19/2/11

Γιάννης Παλλήκαρης: Ο πρύτανης των Ορέων

Ο καθηγητής µε τη διεθνή ακτινοβολία που φέρνει το Πανεπιστήµιο Κρήτης στα χωριά

Της Έυας Σαλτού (Τα Νέα)

Η Ιατρική δεν ήταν στις προτεραιότητές του όταν ήταν παιδί. Σήµερα ο πρύτανης του Πανεπιστηµίου Κρήτης είναι διεθνώς αναγνωρισµένος οφθαλµολόγος καιέχει αναλάβει ένα σπάνιο,µάλλον κοινωνικό παρά ακαδηµαϊκό εγχείρηµα: να βγάλει το πανεπιστήµιο έξω από τα αµφιθέατρα. Και να... το ανεβάσει στα χωριά της Κρήτης, κοντά στους απλούς ανθρώπους. Τους «καθηγητές» του βιώµατος.

Οταν ήταν παιδί,στην κλασική ερώτηση «τι θα γίνεις όταν µεγαλώσεις;», απαντούσε «αρχιτέκτονας». Μετά γοητεύτηκε από τη Σχολή Καλών Τεχνών. Σήµερα ο γεννηµένος στα Χανιά Γιάννης Παλλήκαρης, πρύτανης του Πανεπιστηµίου Κρήτης, είναι ένας από τους πιο καταξιωµένους οφθαλµιάτρους διεθνώς. Ενας συνδυασµός τύχης και σοβαρής µελέτης, όπως λέει, τον έφερε στα έδρανα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Ισως, αυτή η ανεκπλήρωτη επιθυµία για την Καλών Τεχνών να είναι και ο λόγος που προσεγγίζει την Οφθαλµολογία µάλλον ως ένα είδος τέχνης παρά ως επιστήµη. Εδώ και δύο χρόνια ο κ. Παλλήκαρης είναι επικεφαλής και του Πανεπιστηµίου των Ορέων, ενός διαφορετικού – όχι µόνο για τα ελληνικά δεδοµένα – εκπαιδευτικού οργανισµού.

Πέρυσι, γιορτάστηκαν διεθνώς τα 20 χρόνια από την ανακάλυψη της µεθόδου Lasik (επέµβαση µε λέιζερ για την αποκατάσταση της όρασης), «πατέρας» της οποίας ήταν ο κ. Παλλήκαρης. Το Ινστιτούτο Οπτικής και Ορασης του Πανεπιστηµίου Κρήτης, στο οποίο είναι επικεφαλής της επιστηµονικής και ερευνητικής οµάδας, κατατάσσεται ανάµεσα στα πιο σύγχρονα τέτοιου είδους κέντρα διεθνώς. Οι νέες τεχνολογικές εφαρµογές και τα εγκεκριµένα ερευνητικά πρωτόκολλα, ιδίως όσον αφορά τη διόρθωση του καταρράκτη και της πρεσβυωπίας ακόµη και ο υπερσύγχρονος τεχνολογικός εξοπλισµός του Ινστιτούτου το κάνουν... περιζήτητο. Ωστόσο, οι διεθνείς διακρίσεις δεν τον προστάτευσαν πριν από έξι χρόνια όταν βρέθηκε κατηγορούµενος για υπεξαίρεση χρηµάτων που προορίζονταν για το Βαρδινογιάννειο Εργαστήριο Μεταµοσχεύσεων και Μικροχειρουργικής του Οφθαλµού (ΒΕΜΜΟ), το οποίο αποτελεί την καρδιά του Ινστιτούτου Οπτικής και Ορασης. Η υπόθεση πήρε τον δρόµο της ∆ικαιοσύνης για να λήξει οριστικά τον περασµένο Οκτώβριο, οπότε ο κ. Παλλήκαρης αθωώθηκε µε βούλευµα του Συµβουλίου Εφετών. «Είναι λυπηρό να διαπιστώνει κανείς ότι στην Ελλάδα του 2011 διώκονται πολίτες που πρωταρχικό στόχο στη ζωή τους έχουν θέσει την κοινωνική προσφορά. Ισως, πάλι, οι επιθέσεις αυτές να είναι το αναγκαίο τίµηµα αυτής της κοινωνικής προσφοράς και της προσωπικής δηµιουργίας», λέει στα «ΝΕΑ».

Στο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ο 64χρονος Γιάννης Παλλήκαρης εξελέγη το 2004 πρώτη φορά πρύτανης στο Πανεπιστήµιο Κρήτης – τώρα διανύει τη δεύτερη θητεία του. Ωστόσο, δεν διστάζει να πει πως στο υπάρχον πανεπιστηµιακό πλαίσιο, ο ρόλος του πρύτανη περιορίζεται σε αυτόν ενός εξ ορισµού αποτυχηµένου µάνατζερ,ο οποίος αναλώνεται σε διοικητικά καθήκοντα. «Και αυτό οφείλεται όχι µόνο στο στρεβλό σύστηµα οικονοµικής διαχείρισης των πανεπιστηµίων, αλλά και στον τρόπο εκλογής των πρυτάνεων, τις πολιτικές εξαρτήσεις καθώς και στην παντελή έλλειψη λογοδοσίας προς την κοινωνία.∆υστυχώς, σήµερα το πανεπιστήµιο εκλαµβάνεται ως ένα εργαλείο της αγοράς, προορισµένο να υπηρετήσει τους στόχους µιας αµφιλεγόµενης οικονοµικήςανάπτυξης. Στον βωµό της τρέχουσας αντίληψης για τη σχέση πανεπιστηµίου και αγοράς θυσιάζεται ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας τουπανεπιστηµίου», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Αυτός ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας που θα ήθελε ο ίδιος να έχει το ελληνικό πανεπιστήµιο, ήταν και η βασική ιδέα για τη δηµιουργία πριν από περίπου δύο χρόνια του Πανεπιστηµίου τωνΟρέων, ενός πανεπιστηµίου χωρίς έδρες και αµφιθέατρα, χωρίς πίνακες και τετράδια.

