Πώς το λέιζερ μας άλλαξε...τα φώτα

Η μέθοδος LΑSΙΚ έχει αλλάξει τη ζωή πολλών ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο και για τον λόγο αυτόν άλλωστε ξεκινώντας το ταξίδι της πριν από δύο δεκαετίες από την Κρήτη έχει δημιουργήσει «σπίτια» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης εντός των Οφθαλμολογικών Κέντρων και ιατρείων. Μια αντίστοιχη καριέρα με τη διάσημη τεχνική που περικλείει μεταξύ άλλων 19 διαφορετικές εφευρέσεις, δεκάδες διακρίσεις, πλήθος δημοσιεύσεων σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, συγγραφή επιστημονικών συγγραμμάτων Οφθαλμολογίας με παγκόσμια απήχηση και παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια ακολούθησε και ο 62χρονος σήμερα πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Παλλήκαρης. Το σύνολο αυτής της πορείας είναι τόσο εντυπωσιακό ώστε στις 14 Σεπτεμβρίου ο καθηγητής τιμήθηκε στη Βαρκελώνη με την ανώτατη διάκριση του βραβείου Βinkhorst Μedal.

Το Βήμα μίλησε με τον διακεκριμένο καθηγητή για το παρόν αλλά και το πολλά υποσχόμενο- τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους ειδικούς- μέλλον της Οφθαλμολογίας και της Οφθαλμοχειρουργικής. Σύμφωνα με τον κ. Παλλήκαρη εκείνο που επιβάλλεται ώστε να υπάρξει πρόοδος είναι σκληρή δουλειά και... ψύχραιμη ματιά απέναντι στις επιλογές που ανοίγονται και οι οποίες, κατά πολλούς, οδηγούν στο να αποκτήσει κάποτε ο άνθρωπος την οπτική τελειότητα, την αποκαλούμενη «όραση του αετού». Στην ομιλία με τίτλο «Σούπερ όραση: μύθος και πραγματικότητα» που έδωσε στο πλαίσιο της απονομής του μεταλλίου Βinkhorst, ο καθηγητής αμφισβήτησε τη χρησιμότητα της σούπερ όρασης που είχε τεθεί την τελευταία δεκαετία ως στόχος πολλών ερευνητών, υπεραμυνόμενος της λειτουργικής όρασης, με ένα τέλειο μέσα στις ατέλειες του, φυσιολογικό οπτικό σύστημα. Κατά τον κ. Παλλήκαρη, μέσα από την εξελικτική δαρβινική θεωρία, η Φύση έχει φροντίσει ώστε να έχουμε αυτό ακριβώς που χρειαζόμαστε:«Ηπροσπάθεια να μετατρέψουμε όλους τους βατράχους σε αετούςαγνοεί τη σημαντική ύπαρξη των βατράχων στο οικολογικό μας σύστημα.Η επιβίωση των αετών βασίζεται άλλωστε στους βατράχους σύμφωνα με τη διατροφική αλυσίδα».Τα λόγια αυτά αποδεικνύουν ότι οι μέθοδοι για τη βελτίωση της όρασης, πολλές εκ των οποίων φέρουν.... κρητική υπογραφή, δεν έχουν σκοπό να δημιουργήσουν σούπερ-ανθρώπους αλλά κατά το δυνατόν υγιή και ευτυχισμένα άτομα.

Η μέθοδος LΑSΙΚ, που σε λίγους μήνες θα σβήσει... 20 κεράκια, αποτέλεσε επανάσταση στο πεδίο της διαθλαστικής χειρουργικής. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι αποτελεί σήμερα την πλέον εφαρμοσμένη χειρουργική τεχνική στο ανθρώπινο σώμα. Εννοεί κάποιος ευκολότερα τη χρησιμότητά της αν αναλογιστεί ότι οι μύωπες αποτελούν το 35% του ανθρώπινου πληθυσμού και πολλοί από αυτούς είναι κατάλληλοι για υποβολή στη μέθοδο. Αυτά τα σημαντικά γενέθλια θέλησε να γιορτάσει με επισημότητα η ΕSCRS ανακηρύσσοντας το έτος 2010 Ευρωπαϊκό Ετος LΑSΙΚ.

