοί, ω βιομήχανοι, ω έμποροι, διότι θα σας επιβάλλουν βαρείς δασμούς εις τα προϊόντα σας, διότι θα σας στέλλουν τα ιδικά των μηχανήματα και θα σας τα πωλούν ακριβά, διότι θα γίνετε μεσίται και όχι έμποροι, έως ου καταντήσει ο ελληνικός λαός είλως εργαζόμενος υπέρ των ξένων». ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 26/02/2012

Μια ιστορική γκάφα της Αριστεράς

Των Jean-Paul Besset, Daniel Cohn-Bendit, Alain Lipietz, Yann Moulier Boutang, Shahin Vallee

Οι βουλευτές της γαλλικής Αριστεράς και των οικολόγων διέπραξαν στην Εθνοσυνέλευση στις 21 Φεβρουαρίου μια ιστορική γκάφα: επέλεξαν να αντιταχθούν ή να απόσχουν κατά την ψηφοφορία για την επικύρωση της συνθήκης που δημιουργεί ένα εργαλείο αλληλεγγύης προς τις χώρες της ευρωζώνης που δεν μπορούν πλέον να δανειστούν, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ).

Από το 2010 οι Πράσινοι και οι Σοσιαλιστές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσαν μάχη για να υπάρξει ένας τέτοιος μηχανισμός. Αυτή η αλληλεγγύη δεν είναι μόνο θέμα γενναιοδωρίας, αλλά και καλώς εννοούμενου συμφέροντος. Η χρεοκοπία ενός ευρωπαϊκού κράτους θα επέφερε τη χρεοκοπία των τραπεζών μας, που κατέχουν τις οικονομίες μας, τους μισθούς μας• και αν οι καταθέτες αποζημιωθούν, αυτό θα γίνει με τους δικούς μας φόρους. Η δημιουργία του ΕΜΣ είναι ένα πρώτο βήμα προς μια ομοσπονδιακή Ευρώπη με δικό της υπουργείο Οικονομικών και προϋπολογισμό.

Η μη ύπαρξη του ΕΜΣ είναι ένας παραλογισμός, τον οποίο είχαμε καταγγείλει ήδη από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), η οποία εμπόδιζε την αλληλεγγύη: η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε το δικαίωμα να βοηθά τα μέλη της που αντιμετωπίζουν δυσκολίες! Ετσι, εδώ και τρία χρόνια παιδευόμαστε για να βοηθήσουμε την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, μειώνοντας λίγο λίγο την εχθρότητα των «λαϊκισμών των πλουσίων» της Ευρώπης του Βορρά, που δεν έτρεφαν παρά περιφρόνηση γι' αυτές τις χώρες που είναι «ανίκανες να διαχειριστούν τον προϋπολογισμό τους».

Βεβαίως καταγγείλαμε τα λάθη των ηγετικών τάξεων των χωρών αυτών. Ωστόσο ουδέποτε αγνοήσαμε το ότι οι ευθύνες είναι μοιρασμένες σε όλη την Ευρώπη.

Επειτα από τρία χρόνια διαπραγματεύσεις με τις πιο «εγωιστικές» κυβερνήσεις, έχουμε έναν μηχανισμό, βεβαιότατα ατελή εφόσον είναι προϊόν συμβιβασμού, ο οποίος όμως στέκει: ένα ταμείο αλληλεγγύης, που δανείζεται στη θέση όσων χωρών έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία στις διεθνείς αγορές, με την εγγύηση όλης της Ευρώπης. Αλλά τη στιγμή της ψήφου οι δημαγωγοί αρνούνται τη δημιουργία του ΕΜΣ. «Ναι», λένε, «είμαστε αλληλέγγυοι με τους Ελληνες, θέλουμε έναν ΕΜΣ, αλλά όχι αυτόν εδώ». Συνεπώς, καθώς αυτός ο πραγματικός ΕΜΣ είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού, είναι σαν να λένε ότι δεν θέλουν καθόλου ΕΜΣ και κάθε χώρα ας τα βγάλει πέρα μόνη της...

Ορισμένοι επικρίνουν τον ΕΜΣ ως μια νέα τεχνοκρατική δομή, ανεύθυνη ενώπιον των πολιτικών οργάνων. Ε, όχι! Οι κυβερνήτες του ΕΜΣ θα είναι οι υπουργοί Οικονομικών των χωρών-μελών, οι διοικητές θα διορίζονται από αυτούς και θα μπορούν «να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή» και η διεύθυνσή του θα είναι πολιτική. Αλλοι καταφέρονται εναντίον της στάθμισης της συμμετοχής στις αποφάσεις και στις υποχρεώσεις: θα είναι ανάλογη με το μερίδιο μιας χώρας στο ΑΕΠ της ευρωζώνης. Θα προτιμούσαν να είναι ανάλογη με τον πληθυσμό; Είναι θεμιτό τα διαρθρωτικά κεφάλαια που μεταβιβάζονται κάθε χρόνο σε κάποιο από τα μέλη της να ψηφίζονται από το Κοινοβούλιο. Εδώ όμως μιλάμε για άλλο πράγμα: για τις εγγυήσεις που η Ευρώπη μπορεί να προσφέρει σε έναν δανειστή προς όφελος κάποιου δικού της. Και η απαιτούμενη αλληλεγγύη πρέπει να είναι ανάλογη της δυνατότητας που έχει καθένας να σπεύδει σε βοήθεια του γείτονα.

Επικρίσεις διατυπώνονται, τέλος, κατά του άρθρου 12: για να επωφεληθείς από το αμοιβαίο δάνειο πρέπει να αποδεχθείς όρους, η διαπραγμάτευση των οποίων θα γίνεται κατά περίπτωση. Και εδώ εμφανίζεται η τραγική εικόνα της Ελλάδας. Αλλά ας είμαστε σαφείς: το πρόβλημα δεν είναι ότι, όταν δανείζεστε στη θέση του γείτονά σας, του ζητάτε να πάρει μέτρα για να μπορέσει να σας επιστρέψει τα χρήματα. Αν δεν το κάνετε, δεν θα μπορείτε να δανειστείτε εσείς οι ίδιοι! Το αληθινό πρόβλημα είναι ο τύπος του προτεινόμενου «σχεδίου εξυγίανσης». Και αυτό δεν υπάρχει στη συνθήκη, αποτελεί αντικείμενο αγώνα...

Οπως η πλειονότητα του ελληνικού λαού, που εκτιμά την αλληλεγγύη της ευρωζώνης αλλά είναι εχθρική στο θηριώδες σχέδιο που του επιβάλλει η τρόικα, είμαστε υπέρ των προϋποθέσεων αλλά όχι αυτών που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα και οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στη συνθήκη του ΕΜΣ.

Ο Jean-Paul Besset είναι ευρωβουλευτής του σχηματισμού Ευρώπη Οικολογία - Οι Πράσινοι. Ο Daniel Cohn-Bendit, συμπρόεδρος της ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο. Ο Alain Lipietz, οικονομολόγος. Ο Yann Moulier Boutang, οικονομολόγος. Και ο Shahin Vallée, οικονομολόγος

ΤΑ ΝΕΑ / LE MONDE 29/02/2012

[Διαστάσεις] Οταν γελούσαν με τη Χομς

Του Μιχάλη Μητσού

Ενας κάτοικος της Χομς πλησιάζει έναν περαστικό και τον ρωτά: «Συγγνώμη, πού είναι η άλλη πλευρά του δρόμου;». «Εκεί» απαντά εκείνος, δείχνοντας το απέναντι πεζοδρόμιο. «Περίεργο, εκεί βρισκόμουν πριν από ένα λεπτό και μου είπαν ότι η άλλη πλευρά είναι εδώ!».

Η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Συρίας έχει έλθει τον τελευταίο καιρό στο προσκήνιο λόγω του συνεχούς σφυροκοπήματος που δέχεται από τον κυβερνητικό στρατό. Πριν απ' αυτό όμως, για την ακρίβεια τους τελευταίους αιώνες, ήταν γνωστή για έναν τελείως διαφορετικό λόγο: για τα ανέκδοτα που χλεύαζαν τους κατοίκους της. Και γιατί οι τελευταίοι ήταν ο αγαπημένος στόχος των συμπατριωτών τους; Επειδή ήταν οι αιώνιοι αντάρτες, οι εικονοκλάστες, με άλλα λόγια οι διαφορετικοί.