Στόχος του είναι να συνδιαµορφώνει τις προϋποθέσεις ώστε οι κάτοικοι της ελληνικής περιφέρειας να µένουν στον τόπο τους και να δηµιουργούν εκεί. Σύνθηµα των περίπου 1.000 µελώντου; Οι δάσκαλοι γίνονται µαθητές και οι µαθητές δάσκαλοι. Αυτό ήταν και το στοίχηµα που είχε βάλει ο κ. Παλλήκαρης, την αλληλοδιδασκαλία – διδάσκοντες και διδασκόµενοι από τον χώρο των επιστηµών και του βιώµατος εναλλάσσονται στα έδρανα και την έδρα. «Αυτούς τους στόχους θέσαµε επιφανείς καθηγητές από ελληνικά και ξέναπανεπιστήµια όπως το Harvard και το MIT, διανοούµενοι και καλλιτέχνες διεθνούς εµβέλειας, άνθρωποι της πίστης και άνθρωποι διά βίου ερωτευµένοι µε την Κρήτη», λέει ο πρύτανης.

Εξορµήσεις στις ορεινές και αποµακρυσµένες περιοχές της Κρήτης, ιατρικές εξετάσεις στους κατοίκους, συζητήσεις για τα φλέγοντα θέµατα που απασχολούν τους ανθρώπους στα όρη, προστασία του περιβάλλοντος, ενίσχυση της παραδοσιακής οικονοµίας, ακόµη και συγκέντρωση στοιχείων για την παιδεία και την υγεία είναι ο βασικός κορµός των πρωτοβουλιών του Πανεπιστηµίου των Ορέων.

Ο κύκλος των εθελοντών συνεχώς µεγαλώνει και οι άνθρωποι του αλλιώτικου πανεπιστηµίου γίνονται αποδέκτες αιτηµάτων από όλο τον κόσµο για την παρουσίαση και προβολή του Πανεπιστηµίου των Ορέων ως πρωτοποριακού και ανατρεπτικού µοντέλου. Τον περασµένο Ιούλιο, το τηλεοπτικό δίκτυο CNN έκανε αφιέρωµα στο Πανεπιστήµιο των Ορέων, παρουσιάζοντας ένα... διαφορετικό µάθηµα στην πλατεία ορεινού χωριού της Κρήτης. «Με χαρά άκουσα τον Πρωθυπουργό την περασµένηΤρίτη στην οµιλία του για την παιδεία του 21ου αιώνα να οριοθετεί εκπαιδευτικούς στόχους που αφορούν “µια άλλη γνώση εκτός εκπαιδευτικούσυστήµατος”. Σε πολλά σηµείατης οµιλίας του είχα την εντύπωση ότιο Πρωθυπουργός διάβαζε τον καταστατικό χάρτη του Πανεπιστηµίουτων Ορέων».

η ΜΕΓΑΛΗ ΑΓΑΠΗ. Και παρότι η Οφθαλµολογία,το Πανεπιστήµιο Κρήτης και το διαφορετικό Πανεπιστήµιο των Ορέων απορροφούν πολύ από τον χρόνο του, γιατον κ. Παλλήκαρη µεγάλη αγάπη παραµένει η ιστιοπλοΐα. Ετσι, ίδρυσε δύο ιστιοπλοϊκούς οµίλους και πήρε την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση αρκετών διεθνών ιστιοπλοϊκών αγώνων όπως το Minoan Cup και Odysail. Φυσικά, δεν σταµάτησε εκεί. Από την περίοδο των Ολυµπιακών Αγώνων, µαζί µε συνεργάτες του έκαναν προεργασία για τη δηµιουργία Ναυταθλητικού Κέντρου Νότιας Ευρώπης προκειµένου να υποστηριχτεί ο ελληνικός εναλλακτικός τουρισµός, προσπάθεια η οποία λιµνάζει µαζί µε τις σχετικές µελέτες στα αρµόδια γραφεία. Πώς όµως ένας θαλασσινός, έγινε «ορεινός»; Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η σύζυγός του, επικοινωνιολόγος και πολιτεύτρια µε το ΠΑΣΟΚ στο Ρέθυµνο, Βαρβάρα Τερζάκη. «Ηµουν άνθρωπος των ανοιχτών οριζόντων της θάλασσας και ανακάλυψα το ύψος του όρους µέσα από τη σύζυγό µου, Βαρβάρα».
Το ζητούµενο σήµερα δεν είναι αν το ελληνικό πανεπιστήµιο µπορεί να ανταποκριθεί στα ευρωπαϊκά κριτήρια αξιολόγησης, αλλά να επαναπροσδιορίσει τη θέση του ως προς την κοινωνία
ΕΙΠΕ
ΕΙΠΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ
Επιστήµονες µε έργο όπως αυτό του πρύτανη κάνουν τη Βρετανία να µοιάζει µε τριτοκοσµική χώρα
ΝΤεΪβίΝΤ ςΠαΛΤοΝ, ∆ίευΘυΝΤης Της ΠαΝεΠίςΤηΜίαΚης ΚΛίΝίΚης Του Moorfields eye Hospital

Δεν υπάρχουν σχόλια: