Ήταν ο Αρχίλογος blogger;

Γιωργη Γιατρομανωλακη (Το Βήμα)

Λέγεται πως ο Αρχίλοχος (7ος αι. π.Χ.), ποιητής, πολεμιστής, εραστής και διάσημος ρίψασπις, χολωμένος επειδή διαλύθηκε ο αρραβώνας του με τη Νεοβούλη, εξαιτίας του μελλοντικού πεθερού του Λυκάμβη, έγραψε και δημοσιοποίησε, προφανώς, τόσο φαρμακερούς στίχους εναντίον όσων τον πλήγωσαν ώστε ο πατέρας και οι κόρες του δεν άντεξαν και αυτοκτόνησαν. Το περιστατικό (αληθινό ή όχι) δηλώνει δύο πράγματα: πρώτον, η λογοτεχνία, η γραφή γενικότερα, διαθέτει τεράστια δύναμη (τα γραπτά μένουν!) και, δεύτερον, εκείνος που θέλει να ψέξει ή ακόμη και να δυσφημήσει κάποιον με τη γραφίδα του, ηλεκτρονική ή μη, δεν πρέπει να κρύβεται πίσω από την ανωνυμία. Η χειρότερη δυσφήμηση, το απρεπέστερο υβρεολόγιο, «νομιμοποιείται» ηθικά όταν γίνεται με το πρόσωπο ακάλυπτο. Αντίθετα, κάθε «ηθικής τάξεως» καταγγελία που γίνεται με το πρόσωπο κρυμμένο είναι ανήθικη. Μπορεί το ΣΔΟΕ ή η Ασφάλεια να χαίρονται με αυτή την τακτική, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική ηθική. Ανώνυμες «ανήθικες» καταγγελίες δεν κυκλοφορούν πάντοτε στο Διαδίκτυο.

Ως και τον περασμένο Φεβρουάριο είχαν καταμετρηθεί παγκοσμίως 156 εκατομμύρια δημόσια ιστολόγια και είναι βέβαιον ότι όλοι οι χρήστες έχουν κάποιον λόγο να βρίσκονται εκεί. Δεν είναι λίγα επίσης τα μανιφέστα των ιστολογίων (μερικά θυμίζουν τα υπερρεαλιστικά μανιφέστα της δεκαετίας του 1920) και οι ανάλογοι κώδικες προτεινόμενης συμπεριφοράς. Θα αναφέρω ένα άρθρο από τον «Κώδικα συμπεριφοράς ενός blogger» που δημοσιεύθηκε το 2007 από το ΒΒC: «Μη γράψεις τίποτε στο ιστολόγιο που δεν θα μπορούσες να το πεις αυτοπροσώπως». Κατάμουτρα, δηλαδή, κατά την τακτική του Αρχίλοχου. Πιστεύω πως όλα τα ιστολόγια χρειάζονται επειδή ακόμη και από τα πιο βλακώδη ή ρυπαρά μαθαίνεις κάτι. Η πληροφορία είναι ιερή υπό την προϋπόθεση ότι δείχνει το πρόσωπό της. Το πρόσωπο δίνει τη δυ νατότητα να διακρίνουμε τις προθέσεις. Αποκάλυψη ή λασπολογία; Επιθετική παρρησία και βλάσφημη οίηση ή καθύβριση εκ του ασφαλούς; Ο καθένας μας επιλέγει την τακτική του και αυτή ακριβώς η τακτική ορίζει και τις προθέσεις μας. Η πρόθεση με τη σειρά της ορίζει το ηθικό και το νόμιμο. Το μεγάλο έλλειμμα της δημοκρατίας μας, ειδικότερα το μεγάλο έλλειμμα των κυβερνήσεών μας τα τελευταία χρόνια, ήταν και εξακολουθεί να είναι η απόκρυψη των προθέσεών τους. Καλύτερα: ο στρεβλός λόγος τους. Αυτή η πολιτικάντικη τακτική είναι που μας έχει οδηγήσει στα πολλαπλά ελλείμματα των ημερών.

Λογοκρισία λοιπόν στο απύλωτο στόμα του οποιουδήποτε blogger Αρχίλοχου; Οχι βέβαια. Η λογοκρισία είναι το ίδιο ανήθικη- και αναποτελεσματική, τελικά- όσο και το ανώνυμο υβριστικό ιστολόγιο. Με τη διαφορά, θα πει κάποιος, ότι η λογοκρισία «προστατεύει», ενώ μια ανώνυμη υβριστική δημοσίευση σπιλώνει υπολήψεις και τραυματίζει. Από την άλλη, γιατί να εμπιστευθούμε την «ηθική» μιας κρατικής ενημέρωσης, γεμάτης ευπρέπεια; Η αλήθεια των δελτίων ειδήσεων βαθμολογείται από το γεγονός ότι βλέπουμε τα πρόσωπα των ομιλητών; Ποσώς. Και γιατί; Επειδή απλούστατα όσα λέγονται εκεί είναι όσα μπορούν ή πρέπει, για κάποιον λόγο, να λεχθούν. Εκ των πραγμάτων, έχουν υποστεί «λογοκρισία». Τα ιστολόγια, από την άλλη, υποτίθεται πως λένε (αν αφαιρέσουμε τις υπερβολές και τις ανακρίβειες) όσα δεν ακούμε στα δελτία ειδήσεων. Με κουκούλα στο πρόσωπο; Γίνεται; Πώς λοιπόν λύνεται το πρόβλημα; Με τη μέθοδο του blogger Αρχίλοχου. Λέμε αυτά που θέλουμε και αυτά που πρέπει να πούμε, ακόμη κι αν πληγώνουν, αρκεί να δείχνουμε καθαρά το πρόσωπό μας. Με φανερό το πρόσωπο της δημοκρατίας όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα.

Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.