Ολα άρχισαν πριν από 2.000 χρόνια γράφει στο Foreign Policy ένας ερευνητής που ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή, ο Ομάρ Ανταμ Σάιφο. Οι κάτοικοι της αρχαίας Εμεσας (όπως λεγόταν η Χομς) ήταν γνωστοί για τη λατρεία του Ηλιογάβαλου, θεού του ήλιου, και για την τήρηση των αρχαίων παγανιστικών παραδόσεων. Την Ημέρα των Τρελών, για παράδειγμα, γινόταν ανεκτή και η πιο παράλογη συμπεριφορά. Μια τέτοια μέρα λέγεται ότι οι σοφοί της πόλης αποφάσισαν να ανοίξουν τις πύλες της στις εχθρικές δυνάμεις. Εισέβαλαν τότε οι Μογγόλοι, για να ανακαλύψουν ότι οι κάτοικοι φορούσαν τα ρούχα τους ανάποδα και περπατούσαν προς τα πίσω. Ο αρχηγός τους πίστεψε τότε ότι είχαν προσβληθεί από κάποια αρρώστια και διέταξε υποχώρηση ώστε να μην κολλήσουν οι άνδρες του.

Τον 7ο αιώνα, η Χομς κατελήφθη από τον μουσουλμανικό στρατό του Χαλίντ ιμπν αλ Ουαλίντ και έγινε η πρώτη πόλη της Συρίας που δέχθηκε σημαντικό μουσουλμανικό πληθυσμό. Αυτό οδήγησε τον Ομάρ, δεύτερο χαλίφη του Ισλάμ μετά τον θάνατο του Μωάμεθ, να την κηρύξει περιφερειακή πρωτεύουσα, προκαλώντας τον φθόνο των άλλων ιστορικών πόλεων. Τότε εμφανίστηκαν και τα πρώτα ειρωνικά ποιήματα. Τέσσερις αιώνες αργότερα, η δυναστεία των Μιρδασιδών ανακατέλαβε την πόλη, επέβαλλε το σιιτικό ισλάμ και τα αρνητικά στερεότυπα επέστρεψαν - με πρωτοβουλία φυσικά των Σουνιτών. Οταν όμως η Χομς ενσωματώθηκε στην οθωμανική αυτοκρατορία, τον 16ο αιώνα, έγινε το σταυροδρόμι των εμπόρων μεταξιού, λαδιού και ζώων και κέρδισε τον γενικό σεβασμό.

Η χρυσή της περίοδος τελείωσε με την πτώση των Οθωμανών. Και παρ' όλο που ο Χαφέζ αλ Ασαντ αποφοίτησε από την περίφημη στρατιωτική της ακαδημία, προτίμησε να συνάψει συμμαχίες με τις σουνιτικές ελίτ στη Δαμασκό και το Χαλέπι. Τα ανέκδοτα έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους στους καφενέδες της χώρας. Κι ένας οπαδός του Ασαντ έγραψε στο twitter: «Γιατί οι κάτοικοι της Χομς ξεσηκώθηκαν; Επειδή τους τσακίζουν τα νεύρα τα καλαμπούρια που ακούνε». Αλλά αυτή τη φορά δεν γέλασε κανείς. Το αίμα είναι πολύ, μόνο θρήνος αρμόζει σ' αυτή την ηρωική πόλη. Και απέραντος σεβασμός, ξανά.

ΤΑ ΝΕΑ 29/02/2012

[Δρόμοι]

Του Ρούσου Βρανά

Οι κρίσεις...

... του οικονομικού συστήματος όσο είναι αυτές πιο βαθιές τόσο βάζουν πιο επιτακτικά ένα ζήτημα που ξεφεύγει από την οικονομική σφαίρα: Πόσο είναι ηθικός ο καπιταλισμός; Και πόσο είναι ηθικοί οι πολιτικοί που τον υπηρετούν, φροντίζοντας ώστε οι εργαζόμενοι που ήδη αμείβονται με λίγα να αμείβονται με ολοένα λιγότερα από επιχειρήσεις που κερδίζουν όλο και περισσότερα;

Το ηθικό...

... ζήτημα του καπιταλισμού μπήκε χθες με έντονο τρόπο στον πολιτικό διάλογο στη Βρετανία, με αφορμή ομιλία του Πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον στην οποία εξέθεσε τις απόψεις του για μια ολική επαναφορά του συστήματος προς έναν «υπεύθυνο καπιταλισμό». Πώς; Με ακόμη πιο σκληρή λιτότητα και με ακόμη πιο σφοδρή φορολογική καταιγίδα. Μέρος της βρετανικής Δεξιάς που εκφράζεται από την εφημερίδα «Ντέιλι Τέλεγκραφ» καταδίκασε από τις στήλες της τις πρωθυπουργικές απόψεις ως αντιαναπτυξιακές, αντιπροτείνοντας έναν «συμπονετικό συντηρητισμό». Πώς θα έρθει αυτός; Με την περικοπή των δαπανών για την Υγεία και την κοινωνική πρόνοια και με τη μείωση του κατώτατου μισθού. Με την ευκαιρία αυτής της φτωχής επιχειρηματολογίας, δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε μια εποχή όχι τόσο πολύ μακρινή, όπου το σύστημα διέθετε πολύ καλύτερα επιχειρήματα. Στη μεταπολεμική περίοδο, προτού οι σοσιαλδημοκράτες και οι πολιτικοί του μεσαίου χώρου αυτοεξευτελιστούν όσο σήμερα, ο καπιταλισμός αντλούσε το ηθικό κύρος του από το γεγονός ότι μεγάλωνε την οικονομική πίτα. Ετσι, μπορούσε να παράγει ολοένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και ολοένα μεγαλύτερο κοινωνικό μισθό. Τίποτε από όλα αυτά δεν μπορούν να επικαλεστούν οι σημερινοί απολογητές του, είτε στη Βρετανία είτε στην ευρωζώνη, που παρά την ύφεση επιμένουν στις μαζικές απολύσεις και στις περικοπές των πραγματικών μισθών.

Οι καλύτεροι...

... φίλοι του εργαζομένου, σύμφωνα με τον Ανταμ Σμιθ (φωτογραφία), ήταν πάντα η αύξηση του εθνικού εισοδήματος και του κεφαλαίου, επειδή έτσι αυξάνονται οι μισθοί. Ενας αφέντης με πλεόνασμα εισοδήματος θα προσλάβει περισσότερους υπηρέτες. Ενας υφαντής ή ένας τσαγκάρης με πλεόνασμα κεφαλαίου θα προσλάβει παραγιούς. Η «φιλελεύθερη αμοιβή της εργασίας» εξαρτάται αποκλειστικά από την οικονομική ανάπτυξη. Αυτά έγραφε ο Ανταμ Σμιθ, όταν το σύστημα του οποίου θεωρήθηκε πνευματικός πατέρας διέθετε ακόμη ηθικά επιχειρήματα. Σήμερα κυβερνήσεις μονοπωλίων και τραπεζιτών δεν έχουν στον νου τους την ανάπτυξη. Αντί να δανείζουν φθηνά στις μικρές επιχειρήσεις το χρήμα που μαζεύουν με τους φόρους, το ξεπλένουν μέσα από χρεοκοπημένες τράπεζες για να πληρώνουν τους πάμπλουτους πιστωτές τους που εδώ και τρεις δεκαετίες έχουν στήσει αυτό το φαγοπότι.

Το σύστημα...

... όσο ακόμη βρισκόταν σε ανοδική πορεία ή εξακολουθούσε να έχει κάποια ιστορική δυναμική, γαντζωνόταν από ηθικά επιχειρήματα για να δικαιώνει τη διαιώνισή του. «Υπεύθυνο» ή «συμπονετικό», σήμερα γαντζώνεται από κοσμητικά επίθετα, αλλά τίποτα δεν μπορεί να το κάνει να δείχνει ηθικό αν αδυνατεί να συγκρατήσει τον κατώτατο μισθό πάνω από το όριο της πείνας.

