Ο «Ηλιος» σώζει(;) την ελληνική οικονομία

ΒΗΜΑ της Κυριακής 01.04.2012

Του Άγγελου Αθανασόπουλου

Εντονη και συστηματική προσπάθεια καταβάλλει το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) ώστε να ανατείλει το «Σχέδιο Ηλιος». Ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, που έχει αναλάβει προσωπικά τη διαχείριση του προγράμματος παραγωγής και εξαγωγής ηλιακής ενέργειας, και η ομάδα που «τρέχει» για να υλοποιήσει το σχέδιο ώστε να ξεκινήσει εντός του 2013 η πρώτη φάση του βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το Βερολίνο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τρία είναι τα «καυτά μέτωπα»: πρώτον, ο καθορισμός της κατάλληλης τιμολογιακής πολιτικής, δεύτερον, η επιλογή των τοποθεσιών εγκατάστασης των φωτοβολταϊκών πάρκων και, τρίτον, η δημιουργία των προϋποθέσεων για την εξαγωγή της ενέργειας.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», τις τελευταίες εβδομάδες έχουν κορυφωθεί οι κλειστές συσκέψεις στο ΥΠΕΚΑ, στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Ενα από τα σημεία-κλειδιά εντοπίζεται στο να βρεθεί η «χρυσή τομή» στην τιμή (σε ευρώ/μεγαβατώρα) στην οποία θα αγοράζει ο γερμανός καταναλωτής την παραγόμενη στην Ελλάδα ηλιακή ενέργεια. Οι γερμανοί καταναλωτές είναι άλλωστε το «κλειδί» της επιτυχίας.

Στη Γερμανία οι τέσσερις διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς ενέργειας (οι αντίστοιχοι «γερμανικοί ΔΕΣΜΗΕ») καταβάλλουν μια «κλειδωμένη» τιμή ανά μεγαβατώρα στον παραγωγό (για μια καθορισμένη χρονική περίοδο). Στη συνέχεια, η ποσότητα αυτή μεταπωλείται στις εταιρείες ηλεκτρισμού, σε τιμή όμως που είναι χαμηλότερη από την «κλειδωμένη». Το ίδιο θα συμβαίνει και στην περίπτωση του «Ηλιος». Καθώς ο κεντρικός διαχειριστής του συστήματος θα πρέπει να καλύψει το κόστος, αυτό θα μετακυλίεται στον ευρωπαίο καταναλωτή. Η επιβάρυνση δεν θα επιβαρύνει τον έλληνα καταναλωτή.

«Ο Ηλιος στοχεύει να προσφέρει ικανοποιητικές αποδόσεις στους επενδυτές με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα» λένε στο «Βήμα» πηγές του ΥΠΕΚΑ. «Σε μια χώρα με ώριμη αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - όπως η Γερμανία - το σύστημα εγγυημένων τιμών έχει σχεδιαστεί να προσφέρει επενδυτικές αποδόσεις που διαμορφώνονται στο 7% κατά μέσο όρο. Στα ίδια ή και χαμηλότερα επίπεδα τιμών και λόγω της σημαντικά μεγαλύτερης ηλιοφάνειας στην Ελλάδα, το "Πρόγραμμα Ηλιος" είναι σε θέση να προσφέρει συνολικά διψήφιες επενδυτικές αποδόσεις για το ίδιο κόστος επένδυσης. Ο παράγοντας αυτός ικανοποιεί τα κριτήρια των ευρωπαίων επενδυτών που συνήθως αναζητούν υψηλές μονοψήφιες αποδόσεις και παράλληλα δημιουργεί μεγαλύτερο περιθώριο εσόδων για τη χώρα μας».

Μεγάλη πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί και στην ταυτοποίηση των περιοχών όπου θα πρέπει να αναπτυχθούν τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Υπολογίζεται ότι για την πλήρη ανάπτυξη του «Ηλιος» θα απαιτηθούν 200 τετρ. χιλ. (με στόχο την παραγωγή 10 Gigawatt). Ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογράφησης Ελλάδος (ΟΚΧΕ), που υπάγεται στο ΥΠΕΚΑ, έχει αναπτύξει ένα προηγμένο σύστημα ηλιακών και γεωγραφικών δεδομένων (Solar GIS) και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων έχει εντοπίσει περίπου 500 τετρ. χιλ. για τον σκοπό αυτόν.

Πρόκειται για περιοχές που αποτελούν εκτάσεις του Δημοσίου (π.χ. το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει προσφέρει δεδομένα για παλαιά στρατόπεδα ή Πεδία Βολής), κάτι που λύνει σε σημαντικό βαθμό ενδεχόμενες επιπλοκές απαλλοτριώσεων. Επιπλέον, πρόκειται για περιοχές χαμηλής παραγωγικότητας, εκτός περιοχών Προστασίας (Natura, Ramsar, κτλ.) που δεν είναι δάση ή δασικές εκτάσεις, βρίσκονται κοντά σε υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και δεν είναι αξιοποιήσιμες από άλλα αναπτυξιακά προγράμματα.

Ουσιαστικά, το σχέδιο χωρίζεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη αφορά παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ως δύο Gigawatt ενώ η δεύτερη αναμένεται να ξεκινήσει από το 2017 και αφορά οκτώ Gigawatt. Και οι δύο φάσεις μπορεί να αποφέρουν σημαντικότατα οφέλη στο ελληνικό κράτος για την αποπληρωμή μέρους του δημοσίου χρέους.

Κατά την πρώτη φάση προβλέπεται τόσο η εξαγωγή (φυσική μεταφορά) όσο και η στατιστική μεταφορά ενέργειας κατ' αρχήν στη Γερμανία, ενώ διεξάγονται ανάλογες συζητήσεις με χώρες όπως η Ιταλία και το Λουξεμβούργο. Αλλωστε, η χώρα μας βρίσκεται εντός του στόχου για συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό μείγμα σε ποσοστό 20% ως το 2020.

Η υλοποίηση όμως της δεύτερης φάσης απαιτεί τη δημιουργία υπερσύγχρονων «ενεργειακών λεωφόρων» τα οποία αποτελούν μία από τις προτεραιότητες της Επιτροπής που σχεδιάζει να διαθέσει περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ ως το 2020 για την κατασκευή ενεργειακών δικτύων (για κάθε μορφή ενέργειας). Αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που θα συζητήσει στην Αθήνα σε λίγες ημέρες και ο επίτροπος για την Ενέργεια Γκύντερ Ετινγκερ.

Αλλωστε, όπως σημειώνουν πηγές του ΥΠΕΚΑ και κοινοτικοί αξιωματούχοι, το κόστος ανάπτυξης του «Ηλιος» μειώνεται ταχύτατα. Από τον Ιούνιο του 2011 ως τον Ιανουάριο του 2012 το κόστος ανά μεγαβάτ έχει μειωθεί από δύο εκατ. ευρώ σε περίπου 1,65 εκατ. ευρώ και οι προβλέψεις μιλούν για νέες δραστικές μειώσεις στο κόστος επένδυσης στο μέλλον. Ο αρχικός υπολογισμός του κόστους ήταν 20 δισ. ευρώ και με τις τρέχουσες τιμές θα είχε μειωθεί στα 16,5 δισ. ευρώ. Το κόστος αυτό αφορά ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς το Ελληνικό Δημόσιο προσφέρει στοιχεία όπως η γη, η ηλιοφάνεια και η αδειοδότηση (όπου πρόσφατα απλοποιήθηκε το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, κατόπιν απόφασης του κ. Παπακωνσταντίνου).