Πώς λειτουργεί
Σε τι συνίσταται όμως η συγκεκριμένη τεχνική και τι προσφέρει; Οπως εξηγεί ο καθηγητής«πρόκειται για μια πολύ αποτελεσματική μέθοδο διόρθωσης των αμετρωπιών (μυωπία,υπερμετρωπία,αστιγματισμός). Με τη μέθοδο αυτή της κερατοσμίλευσης, η αναδιαμόρφωση του κερατοειδούς γίνεται στο εσωτερικό του τοιχώματος του χιτώνα και όχι στην επιφάνειά του».Κατά τη διάρκεια της ολιγόλεπτης επέμβασης, η οποία είναι ανώδυνη και γίνεται με τη χρήση τοπικού αναισθητικού κολλυρίου, ο ασθενής είναι ξαπλωμένος. Ο βαθμός της διαθλαστικής ανωμαλίας (π.χ. μυωπίας, υπερμετρωπίας) εισάγεται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, που με τη χρήση ειδικού προγράμματος υπολογίζει το τμήμα του ιστού που πρέπει να αφαιρεθεί. Ακολουθεί η εφαρμογή λέιζερ η οποία διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα. Οταν ολοκληρωθεί η αναδιαμόρφωση του κερατοειδούς, το μικρό τμήμα που παρέμενε ανασηκωμένο στο πλάι επαναφέρεται και συγκρατείται στην αρχική του θέση χωρίς να χρειαστούν ράμματα. Το σημαντικό με αυτή την τεχνική είναι ότι ο ασθενής δεν νιώθει πόνο μετεγχειρητικά, όπως με τις υπόλοιπες διαθλαστικές τεχνικές, τις επιφανειακές, όπως ονομάζονται, ενώ συγχρόνως έχει και άμεση αποκατάσταση της όρασης, καθώς σε διάστημα λίγων 24ώρων μπορεί να βλέπει χωρίς γυαλιά.

Πώς εξελίσσεται
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία τρέχει με ταχύτητα φωτός μετατρέποντας πολλές φορές πρωτοποριακά επιτεύγματα του σήμερα σε παρωχημένες τεχνικές μέσα σε ελάχιστο διάστημα, η μακροβιότητα της τεχνικής LΑSΙΚ αποδεικνύει τη σημασία της, σημειώνει ο κ. Παλλήκαρης. «Βέβαιασυνεχίζουμε να εξελίσσουμε τη μέθοδο βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της. Εχουν πλέον δημιουργηθεί υπερσύγχρονα μηχανήματα και εφαρμογές που μας επιτρέπουν να μην αγγίζουμε καν το μάτι. Συγκεκριμένα με τη χρήση νεότερης γενιάς λέιζερ αντί για τους παλαιούς μηχανικούς μικροκερατόμους έχουν, αν όχι εκμηδενιστεί, τουλάχιστον ελαχιστοποιηθεί οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι ή αποτυχίες μιας τέτοιας επέμβασης.Στο Βαρδινογιάννειο Εργαστήριο Μεταμοσχεύσεων και Μικροχειρουργικής Οφθαλμού (ΒΕΜΜΟ) του Πανεπιστημίου Κρήτηςδιαθέτουμε πλέον ένα εξαιρετικά γρήγορο λέιζερ (femtosecond laser 5ης γενιάς) που θεωρείται το πρώτο σε όλη την Ευρώπη, με το οποίο δημιουργείται η τομή (κρημνός) στον κερατοειδή καταργώντας τον μηχανικό μικροκερατόμο.Η τεχνική είναι η ίδια και είναι πολύ απλή,αλλά ως προσέγγιση και ως ανακάλυψη παραμένει πολύ δυνατή.Είναι χαρακτηριστικό ότι παγκοσμίως έχουν γίνει τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια περισσότερα από 150-200 εκατομμύρια επεμβάσεις LΑSΙΚ,ενώ στην Ελλάδα διενεργούνται περί τις 10.000 ετησίως».