ΤΑ ΝΕΑ 28/02/2012

Στρατηγική ανάπτυξης για την Ελλάδα

Του Timothy Garton Ash

Ας είμαστε ειλικρινείς: αν αυτή η ευρωζώνη δεν υπήρχε, κανείς δεν θα την εφεύρισκε σήμερα. Η λέξη-κλειδί είναι το «αυτή». Μια μικρότερη ευρωζώνη με πιο συμβατές, κυρίως βορειοευρωπαϊκές οικονομίες - μια «βορειοζώνη» -, θα είχε αντιμετωπίσει, παρά τα «σχεδιαστικά λάθη» του Μάαστριχτ, την κρίση του δυτικού καπιταλισμού που ξέσπασε το 2008. Εναλλακτικά, μια ευρωζώνη του σημερινού μεγέθους θα μπορούσε να είχε ακολουθήσει μια πολιτική ένωση, εφόσον και όταν αυτό θα αποδεικνυόταν δυνατό.

Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε έναν βαθμό σύμπνοιας ανάμεσα σε Γερμανούς και Ελληνες αντίστοιχο με εκείνον ανάμεσα στους κατοίκους της Νέας Αγγλίας και της Αλαμπάμα στις ΗΠΑ. Παραμένουν πολύ διαφορετικοί, δέχονται όμως τη μεγάλης κλίμακας αναδιανομή των χρημάτων των φορολογουμένων, είναι έτοιμοι και ικανοί να μετακομίσουν και να εργαστούν είτε στο ένα μέρος είτε στο άλλο, ενώ μοιράζονται νομοθεσία, προϋπολογισμό, μέσα ενημέρωσης και δημόσια σφαίρα.

Αυτό επιμένουν ότι κατόρθωσαν οι ηγέτες της ευρωζώνης την περασμένη εβδομάδα. Οι προσπάθειές τους πρέπει να αναγνωριστούν. Εργάστηκαν σκληρά για να τετραγωνίσουν πολλούς κύκλους. Είναι εύκολο να ασκούμε κριτική απ' έξω. Δεν το κατόρθωσαν όμως ακόμη.

Προς το παρόν η πλειονότητα των Ελλήνων επιθυμεί να παραμείνει στο ευρώ. Αλλά δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι ο λαός της Ελλάδας θα συνεχίσει να δέχεται επί χρόνια τις ακραίες θυσίες που απαιτούνται από αυτόν μόνο και μόνο με το επιχείρημα ότι «η αποχώρηση από το ευρώ θα ήταν χειρότερη». Οι προσωπικές ιστορίες των Ελλήνων ήδη σπαράζουν την καρδιά. Ο δημοσιογράφος, ο δάσκαλος, ο δημόσιος υπάλληλος στην ουρά για συσσίτιο. Οι φοιτητές μιας «χαμένης γενιάς» έχουν εγκαταλείψει τη χώρα ή πρόκειται να το κάνουν. Η ανεργία στο 21% και με αυξητική πορεία. Λουκέτο σε 150.000 επιχειρήσεις. Ο κατώτατος μισθός κομμένος κατά το ένα πέμπτο και πλέον. Χιλιάδες κοιμούνται στους δρόμους. Αστεγοι το βράδυ, διαδηλωτές τη μέρα. Ο ογδοντάρης Μίκης Θεοδωράκης - αγαπημένος των γερμανών τουριστών - κάλεσε σε «εξέγερση». Και η κυβέρνηση οφείλει να εφαρμόσει ένα ακόμη πακέτο λιτότητας την ερχόμενη εβδομάδα προκειμένου να πάρει τα 130 δισ. ευρώ της διάσωσης.

Καθισμένος στο συνηθισμένο του τραπέζι στην μπιραρία, ο αναγνώστης του γερμανικού ταμπλόιντ «Bild» μπορεί να μουρμουρίζει «Μόνο οι ίδιοι φταίνε...». Αλλά κάνει λάθος. Είναι αλήθεια ότι μεγάλο μέρος της ευθύνης την έχουν οι ανεύθυνες, παραπλανητικές και διεφθαρμένες ελληνικές πολιτικές και επιχειρηματικές πρακτικές. Αλλά η κλίμακα του προβλήματος και η δυσκολία στην αντιμετώπισή του απορρέει από το γεγονός ότι η Ελλάδα έγινε δεκτή σε μια κακοσχεδιασμένη, πολυπληθή ευρωζώνη, ότι ο θετικός τρόπος με τον οποίο οι αγορές ομολόγων και οι τράπεζες (περιλαμβανομένων γερμανικών και γαλλικών) συμπεριφέρθηκαν στην ευρωζώνη ενθάρρυνε την ανευθυνότητα και ότι το πακέτο αυτό διάσωσης αποσκοπεί στο να βοηθήσει τόσο τούτες τις τράπεζες όσο και την Ελλάδα. Η ευθύνη λοιπόν πρέπει να μοιραστεί.

Ακόμη και αν διαφωνείτε, η ευθύνη για την αντιμετώπιση της κρίσης πρέπει να μοιραστεί. Αυτό προφανώς ισχύει όσο η Ελλάδα παραμένει στην ευρωζώνη. Αλλά ακόμη και αν αποχωρήσει, θα παραμείνει μέλος της ΕΕ και υπάρχει μια ηθική και ιστορική ευθύνη που πηγάζει από το ότι μπήκαμε σ' αυτό το χάος μαζί.

Αν διοργανωθούν εκλογές τον Απρίλιο, οι Ελληνες μπορεί να ψηφίσουν κόμματα αντίθετα προς τα δρακόντεια μέτρα του πακέτου διάσωσης. Εκείνη τη στιγμή η Ανγκελα Μέρκελ θα έχει περισσότερο από έναν χρόνο ως τις γερμανικές εκλογές τις οποίες είναι προφανώς αποφασισμένη να κερδίσει. Η ευρωζώνη θα διχαστεί τότε ανάμεσα στον ανώτατο πόνο που θα νιώσουν οι έλληνες ψηφοφόροι και στην ανώτατη τιμή που η Μέρκελ πιστεύει ότι είναι έτοιμοι να πληρώσουν οι γερμανοί ψηφοφόροι. Το δίλημμα αυτό δείχνει το βαθύτερο πρόβλημα της ευρωζώνης: την αντίφαση ανάμεσα στις ήδη ευρωπαϊκές πολιτικές και στις ακόμη εθνικές πολιτικές.

Απ' όσο μπορώ να δω, υπάρχουν δύο λύσεις. Η πρώτη είναι η Γερμανία, όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (περιλαμβανομένης της βρετανικής), η ΕΚΤ, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, το ΔΝΤ και κάθε άλλος σχετικός παίκτης να εργαστούν σκληρά τις επόμενες εβδομάδες για να κάνουν αυτό που κάθε σώφρων οικονομολόγος (συμπεριλαμβανομένων πολλών Γερμανών) θεωρεί απαραίτητο: να καταρτίσουν μια στρατηγική για βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, καθώς και για δημοσιονομική ενοποίηση και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Διότι, όπως εκτιμούν πολλοί, η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας αφήνει άλυτο το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας: υπερβολικά υψηλό χρέος και υπερβολικά χαμηλή ανάπτυξη.

Η άλλη εναλλακτική είναι ότι, αργά ή γρήγορα, η Ελλάδα θα αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Η πρώτη λύση είναι πιο επιθυμητή, αλλά η δεύτερη είναι πιο πιθανή.

ΤΟ ΒΗΜΑ 26/02/2012

Η μέρα που οι πλατείες γέμισαν Ελληνες

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΟΥΛΓΕΡΙΔΗΣ

Δεκάδες εκδηλώσεις αλληλεγγύης προς την Ελλάδα με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Ελληνες» πραγματοποιήθηκαν το Σαββατοκύριακο σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και στη Νέα Υόρκη.

