Διαστάσεις

Μιχάλη Μητσού (Τα Νέα)

Και ξαφνικά, όλοςο κόσµος άρχισε να ασχολείται µε τη Μέση Ανατολή. Στους καφενέδες της επικράτειας ακούς αναλύσεις για τον νεαρό που αυτοπυρπολήθηκε στην Τυνησία, για τον Μουµπάρακκαι τους Αδελφούς Μουσουλµάνους, για το αν η επόµενη εστία θα είναι η Υεµένη, η Ιορδανία ή η Συρία. Με άλλα λόγια, δεν είναι µόνο οι Αραβεςπου αλλάζουν, που λένε «αρκετά!»στους δικτάτορες οι οποίοι δεκαετίεςτώρα τους εξευτελίζουν, που διεκδικούν και για τον εαυτό τους αυτό το αγαθό πουλέγεται δηµοκρατία. Αλλάζουµεκι εµείς, παρατηρώντας τους. Ερχόµαστε πιο κοντά τους. Κι είναι µια ευκαιρία να απαλλαγούµε από τα κλισέπου µας έχουν δηµιουργήσει η άγνοια, η προκατάληψη και η υπεροψία.

Το πρώτο από αυτά τα κλισέ – γράφει η Μπάρµπαρα Σπινέλλι στη«Ρεπούµπλικα» – είναι η διάκριση µεταξύ «µετριοπαθών φίλων» και «εξτρεµιστών εχθρών».Τα κριτήρια γιατη διάκριση αυτή ήταν η σχέση µε την Αµερική (και το Ισραήλ) και ο πόλεµος κατά της τροµοκρατίας. Οµως οι φίλοι σήµερα δεν είναι κατ’ ανάγκηοι φιλοδυτικοί. Ο Οµάρ Σουλεϊµάν, ο αρχηγός των µυστικών υπηρεσιών που ο «φίλος» Μουµπάρακ όρισε αντιπρόεδρο και διάδοχό του,είναι γνωστός στην Αίγυπτο ως συνένοχος της πολιτικής που έγινε γνωστή ως extraordinary rendition, δηλαδή απέλαση υπόπτων για τροµοκρατία σεχώρες όπουτα βασανιστήρια αποτελούν καθηµερινή πρακτική. Το δεύτερο κλισέ αφορά το Ισλάµ, που θεωρείται ασυµβίβαστο µε τη δηµοκρατία. Οπως έλεγε τις προάλλες στο ραδιόφωνο ένα ηγετικό στέλεχος της ελληνικής κοινότητας του Καΐρου, «µετριοπαθής ισλαµιστής δεν υπάρχει. Μόλις ένας ισλαµιστής παίρνει την εξουσία, γίνεται εξτρεµιστής». Μααυτός ακριβώς ο αντι-ισλαµισµόςήταν ο συνδετικός κρίκος της ∆ύσης µε καθεστώτα που απεχθάνονταν οι λαοί τους. Οµως οι Αιγύπτιοι που ξεχύνονται αυτές τις ηµέρες στους δρόµους του Καΐρου και των άλλων πόλεων δεν το κάνουν στο όνοµα του Αλλάχ. Ούτε οι διαδηλωτές που ανάγκασαν τον βασιλιά της Ιορδανίας να αποπέµψει την κυβέρνησή του ήταν φανατικοί ισλαµιστές. Πρώτο µέληµά τους είναι η ανάγκη για το καθηµερινό ψωµί. Και το ψωµί, που από την εποχή της γαλλικής επανάστασης περιέχει την ιδέα της ειρήνης, σήµερα περιλαµβάνει ένα ισχυρό αίτηµα για δηµοκρατία, για νοµιµότητα, για κοινωνική δικαιοσύνη.

Το πιο κρίσιµο στερεότυπο, όµως, αφορά το Ισραήλ. Τα αραβικά κινήµατα θα έπρεπε να αντιµετωπίζονται µε συµπάθεια από τη χώρα που αποκαλείται «η µοναδική δηµοκρατία της Μέσης Ανατολής». Οµως ο Νετανιάχου – όπως και οποιοσδήποτε άλλοςπρωθυπουργός στη θέσητου – γνωρίζει καλά ότισε έναν αραβικό κόσµο όπου θαπνέει άνεµος ελευθερίαςθα φανούν καθαρά τα προβλήµαταµιας δηµοκρατίας η οποία µπορεί ασφαλώς ναείναι πιο ανεπτυγµένηαπό τιςαραβικές,αλλά κατέχει εδώ και 44 χρόνιατην Παλαιστίνη. Και ελέγχει µε µη δηµοκρατικό τρόπο (για να το πούµε κοµψά) τις κινήσεις εκατοµµυρίων ανθρώπων.