Δρόµοι

Στα λόγια...
... των σηµαντικών ανθρώπων έχουµε µάθει να δίνουµε βάση. Αυτό πίστευε και ο νοµπελίστας οικονοµολόγος Πολ Κρούγκµαν. Κάποτε. Οταν ακόµη ήταν «νέος και αφελής», όπως λέει ο ίδιος. Οχι πια. Γιατί έχει καταλάβει πως πολλά από τα λόγια των «σοβαρών ανθρώπων» δεν στηρίζονται σε αναλύσεις, αλλά σε προκαταλήψεις.

Για το θέµα...
... αυτό έγραψε τις προάλλες στους «Τάιµς της Νέας Υόρκης». «Τους τελευταίους µήνες παρατηρούµε µε κατάπληξη και φρίκη την εµφάνιση µιας πολιτικής συναίνεσης υπέρ της άµεσης επιβολής µέτρων λιτότητας», γράφει, «σαν να είναι σήµερα η πιο κατάλληλη στιγµή για να σφίξουµε το ζωνάρι, µολονότι οι µεγάλες οικονοµίες του κόσµου παραµένουν σε βαθιά ύφεση. Οµως αυτό δεν στηρίζεται ούτε σε στοιχεία ούτε σε βαθιά ανάλυση. Θα µπορούσαµε να πούµε λίαν επιεικώς ότι δεν είναι παρά εικοτολογία και λιγότερο επιεικώς αποκύηµα της φαντασίας της πολιτικής ελίτ».

Κάθε τόσο µας λένε πως έχουν καταφτάσει τα γεράκια των οµολόγων και πως πρέπει να επιβάλουµε λιτότητα εδώ και τώρα για να τα κατευνάσουµε. Πρέπει να κερδίσουµε την εµπιστοσύνη τους, λένε οι «σοβαροί άνθρωποι» και µαζί τους και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Και το ελιξίριο αυτής της εµπιστοσύνης είναι η λιτότητα. Οµως, η πραγµατικότητα τούς διαψεύδει. Η Ιρλανδία, η «καλή µαθήτρια» σε αυτή την κρίση, εφάρµοσε εξοντωτικές περικοπές δαπανών. Ποια ήταν η ανταµοιβή της; Βούλιαξε στην ύφεση και τα γεράκια των οµολόγων εξακολουθούν να τη µεταχειρίζονται σαν να βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Το ίδιο και τις άλλες δύο «καλές µαθήτριες», τη Λετονία και την Εσθονία.

Το παράδειγµα...
... που, κατά τη γνώµη του Κρούγκµαν ξεχωρίζει, είναι η Ισλανδία. Υπήρξε µία από τις µεγαλύτερες οικονοµικές καταστροφές όλων των εποχών. Μια οικονοµία που εξασφάλιζε ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο στον λαό της έπεσε θύµα της ιδεολογίας των ελεύθερων αγορών και της διαφθοράς. Τα οφέλη από τη χρηµατοπιστωτική φούσκα που δηµιούργησε αυτός ο φονικός συνδυασµός τα έδρεψε µια µικρή µειονότητα: τουλάχιστον το 20% του εθνικού πλούτου κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων πολιτών της χώρας, που στη διάρκεια της βραχύβιας αυτοκρατορίας τους φόρτωσαν µε τεράστια χρέη τους φτωχότερους συµπολίτες τους οι οποίοι κλήθηκαν ύστερα να τα ξεπληρώσουν. Και ήταν τόσα αυτά τα χρέη, που η χώρα δεν είχε καιρό για χάσιµο µε τη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία της λιτότητας. Πήρε ανορθόδοξα µέτρα. Υποτίµησε δραστικά το νόµισµά της και επέβαλε περιορισµούς στις κινήσεις κεφαλαίων. Και τότε, κάτι παράξενο συνέβη. Μολονότι είχε πληγεί χειρότερα από την κρίση, η τιµωρία της αποδείχτηκε µικρότερη από όσο των «καλών µαθητριών»: παρουσιάζει σήµερα µεγαλύτερη ανάπτυξη και χαµηλότερη ανεργία από αυτές. Το δίδαγµα...
... (κατά Κρούγκµαν). Οταν είσαι χωµένος στα χρέη µέχρι τον λαιµό, δεν χασοµεράς µε εκείνους που σε διαβεβαιώνουν ότι θα ξεπεράσεις τον πόνο σου µε ακόµη µεγαλύτερο πόνο. Γιατί κανείς δεν ξέρει τον δικό σου πόνο καλύτερα από σένα. Ξένος πόνος, ξένος καηµός.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Ρούσσου Βρανά -εφ. Τα Νέα, Δευτέρα 5 Ιουλίου 2010