Το σύνθημα είχε δοθεί ήδη από την περασμένη εβδομάδα, κυρίως μέσα από τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης We are all Greeks και Par solidarite, je suis Grec aussi, που καλούσαν τους Ευρωπαίους σε εκδηλώσεις συμπαράστασης ή σε διαμαρτυρία κατά της λιτότητας.

Η μεγαλύτερη διαδήλωση πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου στο Παρίσι, όπου υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 άνθρωποι - ανάμεσά τους ο διάσημος σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς - συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του Τροκαντερό.

Στη Μασσαλία, 250 άτομα, επίσης από αριστερά κινήματα, απάντησαν θετικά στο κάλεσμα συμπαράστασης, ενώ πορεία πραγματοποιήθηκε στη Λυών, με συνάντηση των διαδηλωτών έξω από το ελληνικό προξενείο. Περίπου 200 άτομα, τέλος, διαδήλωσαν και στην πόλη Ναντ με βασικό σύνθημα «Η Ελλάδα έχει γίνει το εργαστήριο για τα πειράματα λιτότητας της Ευρώπης. Αντίσταση παντού».

Στο Βερολίνο, δεκάδες Ελληνες και λιγότεροι Γερμανοί συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Βίτενμπεργκ, έξω από το ελληνικό προξενείο. Στη διάρκεια της συγκέντρωσης ακούστηκαν τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και συνθήματα όπως «Διεθνής Αλληλεγγύη», ενώ διαβάστηκαν μηνύματα συμπαράστασης. Ανάλογες εκδηλώσεις, μικρότερης πάντως απήχησης, πραγματοποιήθηκαν στη Λειψία, την Κολωνία και το Ντύσελντορφ. Ειδικά στην τελευταία πόλη το καθιερωμένο πλέον συρτάκι - σύμβολο κατά τ' άλλα της φολκλορικής Ελλάδας - έκλεψε τις εντυπώσεις στα βιντεάκια του YouTube και στις εικόνες από κινητά τηλέφωνα που διαδόθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στο Αμστερνταμ και στις Βρυξέλλες οι συγκεντρωμένοι έφτασαν τα 200 άτομα, ενώ αντίστοιχες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στη Βαρκελώνη, το Ρέικιαβικ, την Κοπεγχάγη, τη Ρώμη, το Μιλάνο και την Μπολόνια. Ο Μάρκο Γκάλντι, δήμαρχος της Κάβα Ντέι Τιρένι, γνωστοποίησε με επιστολή του στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και τον ιταλό Πρωθυπουργό Μάριο Μόντι ότι προσφέρει τον μισθό του, όπως και των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, στην Ελλάδα. Το παράδειγμά του ακολούθησε και ο δήμαρχος Μπαρονίσι, Τζοβάνι Μοσκατιέλο.

Η πρωτοβουλία αλληλεγγύης προς την Ελλάδα ξεκίνησε πριν από λίγες εβδομάδες στη Γαλλία, όταν πολίτες ζήτησαν την ελληνική υπηκοότητα από την ελληνική πρεσβεία με το σύνθημα «Είμαι κι εγώ Ελληνας». Για τον ίδιο σκοπό, εξάλλου, λειτουργεί το ιστολόγιο jesuisgrec.blogspot.com, όπου Ευρωπαίοι μπορούν να υπογράψουν κείμενο αλληλεγγύης προς την Ελλάδα.

ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Περισσότεροι από 300 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν το βράδυ του Σαββάτου στο πάρκο Ζουκότι της Νέας Υόρκης διαδηλώνοντας την αλληλεγγύη τους στην Ελλάδα. Η διαμαρτυρία οργανώθηκε από μια μικρή ομάδα ελλήνων πανεπιστημιακών, φοιτητών και νέων επαγγελματιών, με βασικό σκοπό την καταγγελία «της πολιτικής λιτότητας και κοινωνικής εξαθλίωσης που η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σε συνεργασία με τη μη εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση, επιβάλλουν στον ελληνικό λαό και τους λαούς της Ευρώπης».

ΤΑ ΝΕΑ 20/02/2012

[Δρόμοι]

Του Ρούσσου Βρανά

Παράξενο...

... πώς επιστρέφει κάθε τόσο η Ιστορία των ανθρώπων, τότε ακριβώς που όλοι τη νομίζουν ξεχασμένη. Τον διάλογο των Μηλίων με τους Αθηναίους, όπως αυτός διασώθηκε στις μέρες μας από τον Θουκυδίδη, σκέφτηκε να στείλει στην εφημερίδα «Ντέιλι Τέλεγκραφ» ένας αναγνώστης με αφορμή όσα συμβαίνουν σήμερα στη «Συμμαχία του ευρώ»: τα πάθη της χώρας μας κάνουν τους φτωχότερους λαούς αυτής της συμμαχίας να νιώθουν φιλέλληνες και να βλέπουν τους ηγέτες των πλουσιότερων χωρών της σαν μισέλληνες.

Η Αθήνα...

... όταν ήταν η υπερδύναμη του αρχαίου κόσμου, θέλησε να υποτάξει τους Μηλίους στην Αθηναϊκή Συμμαχία εναντίον της Σπάρτης. Εκείνοι αρνήθηκαν. Και οι Αθηναίοι τους συνέτριψαν. Οι άνδρες τους κατεσφάγησαν. Τα γυναικόπαιδά τους δουλώθηκαν. Ομως, η σφαγή των Μηλίων κατατρόμαξε άλλες ελληνικές πόλεις-κράτη, σπρώχνοντάς τες στην αγκαλιά της Σπάρτης. Η αλαζονεία των Αθηναίων επέσπευσε το τέλος της κυριαρχίας τους. Και σύντομα οι μήλιοι εξόριστοι ανακτούσαν πάλι το νησί τους. Αν και αθηναίος στρατηγός, ο Θουκυδίδης κατέγραψε με συμπάθεια τη δοκιμασία των Μηλίων και τις διαπραγματεύσεις με τους απεσταλμένους των Αθηναίων.

Αθηναίοι:...

... «Δεν υπάρχει κανείς λόγος να εξακολουθήσουμε αυτές τις συζητήσεις, αν επιμένετε απλώς να κάνετε εικασίες για το μέλλον και να μην αντικρίζετε το πραγματικό ζήτημα, δηλαδή πώς μπορείτε να σώσετε την πατρίδα σας από την καταστροφή. Δεν πρόκειται να πούμε πως έχουμε κανένα δίκιο να κυριεύσουμε αυτό το μέρος του κόσμου. Ούτε θα σας φανεί χρήσιμο σε τίποτα να λέτε πως μείνατε ουδέτεροι. Το ζήτημα, όπως καλά ξέρετε, είναι πως το δίκιο μπαίνει στην κουβέντα μονάχα ανάμεσα σε εκείνους που είναι ισοδύναμοι και πως, πράγματι, οι ισχυροί κάνουν ό,τι μπορούν να κάνουν και οι ανίσχυροι αποδέχονται ό,τι είναι να αποδεχθούν». Μήλιοι: «Υπάρχει όμως μια κοινή αρχή που διακυβεύεται και που έχουμε σε αυτήν κοινό συμφέρον, η αρχή της δίκαιης μεταχείρισης και της δίκαιης συναλλαγής. Εχει και για σας το ίδιο ενδιαφέρον όπως και για όλους, αφού την πτώση σας θα μπορούσε να συνοδεύσει η πιο τρομερή εκδίκηση, ένα παράδειγμα για τον κόσμο». Αθηναίοι: «Είμαστε προετοιμασμένοι να πάρουμε το ρίσκο. Τώρα, είστε μαζί μας ή εναντίον μας;». Μήλιοι: «Δεν θα μπορούσαμε, λοιπόν, να παραμείνουμε ουδέτεροι». Αθηναίοι: «Ασφαλώς όχι. Ετσι θα δείχναμε αδύναμοι». Μήλιοι: «Μα έτσι δεν θα γίνουν εχθροί σας όλοι όσοι μένουν τώρα ουδέτεροι, αφού αμέσως θα υποθέσουν πως θα επιτεθείτε και σε αυτούς; Θα δυναμώσετε τους εχθρούς σας και θα σπρώξετε και άλλους να στραφούν εναντίον σας».

Ούτε μισέλληνες...

... ούτε φιλέλληνες λοιπόν. Απλώς, οι λαοί των φτωχότερων χωρών του ευρώ βλέπουν στα πάθη της χώρας μας τον προάγγελο των δικών τους παθών. Και αναρωτιούνται ποιοι είναι και τι θέλουν πραγματικά οι ηγέτες της «Συμμαχίας του ευρώ» που επιμένουν να αποδιώχνουν τους φίλους της, αδιαφορώντας αν έτσι δυναμώνουν τους εχθρούς της.

ΤΑ ΝΕΑ 20/02/2012

"Μήπως η κρίση μας κρίνει;"

Του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β΄

Οι κρίσεις κρίνουν τους ανθρώπους. Μας θέτουν ενώπιον των ευθυνών μας, μας αποκαλύπτουν τις «εφεδρείες» μας που βρίσκονταν πίσω από την επιφάνεια, μας απογυμνώνουν από τυχόν προσχήματα και δικαιολογίες, μας αναδεικνύουν δημιουργούς του παρόντος και του μέλλοντος.

Χωρίς να αποτελεί εξαίρεση ετούτη η βαθειά οικονομική και ηθική κρίση που ταλανίζει το έθνος μας και υπονομεύει την κοινωνία μας δεκαετίες τώρα, αλλά μόλις πρόσφατα εκδηλώθηκε σε όλη της την οδύνη, μας υποβάλλει σε κρίση – κριτική.

Σε μία προσπάθεια να εντοπίσουμε τα πεδία στα οποία κρινόμαστε ως λαός, θα επικεντρωθούμε σε τρία καθοριστικά για την υπόσταση του ανθρώπου ως όντος:

Α) Εμείς και ο εαυτός μας.

Ποιοί πραγματικά είμαστε πέρα από τις άμυνές μας και τα ψιμύθια με τα οποία «καλλωπίζουμε» την κοινωνική μας παρουσία; Ποιός είναι ο αυθεντικός μας εαυτός και γιατί τον έχουμε καταχώσει κάτω από προσχώσεις καταναλωτισμού και επιτήδευσης;

Ο Μέγας Βασίλειος μας επισημαίνει ότι άλλοι είμαστε εμείς ως προσωπικότητες και άλλα τα «δικά μας» τα υπάρχοντά μας, εκείνα που χαρακτηρίζουν το φαίνεσθαι, γι αυτό και μας προτρέπει να μη χάσουμε από τα μάτια μας ποτέ αυτή τη διάκριση.

Αισθανόμαστε λοιπόν ότι αντλούμε την αξία μας μόνο και μόνο από το γεγονός πως είμαστε πλάσματα του Θεού; Μήπως χάσαμε την πυξίδα εδώ; Μήπως νομίσαμε πως τα υλικά αποκτήματα μας προσθέτουν αξία εκεί που δεν υπάρχει;

Μήπως αυξήσαμε υπέρμετρα τις τεχνητές μας ανάγκες για να καλύψουμε την εσωτερική μας φτώχεια; Μήπως τελικά μια αφαίρεση των αναγκών αυτών είναι σωτήρια; Ευχής έργο είναι, βέβαια, η αφαίρεση αυτή να είναι θεληματική και συνειδητή, κάτι που η εκκλησιαστική μας παράδοση ονομάζει άσκηση.

Αλλά και όταν μας επισκέπτεται ακούσια και βίαια, μήπως έχουμε τη δυνατότητα να αντλήσουμε καλό από το κακό;

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει ότι «φτωχός είναι, όχι εκείνος που δεν έχει τίποτε, αλλά εκείνος που φοβάται τη φτώχεια». Η προσκόλληση στα υλικά, δηλαδή, μας στερεί την ελευθερία και την ψυχική ειρήνη.

Β) Εμείς και οι άλλοι.

Η κλιμάκωση της οικονομικής κρίσης φαίνεται ότι αφυπνίζει δυνάμεις αλληλεγγύης στην κοινωνία μας.

Το μήνυμα είναι παρήγορο. Αλλά γιατί να έχουμε ανάγκη την οδύνη για να ανακαλύψουμε τον συνάνθρωπό μας;

Μήπως και πριν από την κρίση δεν υπήρχαν δίπλα μας στερούμενοι και αναξιοπαθούνες συνάνθρωποι; Η έμπρακτη αγάπη οφείλει να είναι μια διαρκής στάση ζωής.

Ολόκληρο το μήνυμα του Χριστού οικοδομήθηκε πάνω στην αναγκαιότητα της αγάπης.

Η αγάπη, ως συνειδητή και διακριτική φροντίδα για τον άλλον, εμφανίσθηκε ως η επαναστατική καινοτομία του Χριστιανισμού και, καθώς βρήκε ηρωϊκή εφαρμογή από πολλούς ανά τους αιώνες, αποτέλεσε τελικά την αποφασιστική δύναμή του κατά την αναμέτρηση με άλλες ιδέες και θρησκείες.

Ένας λαός, όμως, που επί δύο χιλιάδες χρόνια απολαμβάνει ως αυτονόητη την χριστιανική του ιδιότητα, κινδυνεύει να αποξενωθή από την ανατρεπτική δύναμη της αγάπης μέσω της συνήθειας και της ρουτίνας, υποκύπτοντας στην ισχυρή έλξη της αυτάρκειας και του ατομισμού.

Η έμπρακτη εξάσκηση της αγάπης δεν καλύπτει μόνο συγκεκριμένες ανάγκες των ανθρώπων. Λειτουργεί και ως προσωπική μας αναβάπτιση στα ουσιώδη του ευαγγελικού μηνύματος.

Μας ξαναφέρνει σε μυστική εσωτερική σχέση και κοινωνία με τον Χριστό, τον Οποίο αντικρύζουμε στα πρόσωπα των πασχόντων και στερουμένων, όπως άλλωστε μας το δήλωσε ρητά ο Ίδιος.

Και τελικά παρουσιάζει την χριστιανική ιδιότητα στον σύγχρονο κόσμο ως παγκόσμια ζωντανή και σφριγηλή ελπίδα και όχι ως κάτι αγκυλωμένο που έρχεται από το παρελθόν και δεν έχει τίποτε ουσιαστικό να δώσει πια.

Δυστυχώς πρέπει να το ομολογήσουμε, κάποιοι χριστιανοί (ευτυχώς όχι όλοι) συχνά καλλιεργούμε με τη στάση μας μια παρόμια απογοήτευση στους ανθρώπους.

Ο άγιος της εποχής μας, ο θαυματουργός και δημοφιλής άγιος Νεκτάριος, μας επισημαίνει ότι ο άνθρωπος με τη πραγματική αγάπη και την ελεήμονα καρδιά χαίρεται να δίνει και αντλεί ευχαρίστηση με το να ανακουφίζει τον πόνο.

Κυριολεκτικά λέγει «ζη για την αγάπη προς τον πλησίοντα». Καθώς το πράττει εξομοιώνεται βαθμιαία με τον Θεό, ο οποίος είναι αγάπη.

Γ) Εμείς και ο Θεός:

Ο λαός μας δεν διακρίνεται από υψηλά ποσοστά αθεΐας, όπως άλλοι δυτικοευρωπαϊκοί λαοί. Παρά το γεγονός ότι θρησκεύει, όμως φαίνεται να παρουσιάζει μιαν ασυνεπή στάση: συναρτά την έμπρακτη θρησκευτικότητά του με τις δυσκολίες της ζωής.

Με άλλα λόγια, σε μεγάλο βαθμό οι Ελληνες καταφεύγουμε στον Θεό ως στήριγμα απέναντι στα ποικίλα προβλήματά μας. Αλλά δεν είναι αυτό που ήλθε να φέρει ο Χριστός. Δεν θέλησε να γίνει απλώς το αποκούμπι μας.

Μία κρίση σαν αυτή αποτελεί εκπληκτική ευκαιρία να άνακαλύψουμε τον Θεό γι’αυτό που είναι και να τον αγαπήσουμε για εκείνα που έχει να μας δώσει. Και αυτά δεν είναι τίποτε λιγότερο από τον πλούτο της Θεότητός Του, από την θαυμαστή ικανότητά Του να μεταμορφώνει τον άνθρωπο και να τον αγιάζει.

Να τον θεραπεύει από τα πάθη και να τον καθιστά κοινωνό της ανείπωτης δόξας Του.

Η κρίση μπορεί να μας αποκαλύψει πως η παθολογική εξωστρέφεια και ο θόρυβος τα οποία καλλιεργεί η κοινωνία του θεάματος και της κατανάλωσης μας αποκρύπτουν τον Θεό, ο Οποίος rσυνηθίζει να μιλά σε χαμηλότερους τόνους, στα μάτια της ψυχής μας.

Καθώς πολλές βεβαιότητες κλονίζονται γύρω μας και μάλλον θα συνεχίσουν περισσότερο, ένας Θεός που φλέγεται από την επιθυμία να μας θρέψει με το Σώμα Του και το αίμα Του αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς και σιγουριάς. Αλλά και ευγνωμοσύνης.

Όπως σημειώνει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «μόνο όταν αγαπήσουμε πραγματικά τον Θεό θα Τον γνωρίσουμε αληθινά».

Ίσως για πολλούς από μας ακόμη παραμένει ο μεγάλος άγνωστος…

Αδελφοί μου ας μη φοβόμαστε! Στην ιστορία του τόπου μας έχουμε ζήσει πολύ χειρότερες και φοβερότερες συνθήκες.

Αλλα κυρίως ας μην φοβόμαστε διότι ο Θεός είναι κύριος της ιστορίας και έχει την δύναμη να αναδείξει τον ανθρωπο συνδημιουργό της.

Δεν είναι υπερβολικός ο λόγος: ένας άνθρωπος έρμαιο της κατανάλωσης, του ναρκισσισμού, των παθών του, δεν δημιουργεί ιστορία αλλα σύρεται πίσω της σαν ουραγός.

Αντίθετα ένας άνθρωπος που αντιστέκεται στις κατώτερες ορέξεις του, πασχίζει και μερικές φορές πάσχει για να επικρατήσει γύρω του η αλήθεια και η ευσπλαχνία, αυτός ο άνθρωπος αποτελεί ελπίδα για την χώρα του ως πολίτης και για τον κόσμο ως ύπαρξη

-Αυτός ο άνθρωπος είναι σε θέση να αντισταθεί στα οργανωμένα συμφέροντα βάζοντας στην καθημερινότητα την προσωπική σφραγίδα της αγάπης.

Αυτός ο άνθρωπος είναι σε θέση να καταστήσει τη στέρηση και την κρίση αφετηρία για έναν καλύτερο κόσμο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 19/02/2012

[Δρόμοι]

Του Frederic Joignot

Η πολιτική...

... δεν γίνεται στην αίθουσα συναλλαγών του χρηματιστηρίου», έλεγε ο στρατηγός Ντε Γκολ στις 28 Οκτωβρίου 1966, όταν το χρηματιστήριο είχε αρχίσει να πέφτει μετά την υπερβολική άνοδό του, το 1962. Αυτή τη φράση θυμίζει ο γάλλος οικονομολόγος Αντρέ Ορλεάν για να υποστηρίξει σε συνέντευξή του στη «Μοντ» ότι η πολιτική εξουσία είναι σήμερα υποταγμένη στις αποφάσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Την ευρωζώνη...

... την κυβερνά η αγορά, λέει ο 61χρονος Ορλεάν, ένας από τους τέσσερις γάλλους οικονομολόγους που υπογράφουν το «Μανιφέστο των ανήσυχων οικονομολόγων». Η πολιτική εξουσία συμμορφώνεται με τις προτεραιότητές της και φοβάται τις αξιολογήσεις της. Η αγορά δεν έχει όμως συνοχή και δεν είναι ποτέ ευχαριστημένη. Αυτό είναι φανερό με την πολιτική της λιτότητας, η οποία πλήττει την ανάπτυξη, γεγονός που δημιουργεί με τη σειρά του πρόσθετες δυσκολίες. Εχει κανείς την εντύπωση ότι στην ευρωζώνη η εμπιστοσύνη δεν θα επιστρέψει ποτέ. Οταν λέμε όμως ότι οι αγορές επιβάλλουν τις απόψεις τους, για ποιες αγορές μιλάμε; «Για τις χρηματοπιστωτικές αγορές», απαντά ο Αντρέ Ορλεάν. «Και μιλάμε γι' αυτές σαν να συμπυκνώνουν όλη την οικονομία, σαν να είναι λογικές και σταθερές. Αν ήταν ικανές να εκτιμούν σωστά τις αξίες και τις τιμές, ο ρόλος τους θα ήταν χρήσιμος. Ομως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Πρόκειται για αγορές υποσχέσεων. Εκεί αγοράζονται και πωλούνται προβλέψεις. Μοιάζουν με τα μέσα ενημέρωσης που αναζητούν όχι τις σημαντικές πληροφορίες, αλλά εκείνες που θεωρούν ότι θα αρέσουν στο κοινό». Για τον λόγο αυτό, μια χρηματοπιστωτική αγορά είναι εκ φύσεως ασταθής. Παράγονται φούσκες, οι οποίες σκάνε όταν η απόσταση από την πραγματικότητα γίνεται τόσο μεγάλη, ώστε δεν μπορεί πλέον να συγκαλυφθεί. Δεν μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είτε πρόκειται για ένα επιτόκιο, μια ισοτιμία ή την τιμή μιας μετοχής.

Οταν...

... η Standard & Poor's υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας, δικαιολόγησε την πράξη της λέγοντας ότι η συμφωνία της 9ης Δεκεμβρίου 2011 για τον δημοσιονομικό «χρυσό κανόνα» δεν συνιστά ένα αρκετά σημαντικό βήμα. Με την ανακοίνωση αυτή δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, καθώς στη δημοκρατία υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης και ο οίκος μπορεί θαυμάσια να θεωρεί ότι η πολιτική που ακολουθείται θέτει σε κίνδυνο την αποπληρωμή του χρέους. Το πρόβλημα βρίσκεται στο δυσανάλογο βάρος που δίνεται σε αυτήν την άποψη. Ξεχνάμε ότι οι οίκοι αξιολόγησης έπεσαν έξω επανειλημμένα, όπως στην κρίση στη Νότια Ασία το 1997, στην υπόθεση Enron ή στην υπόθεση των subprimes; Αυτό το δυσανάλογο βάρος δείχνει την ανικανότητα των πολιτικών αρχών να παρουσιάσουν ένα όραμα για τον κόσμο διαφορετικό από εκείνο των χρηματοπιστωτικών συμφερόντων.

«Εχουμε παραλύσει...

... εξαιτίας της γερμανικής αδιαλλαξίας», καταλήγει ο γάλλος οικονομολόγος. «Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνη του Μεσοπολέμου, όταν οι ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούσαν ήδη μια αποπληθωριστική πολιτική, γεγονός που οδήγησε σε μαζική ανεργία. Αυτό που συμβαίνει σήμερα οφείλεται στο ότι η Ευρώπη παραμένει προσκολλημένη στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό».

TA NEA / LE MONDE 16/02/2012

[Διαστάσεις] Τα ομόλογα του θανάτου

Του Μιχάλη Μητσού

Η σύλληψη είναι απλή. Διαλέγεις μια ομάδα 500 Αμερικανών ηλικίας 72 ώς 85 ετών, συγκεντρώνεις με τη συναίνεσή τους πληροφορίες για την υγεία τους, αξιολογείς με επιστημονικό τρόπο το βιώσιμο ζωής τους και ποντάρεις στο πότε θα πεθάνουν. Οσο πιο γρήγορα αποχαιρετήσουν τα εγκόσμια τόσο πιο πολλά κερδίζεις. Οσο περισσότερο ζουν πέρα από την προβλεπόμενη ημερομηνία του θανάτου τους, αντίθετα, τόσο μεγαλύτερο είναι το κέρδος της τράπεζας. Με άλλα λόγια, το συμφέρον του επενδυτή είναι να τα τινάξει ο γέρος όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

Κάπως έτσι γεννήθηκαν τα «ομόλογα του θανάτου», η τελευταία κατηγορία των λεγόμενων τοξικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Πίσω τους δεν βρίσκονται κάποιοι άθλιοι κερδοσκόποι ή κάποια σκοτεινά hedge funds, αλλά η έγκυρη και αξιοσέβαστη Deutsche Bank. Το προϊόν ονομάστηκε Kompass Life 3. Και η ανταπόκριση του κοινού είναι μεγάλη. Σύμφωνα με το «Σπίγκελ», τα χρήματα που έχουν μέχρι στιγμής επενδυθεί από ιδιώτες στο προϊόν αυτό ξεπερνούν τα 700 εκατομμύρια ευρώ. Υπάρχει όμως πάντα κάποιος που προσπαθεί να χαλάσει τη δουλειά. Απαντώντας στην προσφυγή ενός επενδυτή που παραπονιόταν ότι δεν ήξερε πώς ακριβώς λειτουργεί αυτό το σχήμα, ο μεσολαβητής της Ενωσης Γερμανικών Τραπεζών παραδέχθηκε ότι το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό προϊόν «δεν συμβιβάζεται εύκολα με τις αξίες μας σε ό,τι αφορά το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Κατόπιν αυτού, θα κληθεί να αποφασίσει η δικαιοσύνη για το κατά πόσον το ποντάρισμα στη διάρκεια ζωής ενός δείγματος ανθρώπων παραβιάζει τον ηθικό κώδικα της Γερμανίας. Κι αν η απόφαση είναι καταφατική, το προϊόν θα απαγορευτεί. Κρίμα, γιατί τόσοι άνθρωποι θα χάσουν τα λεφτά τους.

Για να σοβαρευτούμε: το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι η ανθρώπινη ζωή γίνεται κι αυτή μέρος της αγοράς σαν να είναι οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα. Ακόμη πιο ενοχλητικό είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο τζόγος αφορά την τρίτη ηλικία, ανθρώπους δηλαδή που στις μέρες μας γίνονται θύματα όλο και μεγαλύτερων διακρίσεων. Οπως γράφει ο Στέφανο Ροντοτά στη «Ρεπούμπλικα», οι ηλικιωμένοι δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως πρόσωπα, αλλά ως αναλώσιμα προϊόντα. Ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και τον κόσμο των πραγμάτων δεν υπάρχουν πλέον όρια, αλλά μια διεστραμμένη συνέχεια. Οι Γερμανοί θα έπρεπε ομολογουμένως να προσέχουν λίγο περισσότερο: πριν από λίγες μόνο δεκαετίες, οι Ναζί έθεταν τα «μη άτομα», και πρώτα απ' όλα τους Εβραίους, στη διάθεση της πολιτικής και ιατρικής εξουσίας. Σήμερα, η εξουσία του κεφαλαίου θεωρεί ότι έχει αντίστοιχα δικαιώματα στη ζωή των ηλικιωμένων.

Το 2004, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ο σεβασμός της εθνικής αξιοπρέπειας συνιστά ένα όριο που δεν μπορεί να παραβιαστεί από την ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία. Με την οικονομική κρίση που γνωρίζουμε, βέβαια, εκείνη η απόφαση ισοδυναμεί πλέον με κουρελόχαρτο.

TA NEA 09/02/2012

Ο γαλλογερμανικός ιμπεριαλισμός και η υπόλοιπη Ευρώπη

Του Ulrich Beck

Μια ένωση της Γαλλίας και της Γερμανίας; Να τι θυμίζει την «αποικία στο φεγγάρι» που ονειρεύεται ο Νιουτ Γκίνγκριτς, ο Ρεπουμπλικανός πιθανός υποψήφιος στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Υπάρχουν δύο δυνατές απαντήσεις. Η πρώτη: μια τέτοια σκέψη δεν έχει ενδιαφέρον. Τα δύο μέρη, η Γερμανία όπως και η Γαλλία, θα έχαναν ό,τι καλύτερο έχουν και δεν θα κέρδιζαν τίποτε. Η δεύτερη: μα τι πνευματώδης και αναπάντεχη πρόταση! Εδώ και χρόνια, τρέχουμε με κουτσές ιδέες πίσω από μια αποχαλινωμένη πραγματικότητα.

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου: αδιανόητη. Η 11η Σεπτεμβρίου: αδιανόητη. Οι νεοφιλελεύθεροι τραπεζίτες που ζητιανεύουν από τα κράτη αδιανόητα δισεκατομμύρια: αδιανόητο. Η Αραβική Ανοιξη: αδιανόητη. Το κίνημα Occupy Wall Street: αδιανόητο. Η ένωση ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία: αδιανόητη! Ισως ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο το αδιανόητο σενάριο θα πρέπει τελικά να αποτελέσει μέρος της πολιτικής εκπαίδευσης.

Το αδιανόητο στο οποίο αναφερόμαστε εδώ, ας το βαπτίσουμε: Republique Francaise d' Allemagne (Γαλλική Δημοκρατία της Γερμανίας), RFA. «Εκτός συζήτησης!»: στη σκέψη αυτή, που έρχεται στο μυαλό όλων, εκφράζεται η λογική του εθνικού οράματος. Μια τέτοια RFA δεν θα σήμαινε έναν εσωτερικό αποικισμό; Ή τον δικό μας ή τον δικό τους. Θα αφόπλιζε είτε το μεγάλο έθνος της Γαλλίας είτε τον γερμανικό ευρωεθνικισμό. Και στις δύο περιπτώσεις, θα ήταν μια υβριδική κατασκευή που θα κάλυπτε μια σχέση κυριαρχίας γεμάτη πικρές αναμνήσεις.

Αυτό το εθνικό «ή … ή» δεν θα διεισέδυε άραγε σε όλους τους τομείς; Για παράδειγμα, η κρίση του ευρώ. Το ευρώ, που υποτίθεται πως θα συγκρατούσε την επανενωμένη Γερμανία, απειλεί να στραγγαλίσει τις άλλες χώρες. Στα 50 χρόνια που οι Αρχές μιλούν για τη γαλλογερμανική κοινότητα, ποια είναι τα αποτελέσματα σε όρους «εσωτερικής προσέγγισης»; Μηδενικά. Σε όρους συμπράξεων μεταξύ πόλεων; Αρνητικά. Ναι, υπάρχει μια ελάχιστη συναίνεση: στους Γερμανούς και τους Γάλλους αρέσουν (μερικές φορές) οι ίδιες κινηματογραφικές ταινίες. Εκτός από αυτές; Ο ηδονιστικός κοσμοπολιτισμός.

Τα στρείδια και το ξινολάχανο. Οι Γερμανοί πηγαίνουν για προσκύνημα στη Γαλλία για να γευθούν τη γαλλική κουλτούρα και τη γαλλική κουζίνα, που φημίζονται ότι είναι ανώτερες. Οι Γάλλοι έχουν χάψει την ιστορία του Waldsterben (η καταστροφή των δασών, γερμανική ανησυχία τη δεκαετία του 1980). Δεν υπάρχουν άλλα προφανή κοινά. Γιατί; Διότι οι διαφορές είναι τόσο βαθιές. Και ακόμη περισσότερο, επειδή αγαπάμε τις διαφορές.

Αλλά αυτό ακριβώς είναι η καρδιά του προβλήματος: πρέπει να εξομαλύνουμε τις διαφορές, λέει το εθνικό όραμα. Πρέπει να βιώνουμε και να αγαπάμε τις διαφορές, απαντά το κοσμοπολίτικο όραμα. Για να το πούμε αλλιώς: πώς θα κάνουμε τη βούληση να αγαπάμε και να βιώνουμε τις γαλλογερμανικές διαφορές, θεμέλιο μιας κοσμοπολίτικης κοινότητας δημοκρατιών; Θα ήταν δυνατόν οι ενωμένες κυριαρχίες της Γαλλίας και της Γερμανίας να πολλαπλασιάσουν ταυτόχρονα την ισχύ και τη δημοκρατία των χωρών αυτών; Το παράδοξο είναι ότι, στον σημερινό κόσμο, ο εθνικισμός έχει γίνει ο εχθρός των εθνών και των συμφερόντων τους.