Στο στόχαστρο η πρεσβυωπία

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων της όρασης έχει πλέον περάσει στην... ψηφιακή εποχή. Υπολογιστές και εξελιγμένα λέιζερ τίθενται στην υπηρεσία των οφθαλμοχειρουργών, οι οποίοι όμως συνεχίζουν να αποτελούν τους... διευθυντές αυτής της hi-tech ορχήστρας
Οι εξελίξεις όμως δεν σταματούν ποτέ και σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση άλλων παθήσεων των οφθαλμών. Και εδώ το ΒΕΜΜΟ πρωτοστατεί. Ο καθηγητής κάνει ιδιαίτερο λόγο για την πρεσβυωπία, η οποία έχει λάβει τα τελευταία χρόνια μορφή «επιδημίας» δεδομένης της επιμήκυνσης του μέσου όρου ζωής. Ολοένα περισσότερα άτομα μετά την ηλικία των 45 ετών αποκτούν εξάρτηση από τα γυαλιά εξαιτίας πρεσβυωπίας, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την ποιότητα ζωής, ιδιαιτέρως των πιο παραγωγικών ηλικιών. Το αυξανόμενο αυτό πρόβλημα, καθώς και η εμπειρία ετών των ειδικών της Κρήτης, οδήγησε στη δημιουργία ενός εξειδικευμένου Κέντρου Πρεσβυωπίας. Το Κέντρο διαθέτοντας τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό έχει τη δυνατότητα να παρέχει το σύνολο των χειρουργικών επεμβάσεων για την πρεσβυωπία, ώστε να μπορεί να επιλέγεται η κατάλληλη επέμβαση για τον κατάλληλο ασθενή. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι για τα έτη 2009-2010 παρέχεται η δυνατότητα σε όσους ασθενείς το επιθυμούν να υποβάλλονται χωρίς κόστος σε εξέταση στο Κέντρο Πρεσβυωπίας Κρήτης προκειμένου να τους προταθεί ποια χειρουργική επέμβαση είναι κατάλληλη για αυτούς. Πολλές και διαφορετικές χειρουργικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται, οι περισσότερες από αυτές πρωτοποριακά, στο Κέντρο Πρεσβυωπίας Κρήτης για την αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας. Αυτές είναι: ◗ Μonovision λέιζερ κερατοειδούς
Η μέθοδος ενδείκνυται για άτομα της προ-πρεσβυωπικής ηλικίας (35-45 ετών) που πρόκειται να υποβληθούν σε επέμβαση για την αποκατάσταση άλλου διαθλαστικού σφάλματος, όπως μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός. Η προσέγγιση αυτή προτείνεται προληπτικά ώστε ο ασθενής όταν φτάσει στην πρεσβυωπική ηλικία να μη χρειάζεται επιπλέον επέμβαση.

◗ Πολυεστιακό λέιζερ κερατοειδούς
Μια καθαρά πρεσβυωπική προσέγγιση με χρήση ειδικού λέιζερ (Solid State) που δίνει στον κερατοειδή μόνιμη πολυεστιακότητα ανάλογη με αυτήν των πολυεστιακών φακών. Απαραίτητη προϋπόθεση προτού εφαρμοστεί η συγκεκριμένη τεχνική είναι η μακράς διαρκείας δοκιμαστική εφαρμογή πολυεστιακών φακών.

