«Η νεολαία θα εξεγερθεί ξανά όπως τη δεκαετία του ΄60»

Συνέντευξη του Αλέν Μπαντιού (Το Βήμα)

στην Τάνια Μποζανίνου

Ο διασημότερος εν ζωή γάλλος φιλόσοφος προτείνει «τοπικές δράσεις παντού», λέει τα χειρότερα για τον Νικολά Σαρκοζί και πιστεύει ότι η παγκόσμια εξέγερση είναι προ των πυλών

ΤΟΝ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝ «γκουρού της γαλλικής Αριστεράς».Ο ίδιος φέρει με υπερηφάνεια τον τίτλο του μαρξιστή.Αλλά και του φιλοσόφου
που ανήκει στην περίφημη γαλλικήσχολή της δεκαετίας του ΄60 μαζί με τον Αλτουζέρ,τον Λακάν,τον Ντεριντά,τον Λιοτάρκαι τον Ντελέζ. «Είμαι ο τελευταίος επιζών» λέει κρατώντας αποστάσεις από τους
νεότερους συναδέλφους του που «υπερασπίζονταιτην καθιερωμένη τάξη και τον καπιταλισμό».Συναντήσαμε τον Αλέν Μπαντιού την περασμένη Τετάρτη στην Αθήνα, την οποία επισκέφθηκε καλεσμένος του
Γαλλικού Ινστιτούτου.Αρχισε τη συζήτηση λέγοντας ότι μιλάει πολύ καλά αρχαία ελληνικά,τα οποία όμως δεν τον βοηθούν καθόλουνα καταλάβει τα σύγχρονα που μιλούνοι πολλοί έλληνες φίλοι του.

Κατηγορούν τον Μπαντιού ότι «μισεί τη δημοκρατία». Αλλωστε δηλώνει ότι «η δημοκρατία δεν είναι παράένα όργανο προπαγάνδας του καπιταλισμού». Μας διευκρινίζει όμως ότι απορρίπτει τη σημερινή μορφή οργάνωσης των κρατών και όχι τις ιδέες περί ελευθερίας, ισότητας και αδερφοσύνης. Τον ρωτάμε αν έχει υπόψη του κάποιο καλύτερο πολίτευμα από το δημοκρατικό. «Τα τρομοκρατικά και δεσποτικά κράτη που δήλωναν κομμουνιστικά απέτυχαν» λέει. «Συνεπώςπιστεύω ότι το ερώτημα παραμένει,προςτο παρόν,ανοιχτό».

Ο Μπαντιού είναι βέβαιος ότι ύστερα από μια περίοδο αδράνειας της νεολαίας, «βρισκόμαστε σήμερα μπροστάσε μια νέα περίοδο νεολαιίστικηςεξέγερσης.Μόνο που η εξέγερσηαυτή είναι προς το παρόν εντελώς τυφλή διότι δεν έχει μνήμη,το ιστορικότης παρελθόν είναι πολύ αδύναμο.Ηδη έχουμε την Τυνησία και την Αίγυπτο.Θα υπάρξει μια νέα παγκόσμιαεξέγερση της νεολαίας όπως συνέβη στη δεκαετία του ΄60». Η κρίση μπαίνει «υποχρεωτικά» στη συζήτηση. Ο Μπαντιού λέει ότι δεν τον εντυπωσιάζει τόσο η ίδια η κρίση γιατί «ήταν πάντα πιθανή και κάποια στιγμή αναπόφευκτη,ιδίως αφότου απελευθερώσαμε πλήρως το χρηματοπιστωτικό σύστημα». Αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι η αδυναμία της απέναντι πλευράς την οποία αποκάλυψε η κρίση: «Είναι εντυπωσιακό να βλέπουμε ότι παντού η απάντηση των κρατών,των κυβερνήσεων,των κυρίαρχων πολιτικώνδυνάμεων είναι πανομοιότυπη-πρέπει να σώσουμε το σύστημα.Κανείςδεν έχει άλλη ιδέα εκτός από το να σώσουμε το σύστημα».

Θεωρεί επίσης εντυπωσιακό το ότι ο κόσμος βλέπει τους μισθούς να μειώνονται, την ανεργία να αυξάνεται, όμως «δεν προτείνει καμία εναλλακτικήλύση στα μέτρα που παίρνουν αριστερές και δεξιές κυβερνήσεις - ο Θαπατέρο, ο Γκόρντον Μπράουν,ηΜέρκελ ή ο Παπανδρέου κάνουντο ίδιο πράγμα.Γνώριζα ότι οι λαϊκές δυνάμεις είχαν μεγάλη αδυναμία,όμωςη κρίση αποκάλυψε το βάθος της αδυναμίας μας- λέω “μας” γιατί είναι και η δική μου».

