Η κρίση, ο Ανδρέας και ο Σημίτης

Το ότι τα πράγματα χειροτερεύουν δεν χωρεί πλέον καμία αμφιβολία. Αποκαλύπτεται από τα επίσημα στοιχεία, προκύπτει από τις δηλώσεις και τις πράξεις των κυβερνώντων, φανερώνεται από τους ισολογισμούς των επιχειρήσεων, από τη δυσκολία των εμπορευομένων, από την υπεραύξηση των ακάλυπτων επιταγών, από την απώλεια των θέσεων εργασίας, από τα επαπειλούμενα λουκέτα και κυρίως αποτυπώνεται στα αγωνιώδη και σφιγμένα πρόσωπα των πολλών ανθρώπων.

Οι επαναλαμβανόμενοι φαύλοι κύκλοι δεν δείχνουν να ανακόπτονται, καμία δύναμη δεν μοιάζει ικανή να σπάσει την αλυσίδα κρίσης, που ξεκίνησε από το πιστωτικό σύστημα, πέρασε στην πραγματική οικονομία και από εκεί μεταφέρθηκε στην κοινωνία, για να περάσει τελικώς στην απροετοίμαστη και απαράσκευη πολιτική, που δείχνει να μην αντέχει το βάρος, να μην μπορεί να πάρει την υπόθεση στα χέρια της και να οδηγήσει τη χώρα και τον λαό σε νέους δρόμους. Αυτή τη στιγμή το ελληνικό σύστημα δείχνει παραδομένο στη διαρκή και αυξανόμενη πίεση, παραλυμένο από τις πολλές εκδηλώσεις της κρίσης και από την ανάδειξη όλων των διαρθρωτικών αδυναμιών και των πολλών διαχρονικών προβλημάτων της χώρας. Η κρίση τελικώς έδρασε σαν καταλύτης. Αποκάλυψε τα χρέη και τα κρυμμένα ελλείμματα, φανέρωσε το παραγωγικό κενό και βεβαίως κατέρριψε το προηγούμενο αναπτυξιακό μοντέλο της υπερκατανάλωσης και της υπερχρέωσης των πάντων.

Στη Μεταπολίτευση το πολιτικό σύστημα βρέθηκε αρκετές φορές αντιμέτωπο με φαινόμενα κρίσης. Το 1985, η χώρα ξέμεινε από συνάλλαγμα, έφθασε στα όρια στάσης των εξωτερικών πληρωμών. Τότε οΑνδρέας Παπανδρέουδεν δίστασε να αναιρέσει τον ίδιο του τον εαυτό και να αποδεχθεί την απόλυτη στροφή της οικονομικής πολιτικής. Αρνήθηκε τις προεκλογικές «καλύτερες μέρες» και απέδωσε τη στροφή με το συμβολικό, έμπνευσης Κώστα Σημίτη, «καταναλώνουμε περισσότερα απ΄ όσα παράγουμε». Ανέλαβε σε εκείνες τις δύσκολες συνθήκες όλο το πολιτικό κόστος και δημιούργησε προϋποθέσεις εξόδου από την κρίση.

Το 1993 επίσης, όταν επανήλθε στην εξουσία και είχε να αντιμετωπίσει κρίσηδημοσιονομική και συναλλαγματική μαζί, πάλι επέλεξε ένα καθαρό μήνυμα για να σηματοδοτήσει τη νέα πολιτική προσπάθεια. Τότε όρισε τον χαρακτήρα της επέμβασης με τη φράση «το χρέος ή θα το αφανίσουμε ή θα αφανίσει τη χώρα». Στην παρούσα περίοδο και «καταναλώνουμε περισσότερα απ΄ όσα παράγουμε» και «το χρέος απειλεί να αφανίσει τη χώρα».

Ο συνδυασμός των παραπάνω καθιστά την αναζήτηση εξόδου από την παρούσα κρίση δυσχερή και τις πολιτικές ηγεσίες αμήχανες και αδύναμες. Και το δυστύχημα είναι ότι για την ώρα δεν φαίνεται στον ορίζοντα αντίστοιχο δίδυμο σαν εκείνο του Ανδρέα με τον Σημίτη.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Αντώνη Καρακούση - εφ. To Bήμα 08-04-2009