Οι απειλές της οικονομικά ισχυρής Τουρκίας

Με ποιο δικαίωμα η Τουρκία αξιώνει τελεσιγραφικά από το Ισραήλ να της ζητήσει συγγνώμη για το «ναυτικό επεισόδιο ανοικτά της Γάζας», διαμαρτύρεται- προφανώς για λογαριασμό της Ιερουσαλήμ- ο αρθρογράφος του νεοσυντηρητικού «Weekly Standard» της Ουάσιγκτον. Την απάντηση δίνουν κατά κάποιον τρόπο δύο ανεξάρτητες πηγές, κατά σύμπτωση σχεδόν ταυτόχρονα. Επειδή η Τουρκία είναι σήμερα ισχυρή πολιτικά και κυρίως οικονομικά, αφήνουν να εννοηθεί, με βάση συγκεκριμένα στοιχεία, το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου και το Οικονομικό Γραφείο της Κομισιόν στις Βρυξέλλες, το οποίο παρακολουθεί τις δημοσιονομικές επιδόσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και εκείνων που βρίσκονται σε πορεία ένταξης. Και οι «Νew Υork Τimes», πάντοτε επικριτικοί προς την Αγκυρα για τις «υπερβολές» της στο ζήτημα της Γάζας, έγραφαν τελευταία ότι η «νέα δυναμική» της Τουρκίας οφείλεται στον «συνδυασμό κοινωνικού συντηρητισμού και συντηρητικά φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής» που εφαρμόζει η κυβέρνηση Ερντογάν.

Στις 8 Ιουνίου το Γραφείο, κάνοντας μια συλλογική εκτίμηση της τουρκικής οικονομίας, καταλήγει στο εντυπωσιακό αλλά καλώς τεκμηριωμένο συμπέρασμα ότι η Τουρκία διαθέτει αυτή τη στιγμή σχεδόν όλα τα προσόντα να ενταχθεί στην ευρωζώνη. Φυσικά προηγουμένως θα πρέπει να γίνει δεκτή στην ΕΕ. Σημειώνει επίσης ότι στη βαθμολογία του «δημοσιονομικού ρίσκου» η Τουρκία βρίσκεται πολύ χαμηλά, στο ίδιο περίπου επίπεδο (192) με την Ιταλία (194) και το Βέλγιο (197) αλλά σε πολύ καλύτερη θέση από την Ισπανία (441).

Οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ καταγράφουν ότι οι τουρκικές εξαγωγές σημειώνουν σχεδόν σταθερή άνοδο της τάξεως του 12%, ότι η Ρωσία είναι για την Τουρκία η υπ΄ αριθμόν 1 χώρα εμπορικών και ευρύτερων οικονομικών συναλλαγών και υπογραμμίζουν ιδιαίτερα τρία στοιχεία: ο πληθωρισμός δεν ξεπερνά το 8%, το δημόσιο χρέος είναι κάτω του 60% και το έλλειμμα του προϋπολογισμού κάτω του 3%. Αυτά αποτελούν καλούς «κράχτες» (appealing gates)

και προσελκύουν επενδύσεις από τη Σαουδική Αραβία- περίπου 6,5 δισ. δολάρια-, τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Καζακστάν- συνολικά άνω των 4 δισ. δολαρίων. Δύο ακόμη στοιχεία της «νεωτεριστικής δραστηριότητας» σημειώνει το αμερικανικό υπουργείο: ότι η Τουρκία, «αγνοώντας ιδεολογικούς ή ηθικούς περιορισμούς», έχει αναπτύξει εντελώς ιδιαίτερες εμπορικές σχέσεις με τα γειτονικά Ιράν, Ιράκ, Συρία αλλά και Λιβύη- συνολικού ύψους 1,8 δισ. δολαρίων-, χωρίς να αγνοεί χώρες όπως η ΕΕ και οι ΗΠΑ, οι οποίες εξακολουθούν να είναι ο υπ΄ αριθμόν 1 «οικονομικός εταίρος» της Τουρκίας. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η ημικρατική αεροπορική εταιρεία της χώρας, η Τurkish Αirlines, έχει «πιο εκτεταμένο δίκτυο και από αμερικανικές εταιρείες». Ας σημειωθεί ότι η εμπορική δραστηριότητα της Τουρκίας σε ορισμένες χώρες ενοχλεί την Ουάσιγκτον. Τελευταία διαρρέουν- σκόπιμα ασφαλώςπληροφορίες για το «απαγορευμένο εμπόριο» με τη Συρία και τους Χεζμπολάχ του Λιβάνου και προ ημερών το «Washington Ρost» έγραφε ότι οι κυρώσεις που επέβαλαν στο Ιράν το Συμβούλιο Ασφαλείας και η ΕΕ «καταντούν γράμμα κενό» επειδή τούρκοι έμποροι μέσω Ιράκ διοχετεύουν στο Ιράν πολλά από εκείνα που καταγράφονται στη λίστα των κυρώσεων.

Το δεύτερο στοιχείο είναι εξίσου εντυπωσιακό. Οι 11 μεγάλες τουρκικές επιχειρήσεις κατασκευών δραστηριοποιούνται σε 16 χώρες- από το Ιράκ ως το Περού και από τη Ρωσία ως το Πακιστάν και τη Νότια Αφρική. Ο συνολικός προϋπολογισμός κόστους αυτών των κατασκευών υπολογίζεται σε 32 δισ. δολάρια και υπολείπεται μόνο της Κίνας.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Σταθης Ευσταθιάδης-εφ. Το Βήμα, Κυριακή 11 Ιουλίου 2010