◗ Ενδοκερατοειδικά ενθέματα με χρήση λέιζερ
Η καινοτόμος και αποτελεσματική αυτή μέθοδος αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με αντίστοιχα ερευνητικά κέντρα στην Ελβετία (Βέρνη), στη Γερμανία (Μόναχο), στην Ισπανία (Βαρκελώνη) και στις ΗΠΑ (Λος Αντζελες). Αναφέρεται σε σχετικώς νέα άτομα με πρεσβυωπία (μεταξύ 45 και 60 ετών) χωρίς άλλα διαθλαστικά προβλήματα που επιθυμούν μια ελάχιστα επεμβατική, σταθερή και αναστρέψιμη χειρουργική επέμβαση. Με τη χρήση ειδικού λέιζερ (Femtosecond laser) δημιουργείται μία «θήκη» εντός του κερατοειδούς και τοποθετείται ένας διπλοεστιακός μικροσκοπικός φακός. Ο φακός μπορεί ανά πάσα στιγμή να αντικατασταθεί ή και απλώς να αφαιρεθεί με μια πολύ απλή διαδικασία στο ιατρείο.

◗ Μonovision ενδοφακοί
Η μέθοδος αναφέρεται σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε επέμβαση καταρράκτη. Δίνεται η δυνατότητα μαζί με την αφαίρεση του καταρράκτη και την αποκατάσταση της μακρινής όρασης να βελτιωθεί σημαντικά και η κοντινή όραση.

◗ Πολυεστιακοί ενδοφακοί
Πρόκειται για χειρουργείο ανάλογης τεχνικής με αυτό του καταρράκτη. Αναφέρεται σε ασθενείς με πρεσβυωπία (άνω των 55-60 ετών) που έχουν αρχίσει να εμφανίζουν αρχόμενο καταρράκτη και ας μην έχει επηρεαστεί ακόμη η μακρινή όρασή τους. Με τον πολυεστιακό ενδοφακό παρέχεται μακρινή και κοντινή όραση. Απαραίτητη προϋπόθεση η μακράς διαρκείας δοκιμαστική εφαρμογή πολυεστιακών φακών. Οι ασθενείς αυτοί δεν θα χρειαστεί στο μέλλον να υποβληθούν σε νέα επέμβαση καταρράκτη.

◗ Προσαρμοστικοί ενδοφακοί



Αποτελεί την πιο ελπιδοφόρα λύση για ριζική αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας καθώς αποκαθίσταται με ειδικής τεχνολογίας ενδοφακούς ο μηχανισμός της προσαρμογής (zoom) του οφθαλμού, ο οποίος δύναται να βλέπει σε διαφορετικές αποστάσεις. Η μέθοδος αυτή αρχικά εφαρμοζόταν με επιτυχία σε άτομα με καταρράκτη, τώρα όμως πρόκειται να εφαρμοστεί και σε άλλες ηλικιακές ομάδες. Και αυτοί οι ασθενείς δεν θα χρειαστεί στο μέλλον να χειρουργηθούν ξανά για καταρράκτη. Ο κ. Παλλήκαρης εκτιμά ότι στο μέλλον με τη χρήση λέιζερ θα υπάρχει η δυνατότητα «πλαστικής επέμβασης ενδοφακού» χωρίς καν να χρειάζεται τομή- με απλά λόγια ένα λέιζερ πολύ μικρού παλμού θα μπορεί να διαμορφώνει τον φακό του ματιού χωρίς να είναι αναγκαία η χειρουργική επέμβαση.«Ηδη στο Κέντρο Πρεσβυωπίας Κρήτης γίνονται πειραματικές έρευνες προς αυτή την κατεύθυνση με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Βέβαια πειραματιζόμαστε ακόμη με ιστούς στο εργαστήριο και έχουμε δρόμο ως την εφαρμογή σε ανθρώπους»σημειώνει.