Αν γινόταν η γαλλογερμανική ένωση, θα μπορούσε να αποτελέσει την ευκαιρία για να ανταλλαγεί η τυπική κυριαρχία με την πραγματική ισχύ, να ενισχυθούν οι εθνικές κουλτούρες μέσα σε μια διαδικασία αμοιβαίας αναγνώρισης και να ξεκινήσει μια κοινή πορεία οικονομικής επιτυχίας. Η Γαλλογερμανική Δημοκρατία θα ήταν σε θέση να υπερασπίσει τα εθνικά συμφέροντα της Γερμανίας και της Γαλλίας πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι μπόρεσαν να τα υπερασπίσουν τα κράτη το καθένα μόνο του. Δεν υπάρχει χωριστή εθνική απάντηση στα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο μας: η χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση του ευρώ, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση, η φτώχεια στον κόσμο, η κοινωνική προστασία και η υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε άλλα κράτη.

Συγκεκριμένα σε τι θα μπορούσε να μοιάζει μια τέτοια γαλλογερμανική ένωση; Τι θα γίνονταν, για παράδειγμα, οι πυρηνικοί σταθμοί και οι πυρηνικές βόμβες της Γαλλίας; Η Γερμανία θα γινόταν, με τη σειρά της, μια πυρηνική δύναμη; Ή μήπως η Γαλλία θα μεταμορφωνόταν, ακολουθώντας το γερμανικό μοντέλο, σε ειρηνιστικό και αντιπυρηνικό κίνημα; Ο συμβιβασμός θα μπορούσε να είναι ο εξής: οι Γάλλοι απαρνούνται την πυρηνική ενέργεια και την ατομική βόμβα, οι Γερμανοί μειώνουν το όριο ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους τους.

Αυτός ο γαλλογερμανικός ιμπεριαλισμός θα προκαλούσε ασφαλώς κατακραυγή στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η κατακραυγή όμως υπάρχει ήδη. Μια αληθινά γενναιόδωρη οικονομική αποζημίωση προς όφελος των χρεωμένων ευρωπαϊκών κρατών θα μπορούσε εξάλλου να κάνει θαύματα ως προς αυτό. Κατά πρώτον, η Καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ θα έκανε στροφή 180 μοιρών και θα έδινε την ευλογία της στα ευρωομόλογα. Η Τουρκία θα γινόταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για να αποτελέσει το αντίβαρο.

Ισως το να παίζουμε δημόσια με την ιδέα μιας Γαλλικής Δημοκρατίας της Γερμανίας να είναι ένας καλός τρόπος για να σπάσουμε τον ζυγό των υφιστάμενων πολιτικών ιδεών και να ασκηθούμε στο αδιανόητο της νέας πραγματικότητας. Και όσον αφορά τον πρόεδρο αυτής της Γαλλικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, θα είχαμε ήδη έναν υποψήφιο: τον Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ.

Ο Ούλριχ Μπεκ είναι γερμανός κοινωνιολόγος και φιλόσοφος, μέλος της ομάδας Σπινέλι υπέρ μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης

TΑ ΝΕΑ/ LE MONDE 09/02/2012

[Πρόσωπα] «Οι αληθινοί ληστές είναι οι πολυεθνικές»

Του Γιώργου Αγγελόπουλου

Πειρατές στη Σομαλία και αντάρτες στη Νιγηρία συλλαμβάνουν Δυτικούς ως ομήρους και εξαφανίζονται ανάμεσα στον πληθυσμό των χωρών τους, όπου θεωρούνται εκδικητές και Ρομπέν των Δασών μάλλον, παρά αιμοβόροι γκάνγκστερ, όπως τους βλέπουμε στη Δύση. Είναι οι πατριώτες γκάνγκστερ, λέει ο σπουδαίος ελβετός κοινωνιολόγος Ζαν Ζιγκλέρ. «Οι αληθινοί ληστές είναι οι πολυεθνικές», προσθέτει.

Πρώην καθηγητής Κοινωνιολογίας στα πανεπιστήμια της Γενεύης και της Σορβόνης, πολυγραφότατος συγγραφέας, βουλευτής του αριστερού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στο Κοινοβούλιο της Ελβετίας από το 1981 έως το 1999 και στη συνέχεια εισηγητής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αρμόδιος για το δικαίωμα στη διατροφή, μέλος σήμερα της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του παγκόσμιου οργανισμού, ο Ζιγκλέρ θεωρεί ιδιαίτερα διδακτικό το παράδειγμα της Νιγηρίας. «Το πετρέλαιο του Δέλτα του Νίγηρα», εξηγεί, «εκμεταλλεύονται μια δεκαριά ξένες εταιρείες, η ισχυρότερη από τις οποίες είναι η Shell. Η περιοχή αυτή παράγει το 90% των συναλλαγματικών εσόδων της Νιγηρίας. Ομως οι ντόπιοι πληθυσμοί ελάχιστα επωφελούνται από τα τεράστια πετρελαϊκά έσοδα. Αντιθέτως, υποφέρουν τρομερά από την καταστροφή του περιβάλλοντός τους. Οι αντάρτες είναι πατριώτες γκάνγκστερ. Επιχειρούν να προστατεύσουν τον πληθυσμό. Εκβιάζουν τις εταιρείες και αναδιανέμουν το χρήμα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το Mend, το Κίνημα για τη Χειραφέτηση του Δέλτα του Νίγηρα. Σχεδόν παντού στο Δέλτα, οι μαχητές αυτού του κινήματος μπορούν να υπολογίζουν σε αποτελεσματικά παράνομα δίκτυα επιμελητείας και σε αναρίθμητα κρησφύγετα. Οι επανειλημμένες συλλήψεις ομήρων επέτρεψαν στο Mend να δημιουργήσει ένα αληθινό θησαυροφυλάκιο• το οποίο χρησιμοποιεί για να διαφθείρει τα μέλη των επίλεκτων νιγηριανών στρατευμάτων που το καταδιώκουν».

Η πειρατεία στην οποία επιδίδονται οι Σομαλοί, είναι κι αυτή μια μορφή αναδιανομής, προσθέτει ο κοινωνιολόγος, αφού οι συμφωνίες αλιείας που κυρίως η Ευρωπαϊκή Ενωση επέβαλε στη Σομαλία έχουν καταστρέψει τα αλιεύματα έως τα χωρικά ύδατα της χώρας και μαζί τους τη ζωή δεκάδων χιλιάδων οικογενειών ψαράδων.

Ο Ζαν Ζιγκλέρ, ο οποίος κλείνει φέτος τα 78, πιστεύει πως αυτοί οι λαθρέμποροι, οι αντάρτες και οι πειρατές δεν είναι μεν... Ρομπέν των Δασών, διαδραματίζουν όμως ένα σωτήριο ρόλο αναδιανομής του εισοδήματος σε κοινωνίες που είναι υπερβολικά φτωχές. Πιστεύει επίσης πως ο χαρακτηρισμός ληστοσυμμορίτες που τους αποδίδουν αρμόζει καλύτερα στις πολυεθνικές εταιρείες, δυτικές, κινέζικες, ινδικές, που επιχειρούν στην περιοχή• διότι εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους χωρίς να νοιάζονται για το περιβαλλοντικό μέλλον ούτε το παρόν των τοπικών κοινοτήτων, ενώ αποφεύγουν να πληρώνουν ακόμη και τους φόρους που οφείλουν στις κοινότητες αυτές. Εταιρείες όπως η Glencore, δεύτερος μεγαλύτερος μεταλλευτικός όμιλος στον κόσμο που έχει έδρα το Τσουγκ στην Ελβετία. Η κυβέρνηση της Ζάμπιας κατηγορεί την πάμπλουτη εταιρεία, που εκμεταλλεύεται στη χώρα τα ορυχεία χαλκού του Μοπάνι, ότι χειραγωγεί τους αριθμούς για να αποφεύγει να πληρώνει φόρους και δασμούς στην πάμπτωχη Ζάμπια...

TA NEA 09.02.2012