Σύμφωνα με τον Μπαντιού, διανύουμε ακόμη την «εποχή της κατάρρευσηςτου κομμουνισμού». Ο κομμουνισμός «έπρεπε να καταρρεύσει, ήταν ήδη νεκρός» λέει. Ομως το μόνο που προέκυψε ήταν η ιδέα ότι ο καπιταλισμός είναι αναπόφευκτος για όλους. Ο ίδιος προτείνει «να διοργανώσουμεπαντού μια αντίσταση τοπικήκαι να προσπαθήσουμε να συνδέσουμετις αντιστάσεις αυτές όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά σε πιο ευρύ εφόσον η κρίση είναι παγκοσμιοποιημένη.Οσοδεν κάνουμε κάτι τέτοιο,θα υποχρεωθούμε να συναινέσουμετελικά,είτε το θέλουμε είτε όχι, στην άποψη που κυριαρχεί σήμερα: όλα έχουν αποτύχει,μη μας μιλάτε για σοσιαλισμό, για κομμουνισμό, δεν υπάρχει παρά μόνο μια φυσική οικονομία,ηκαπιταλιστική».

Ποια η χρησιμότητα των φιλοσόφων σήμερα; τον ρωτάμε. «Πρώτον, προσπαθούννα πείσουν τον κόσμο να αμφισβητείτις επικρατούσες απόψεις, να μην παίρνει τίποτε ως θέσφατο επειδή είναι το έθιμο,η συνήθεια,η οικογένεια,η πατρίδα.Δεύτερον,υπογραμμίζουνό,τι νέο στην επιστήμη, στην τέχνη, στην πολιτική- δεν δημιουργούναναγκαστικά καινοτομίες αλλά τις οργανώνουν, τις παρουσιάζουν.Τρίτον,οφιλόσοφος πρέπει να δίνει κουράγιο:να δείχνει ότι όσο άσχημα κι αν είναι τα πράγματα,μπορούμενα επικρίνουμε τις επικρατούσεςαπόψεις,καινοτομίες υπάρχουν πάντα,μικρότερες ή μεγαλύτερες».

Πριν από τέσσερα χρόνια ο Μπαντιού έγραψε ένα βιβλίο επικριτικό για τον Νικολά Σαρκοζί το οποίο έκανε πάταγο. Η άποψή του για τον γάλλο πρόεδρο σήμερα είναι «ακόμη χειρότερη γιατί έχει πλευρές τις οποίες δεν είχα δει τότε. Για παράδειγμα, μια βαθιά περιφρόνηση προς τους διανοουμένουςκαι την κουλτούρα.Μια πλευρά χυδαία. Μια πλευρά κάπως σαν τον Μπερλουσκόνι:συγχρωτίζεται πάντα με πλούσιους,σκηνοθετεί την ιδιωτικήτου ζωή και χρησιμοποιεί μονίμως όλα τα δυνατά δημαγωγικά τεχνάσματα.Δενέχει καν ένα σχέδιο με συνοχή.Σκέφτεταιμόνο τον εαυτό του». ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ, ΜΕΤΑΛΕΝΙΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΑΟΪΣΤΗΣ
Ο Αλέν Μπαντιού γεννήθηκε πριν από 74 χρόνια στο Ραμπάτ του Μαρόκου.Σπούδασε Μαθηματικά,δίδαξε επί 30 χρόνια Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού VΙΙΙ (Βενσέν) και το 1999 ανέλαβε την έδρα της Φιλοσοφίας στην Εcole Νormale Superieure όπου συνεχίζει να διδάσκει μετά την πρόσφατη συνταξιοδότησή του.Εχει γράψει πολλά φιλοσοφικά και πολιτικά δοκίμια,με κορυφαίο το «Από το είναι στο συμβάν».Ταγμένος στην Αριστερά,δραστηριοποιείται στη «μεταλενινιστική και μεταμαοϊκή» Πολιτική Οργάνωση,της οποίας υπήρξε συνιδρυτής το 1985,μια μετακομματική οργάνωση που ασκεί άμεσες λαϊκές παρεμβάσεις σε εύρος ζητημάτων.