Θεραπεία του κερατόκωνου
Στην Κρήτη όμως αντιμετωπίζεται πρωτοποριακά και ο κερατόκωνος, πάθηση που αποτελεί δυστροφία του κερατοειδούς χιτώνα του ματιού με επίπτωση 1 προς 2.000

στον γενικό πληθυσμό. Στα άτομα με κερατόκωνο ο κερατοειδής αποκτά σταδιακά κωνική παραμόρφωση με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανώμαλου αστιγματισμού και μυωπίας που τελικά οδηγούν σε ραγδαία μείωση της οπτικής οξύτητας. Ως πριν από λίγα έτη ένας ασθενής με εξελισσόμενο κερατόκωνο έπρεπε να αντιμετωπιστεί με μεταμόσχευση του κερατοειδούς. Τα τελευταία χρόνια όμως υπάρχει μια νέα θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του κερατόκωνου που ονομάζεται διασύνδεση του κερατοειδικού κολλαγόνου (Corneal Cross Linking, CΧL) με τη χρήση ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2) και υπεριώδους ακτινοβολίας. Στόχος της είναι η βελτίωση της αντίστασης και της ακαμψίας του κερατοειδούς, η οποία οδηγεί σε σταθεροποίηση της εξέλιξης του κερατόκωνου και πιθανή αποφυγή της μεταμόσχευσης.

Προκειμένου όλες αυτές οι μέθοδοι να γίνουν πράξη για το καλό εκατομμυρίων ασθενών πρέπει να προηγηθεί ένας σημαντικός κρίκος της άρρηκτης αλυσίδας που «γεννά» επιτεύγματα: δεν είναι άλλος από την έρευνα. Η Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ηράκλειο αναπτύσσει ερευνητική δρα στηριότητα που αφορά τομείς αιχμής, όπως για παράδειγμα η γενετική ταυτοποίηση των ασθενών που πάσχουν από κληρονομούμενα οφθαλμικά νοσήματα και η έρευνα νέων φαρμάκων με νευροπροστατευτική δράση για παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ελπίδες για την ανάπτυξη γενετικών και τοπικών βιολογικών θεραπειών, καθώς και ελάχιστα επεμβατικών θεραπειών, για παθήσεις όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, τα κληρονομούμενα νοσήματα του αμφιβληστροειδούς κ.ά.

Ετσι, σύμφωνα με τον κ. Παλλήκαρη, μια μελλοντική- όχι και τόσο μακρινή- εικόνα της Οφθαλμολογίας μπορεί να έχει ως «φόντο» γονιδιακή θεραπεία για κάποια κληρονομούμενα νοσήματα που σήμερα οδηγούν στην τύφλωση, αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία για νοσήματα του αμφιβληστροειδούς και πλήρη αποκατάσταση τόσο της μακρινής όσο και της κοντινής όρασης για όλους τους ασθενείς ύστερα από επέμβαση καταρράκτη.

Πρόληψη αντί θεραπείας
Ο καθηγητής «βλέπει» ότι τα επόμενα χρόνια υπόσχονται... οφθαλμούς για πάντα νέους.«Δεν είναι μα κριά η χρονική στιγμή που αντί να θεραπεύουμε τα συμπτώματα της γήρανσης του οφθαλμού, όπως είναι η πρεσβυωπία,ο καταρράκτης, η γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, το χρόνιο γλαύκωμα, θα τα προλαμβάνουμε με νέες τεχνικές προσεγγίσεις, είτε σε μοριακό είτε σε τεχνολογικό επίπεδο».

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης την τελευταία δεκαετία έχει δώσει έμφαση σε αυτή την κατεύθυνση και σε συνεργασία με άλλες σημαντικές επιστημονικές ομάδες και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχει δημιουργήσει και μελετά σε πειραματικό και προκλινικό επίπεδο προσεγγίσεις όπως είναι η αναγέννηση του πρεσβυωπικού και καταρρακτικού φακού, επαναφέροντας τις βιοδυναμικές και διαθλαστικές του ιδιότητες σε νεανικά επίπεδα με χρήση μεταξύ άλλων των femtosecond λέιζερ. Μελετάται επίσης η πρόληψη κυρίως της γεροντικής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας με τεχνικές που υποβοηθούν την επαναφορά των ελαστικών ιδιοτήτων του οφθαλμικού βολβού, ο οποίος με τη γήρανση υφίσταται σκλήρυνση. Η έρευνα αλλά και τα σωτήρια για πολλούς ανθρώπους επιτεύγματά της δεν έχουν τελειωμό. Η πρωτοπορία του LΑSΙΚ, ακόμη και σήμερα 20 χρόνια μετά αποδεικνύει του λόγου το αληθές.



ΤΑ «ΟΡΟΣΗΜΑ» ΤΗΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑΣ
* ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΓΥΑΛΙΑ
Το 1285 ο ιταλός φυσικός Salvino degli Αrmati κατασκευάζει τα πρώτα γυαλιά οράσεως. Ο Degli Αrmati αναγνώρισε πρώτος την αναγκαιότητα για καλή όραση μέσω της διόρθωσης των αμετρωπιών (μυωπίας, υπερμετρωπίας και αστιγματισμού). * ΚΕΡΑΤΟΤΟΜΗ
Το 1930 ο ιάπωνας οφθαλμίατρος Τsutomu Sato δραστηριοποιήθηκε στο πεδίο των κερατοειδικών τομών καθιερώνοντας την αξία της ακτινωτής κερατοτομής (Radial Κeratotomy- RΚ) για την αντιμετώπιση της μυωπίας και του αστιγματισμού. Ο ρώσος ερευνητής Svyatoslav Fyodorov τελειοποίησε την ακτινωτή κερατοτομή πραγματοποιώντας πολλαπλές τομές στην πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμού, αφήνοντας ανέπαφη την κεντρική οπτική ζώνη.

* ΕΝΔΟΦΑΚΟΣ
Η εμφύτευση του πρώτου ενδοφακού έγινε από τον Sir Ηarold Ridley το 1949 στο Νοσοκομείο St. Τhomas του Λονδίνου. Ο Ηarold Ridley ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα της αντικατάστασης του κρυσταλλοειδούς φακού, μετά την αφαίρεσή του, σε έναν ασθενή με καταρράκτη.

* ΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣ
Το 1949 αναπτύχθηκαν οι πρώτοι σκληροί φακοί επαφής, ακολουθούμενοι το 1959 από τους μαλακούς φακούς επαφής, μια ανακάλυψη των τσέχων φυσικών Οtto Wichterle και Drahoslav Lim.

* ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Ο καθηγητής Jose Ι. Βarraquer, τη δεκαετία του ΄50, ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε τη θεωρία σύμφωνα με την οποία αφαιρώντας ή προσθέτοντας κερατοειδικό ιστό μπορούμε να μεταβάλουμε τη συνολική διαθλαστική δύναμη του οφθαλμού, κάνοντας ουσιαστικά την πρώτη αναφορά στη διαθλαστική χειρουργική. Ο Βarraquer προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα, σχεδιάζοντας τον πρώτο χειροκίνητο μικροκερατόμο.

* ΦΑΚΟΘΡΥΨΙΑ ΥΠΕΡΗΧΩΝ
Το 1967 ο Charles David Κelman έφερε επανάσταση στον τομέα της χειρουργικής καταρράκτη με την ανακάλυψη της φακοθρυψίας με χρήση υπερήχων.

* ΦΩΤΟ-ΕΚΤΟΜΕΣ
Τα πρώτα πειράματα φωτο-εκτομών στον κερατοειδή, με ένα λέιζερ (Εxcimer Laser) το οποίο διενεργεί εκτομή του κερατοειδικού ιστού προκειμένου να διορθωθεί οποιοδήποτε διαθλαστικό πρόβλημα υπάρχει, πραγματοποιήθηκαν το 1983 από τον Τrokel εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή, αυτή της διαθλαστικής χειρουργικής.

* LΑSΙΚ
Η διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για την ανάπτυξη μιας ασφαλούς και αποτελεσματικής μεθόδου διαθλαστικής χειρουργικής οδήγησε τον κ. Παλλήκαρη και την ομάδα του, στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη του LΑSΙΚ (Laser in Situ Κeratomileusis, in situ κερατοσμίλευση με λέιζερ). Οι πρώτες πειραματικές μελέτες ξεκίνησαν στο Ηράκλειο το 1987, ενώ το 1989 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το πρώτο LΑSΙΚ σε έναν τυφλό οφθαλμό. Ως σήμερα το LΑSΙΚ θεωρείται η πιο δημοφιλής διαθλαστική χειρουργική τεχνική.

* ΕΡΙ-LΑSΙΚ
Προσφάτως στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης αναπτύχθηκε μια καινούργια τεχνική, το Εpi-LΑSΙΚ (Εpi polis-LΑSΙΚ), μια εξέλιξη του LΑSΙΚ η οποία αφορά μια λιγότερο επεμβατική μέθοδο αποκατάστασης των διαθλαστικών ανωμαλιών. Με το Εpi- LΑSΙΚ γίνεται πιο επιφανειακή παρέμβαση στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού ώστε η επέμβαση να είναι ακόμη πιο ανώδυνη. Και το Εpi-LΑSΙΚ έχει γίνει ευρέως γνωστό παγκοσμίως και διεξάγονται αρκετές τέτοιου είδους επεμβάσεις.

ΤΟ ΛΕΪΖΕΡ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ... ΣΗΜΕΡΑ
Π ρο μερικών μηνών «εγκαταστάθηκε» στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ένας πολύτιμος νέος «συνεργάτης», το femtosecond λέιζερ νέας γενιάς 150 ΜΗrz (iFS Αdvanced Femtosecond Laser), ενώ τον ερχόμενο μήνα αναμένεται και ένα νέο πρωτότυπο λέιζερ (Wavelight 200 ΜΗrz). Τα δύο αυτά «εργαλεία» προσφέρουν ένα τεράστιο πεδίο νέων δυνατοτήτων στη χειρουργική του κερατοειδούς.«Οι τομές στον κερατοειδή γίνονται πλέον με τη χρήση λέιζερ αντί μηχανικού μαχαιριδίου,με μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια,γεγονός που ανοίγει νέους ορίζοντες στην μικροχειρουργική του κερατοειδούς» εξηγεί ο κ. Παλλήκαρης. Συγκεκριμένα το σύστημα απαλλάσσει από τη χρήση του μαχαιριδίου-μικροκερατόμου για τη δημιουργία του επιφανειακού πετάλου στην τεχνική LΑSΙΚ. Πλεονεκτήματα είναι ότι δημιουργεί την τομή με απόλυτη ακρίβεια και με χαρακτηριστικά και διαστάσεις που επιλέγει ο χειρουργός.

Το femtosecond λέιζερ έχει όμως ένα πολύ ευρύ πεδίο εφαρμογών στη μικροχειρουργική του κερατοειδούς, που αφορούν τη δημιουργία τοξοειδών τομών για τη διόρθωση πολύ υψηλών αστιγματισμών, τη δημιουργία τομών για την ένθεση ενδοκερατοειδικών δακτυλίων ή ενδοκερατοειδικών φακών, τη μερική ή ολική κερατοπλαστική (μεταμόσχευση κερατοειδούς). Από τον Μάιο που ξεκίνησε η χρήση του femtosecond λέιζερ στην Κρήτη έχει αντιμετωπιστεί σημαντικός αριθμός περιστατικών (περίπου 100 ασθενείς). Οπως λέει ο κ. Παλλήκαρης «το σημαντικό είναι ότι η τεχνολογία αυτή δεν προορίζεται μόνο για τους διαθλαστικούς ασθενείς αλλά και για τους ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς, στις οποίες λόγω του ότι οι τομές στον κερατοειδή δεν γίνονται με νυστέρι αλλά με το λέιζερ έχουμε καλύτερα αποτελέσματα».


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Θεοδώρας Τσώλη - εφ. Το Βήμα, 11.10.2009