Ρόμπερτ Φισκ: «Οι Αιγύπτιοι είναι πολιτικά νήπια που ξύπνησαν»

Συνέντευξη: Τάνια Μποζανίνου (Το Βήμα)

Ο κορυφαίος πολεμικός ανταποκριτής μιλάει αποκλειστικά στο «Βήμα» από το επίκεντρο των διαδηλώσεων στο Κάιρο Το να προσπαθήσει μια ελληνική εφημερίδα να μιλήσει με τον Ρόμπερτ Φισκ την ώρα που εξελίσσονται ιστορικά γεγονότα, και μάλιστα μια πολυήμερη και αιματηρή λαϊκή εξέγερση, δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα. Ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας «Τhe Ιndependent» στη Μέση Ανατολή βρίσκεται στην Αίγυπτο από την αρχή των ταραχών. Οταν η δράση μεταφέρθηκε στην κεντρική πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου, ο Φισκ, ο πιο βραβευμένος πολεμικός ανταποκριτής στον κόσμο, «κατασκήνωσε» για τα καλά εκεί.

Πώς είναι η κατάσταση στο Κάιρο, είναι εκτός ελέγχου; τον ρωτάμε. «Οχι, δεν είναι εκτός ελέγχου,γιατί τουλάχιστονη μία πλευρά είναι πολύ καλά οργανωμένη»μας απαντάει. Εξηγεί ότι αναφέρεται στην πλευρά των οπαδών του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ που πέρασαν σε μια «πολύ καλά σχεδιασμένηαντεπίθεση». Κατέβηκαν στην πλατεία Ταχρίρ αποφασισμένοι να συγκρουστούν με τους διαδηλωτές, φέρνοντας μαζί τους τις πέτρες που θα πετούσαν εναντίον τους και οι οποίες έπεσαν βροχή. «Ηταν μια τελευταία επίδειξηδύναμης από τον μηχανισμό ασφαλείας του Μουμπάρακ» λέει, τονίζοντας ότι η «μάχη» αυτή αποτέλεσε «ό,τι πιο κοντά σε εμφύλιο πόλεμο έχει γνωρίσει η Αίγυπτος». Ο Φισκ είναι κατηγορηματικός: τον πόλεμο αυτόν τον ξεκίνησαν οι «μουμπαρικοί».

Νωρίτερα, πηγαίνοντας προς το κέντρο του Καΐρου, ο βρετανός ρεπόρτερ και αναλυτής συνάντησε οπαδούς του προέδρου να κατευθύνονται κατά χιλιάδες από τα προάστια προς την πλατεία Ταχρίρ. «“Εχουμε κάθε δικαίωμα να πάμε κι εμείς εκεί”μου είπαν».

Τον ρωτάμε τι είναι εκείνο που του προξένησε τη μεγαλύτερη εντύπωση στο Κάιρο αυτές τις ημέρες. «Καλύπτω τη Μέση Ανατολή επί 36 χρόνια και επισκέπτομαιτην Αίγυπτο από την εποχή του Σαντάτ...όχι του Νάσερ» απαντάει ο Φισκ, ο οποίος ζει στη Βηρυτό από το 1976, και βέβαια μιλάει άπταιστα αραβικά. «Το καθεστώς της Αιγύπτου διατηρείτον λαό σε μια κατάσταση πολιτικάπαιδαριώδη». Εξηγεί ότι μόνο «παιδαριώδη» μπορεί να περιγράψει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένας λαός χωρίς πολιτικά αλλά σχεδόν ούτε και ανθρώπινα δικαιώματα, και ότι το καθεστώς κάνει το παν «για να μην τον αφήσεινα ωριμάσει».

«Η νέα γενιά των Αιγυπτίων», συνεχίζει, «όχι όλοι, οι τελευταίες δύο γενιές,είναιμορφωμένη,έχει τελειώσει το πανεπιστήμιο- αν και μετά δεν βρίσκειδουλειά. Ωστόσο αυτό που βιώνεισήμερα η Αίγυπτος είναι η στιγμή που ο λαός ξυπνά από αυτή τη νηπιακήαδράνεια και λέει “αρκετά”.Οι Αιγύπτιοιείναι πολιτικά νήπια που ξύπνησαν».

Ο Φισκ επικρίνει έντονα τη Δύση για την υποστήριξη που προσέφερε στο καθεστώς του «προέδρου»- τα εισαγωγικά είναι δικά του, και τα τόνισε στην τη λεφωνική μας επικοινωνία- Μουμπάρακ, αλλά και για το ότι καθυστέρησε να υποστηρίξει τους διαδηλωτές, οι οποίοι «ζητούν δημοκρατία,ακριβώςό,τι προτρέπει η Ουάσιγκτον για την περιοχή».

«ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ ΤΡΙΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Ο MΟΥΜΠΑΡΑΚ»
Η Αίγυπτος δεν θα ξανακυλήσει σε τόσο σκληρό καθεστώς, αλλά η Δύση δεν θα εγκαταλείψει τον έλεγχο της χώρας, εκτιμά ο Φισκ.

- Είναι δυνατή μια πραγματική αλλαγή στην Αίγυπτο;Μπορεί η χώρα να γίνει κοινοβουλευτική δημοκρατία;

«Αυτός ο δικτάτορας τρίτης κατηγορίας, ο Μουμπάρακ, είχε την υποστήριξη των ΗΠΑ και της Ευρώπης επειδή ήταν φίλος του Ισραήλ. Ο ίδιος θα επιθυμούσε για διάδοχό του τον αντιπρόεδρο Ομάρ Σουλεϊμάν, επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών και διαπραγματευτή με το Ισραήλ- τον οποίο κανένας από τους διαδηλωτές δεν θέλει. Δεν πιστεύω ότι ύστερα από αυτή την εξέγερση οι Αιγύπτιοι θα καταλήξουν πάλι με μια δικτατορία τόσο σκληρή και τόσο απροκάλυπτη όπως αυτή του Μουμπάρακ. Η Δύση θα κάνει ό,τι μπορεί για να διατηρήσει υπό έλεγχο την Αίγυπτο, την πιο στενή σύμμαχο του Ισραήλ από όλες τις αραβικές χώρες».

Δεν ψήφισε ποτέ
Ο Ρόμπερτ Φισκ είναι ο δυτικός δημοσιογράφος που έχει πάρει τις περισσότερες συνεντεύξεις από τον Οσάμα μπιν Λάντεν - το 1993, το 1996 και το 1997. Εχει ψηφιστεί διεθνής δημοσιογράφος της χρονιάς επτά φορές. Γεννήθηκε πριν από 64 χρόνια στην Αγγλία, σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και έλαβε διδακτορικό από το Τρίνιτι στο Δουβλίνο. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα στη «Sunday Εxpress», πέρασε στους «Τimes» του Λονδίνου και από το 1989 γράφει στον «Ιndependent».

Τα τελευταία 35 χρόνια ζει στη Βηρυτό, παντρεμένος με αμερικανίδα δημοσιογράφο. Εχει καλύψει τις συγκρούσεις στη Βόρεια Ιρλανδία, την Πορτογαλική Επανάσταση, τον εμφύλιο του Λιβάνου, την Ιρανική Επανάσταση, τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο Ιράν- Ιράκ, τους πολέμους στη Βοσνία και στο Κοσσυφοπέδιο, τον Πόλεμο του Κόλπου και την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Εχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι πόλεμοι οφείλονται «σε γραμμές που σχεδιάστηκανσε χάρτες».

Ο Φισκ δεν είναι φίλος του Ιnternet. Σε παλαιότερη συνομιλία του μαζί μας είχε εξηγήσει ότι θεωρεί πολύ πιο εποικοδομητικό να διαβάζει βιβλία Ιστορίας παρά να αναζητεί πληροφορίες στο Διαδίκτυο. Δεν έχει ψηφίσει ποτέ.