15/4/11

Μια χημική ουσία μας συνδέει με συγκεκριμένους ανθρώπους,όχι όλους

Του Nicholas Wade (Ελευθεροτυπία)

Η ωκυτοκίνη αποκαλείται η ορμόνη της αγάπης.Αυτη η χημική ουσία,που απελευθερώνεται απο τον υποθάλαμο του εγκεφάλου,έχει επίδραση σε πολλά ζωά,καθώς προσδίδει στις μητέρες-αρουραίους την τάση να φροντίζουν τα μικρά τους και ενισχύει τη μονογαμία στους αρσενικούς μίκρωτες,αλλά το πιο σημαντικό είναι οτι κάνει τους ανθρώπους να εμπιστεύονται τους άλλους περισσότερο.

Ωστόσο,νέες μελέτες κατέδειξαν οτι η δράση της ωκυτοκίνης έχει κάποια όρια.Η αγάπη και η εμπιστοσύνη που προάγει δεν απευθύνονται στους πάντες,αλλά μόνο στα μέλη της κοινωνικής ομάδας στην οποία ανήκουμε.Πολλοί ψυχολόγοι ανάμεσά τους και ο Καρστεν ντε Ντρόι του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα οτι αποτελεί παράγοντα του εθνοκεντρισμού.Ο ντε Ντρόι,με γνώμονα την εξελικτική θεωρία,που αποφάνθηκε οτι όποιος δείχνει απεριόριστη εμπιστοσύνη στουα άλλουςδεν μπορεί να επιβιώσει.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρσι στο Science,η οποία βασιζόταν σε πειράματα στα οποία οι συμμετέχοντες καλούνταν να μοιράσουν χρήματα σε διαφορετικά πρόσωπα,ο ντε Ντρόι και οισυνεργάτες του απέδειξαν οτι, λόγω της ωκυτοκίνης, οι άνθρωποι είναι πιθανότερο να δείξουμ προτίμηση στα μέλη της ομάσας στην οποία ανήκουν οι ίδιοι.Με μια νέα σειρά πειραμάτων που δημοσιεύθηκαν στο Proceedings of the National Academy of Science ,διεύρυυνε τη μελέτη του σε συμπεριφορές εθνοτικών ομάδων,χρησιμοποιώντας μουσουλμάνους και Γερμανούς εν είδει διαφορετικών κιονωνικών ομάδων προς του συμμετέχοντες,που ήταν Ολλανδοί φοιτητές.

Επελέγησαν αυτές οι ομάδες διότι, σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2005 το 51% των πολιτών της Ολλανδίας έχει αρνητική άποψη για τους μουσουλμάνους και διότι βάσει άλλων ερευνών οι Ολλανδοί θεωρούν τους Γερμανούς «επιθετικούς,αλαζώνες και ψυχρούς».

Σε ένα απο τα πειράμετα,οι Ολλανδοί φοιτητές βρέθημαν μπροστά σε ένα ηθικό δίλημμα,καθώς καλούνταν να κάνουν μια επιλογή προκειμένου να σώσουν πέντε ανθρώπους που βρίσκονταν στις γραμμές ενος τρένου,ρίχνοντας ενα παρευρισκόμενο μπροστά σε αυτο.Στο πείραμα οι πέντε άνθρωποι που μπορεί να σώζονταν ηταν ανώνυμοι,αλλά αυτος που θα θυσιαζόταν είχε είτε ολλανδικό είτε μουσουλμανικό όνομαΑποδείχτηκε οτι οι συμμετέχοντες στους οποίους είχε χορηγηθεί μια δόση ωκυτοκίνης ηταν πολυ πιο πιθανό να σώσουν έναν Μοχάμεντ απο οτι έναν Μαάρτεν.

Ο ντε Ντρόι σκοπεύει να διερευνήσει κατα πόσον η ωκυτοκίνη επηρρεάζει άλλες κοινωνικές συμπεριφορές,οι οποίες σύμφωνα με τους ψυχολόγους αναπτύχθηκαν στις πρώτες ανθρώπινες κοινωνικές ομάδες.Το πιθανότερο είναι η επιβράβευση όσων συνεργάζονταν και η τιμωρία όσων εκδήλωναν αποκλίνουσα συμπεριφορά να μην λειτουργούσαν απλώς ως καταλύτες,αλλά και ως μέσα διασφάλισης της επιβίωσής της.Αν η ωκυτοκίνη ειναι όντως υπεύθυνη για αυτες τις συμπεριφορές,είναι πολύ πιθανό να έχει συνδρα΄μει στη διαμόρφωση των προτύπων συμπεριφοράς των αρχαίων πληθυσμών.

Ο ντε Ντρόι δήλωσε σχετικά :»Στο προγονικό περιβάλλον, ηταν πολυ σημαντικό για τους ανθρώπους να διαπιστώσουν αν οι άλλοι ηταν διατεθειμένοι να αφοσιωθούν μακροπρόθεσμα στην ομάδα.Ο εθνοκεντρισμός αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό του ανθρώπου και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αλλάξει μέσω της εκπαίδευσης. Αυτο,εντούτοις,δεν σημαίνει οτι οι αρνητικές πτυχές του θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες».

Ο Μρούνο Ειβερμπεκ, ειδικός στις συναισθηματικές διαδικασίες του εγκεφάλου ο οποίος ανήκει στο δυναμικό του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ,παρατήρησε οτι οι επιδράσεις της ωκυτοκίνης που περιγράφονται στην έκθεση του ντε Ντρόι είναι ενδιαφέρουσες αλλά όχι αναπότρεπτες.

Διευκρίνισε οτι ο εγκέφαλος αντιπαραβάλλει συναισθηματικές συμπεριφορές σαν κι αυτες που υποκινούνται απο την ωκυτοκίνη με πληροφορίες στις οποίες έχει πρόσβαη ο συνειδητός νούς.

Αν δεν υπάρχει καμία γνωστική πληροφορία για μια κατάσταση στην οποία πρέπει να ληφθεί μια απόφαση, ο εγκέφαλος θα ακολουθήσει τη συναισθηματική συμβουλή που προκύπτει απο το σύστημα ωκυτοκίνης,αλλά, σε αντίθετη περίπτωση τα ορθολογικά δεδομένα θα σταθμίσουν έναντι της επιρροής της ωκυτοκίνης και μπορεί κάλλιστα να υπερισχύσουν αυτής.Ο Ειβερμπεκ είπε χαρακτηριστικά:»Πραγματικά με εκπλήσσει το γεγονός οτι αυτος ο νευροδιαβιβαστής μπορεί να επηρεάζει με τόσο συγκεκριμένο τρόπο αυτές τις κοινωνικές συμπεριφορές.»

Δεν υπάρχουν σχόλια: