Δρόμοι

Του Ρουσσου Βρανα (Τα Νέα)

Ενας µόνο...
... κερδοσκόπος δεν µπορεί να αναγκάσει µια χώρα να χρεοκοπήσει. Εκτός ίσως αν ονοµάζεται Τζορτζ Σόρος (αυτός που κέρδισε δισεκατοµµύρια από τη βρετανική λίρα το 1992, αναγκάζοντάς τη να αποσυρθεί από τον ευρωπαϊκό µηχανισµό ισοτιµιών). Οτανόµως οι κερδοσκόποι είναι πολλοί, µπορούν και αποφασίζουν πότε µια χώρα είναι αφερέγγυα, επιβάλλοντας στο χρέος της εξοντωτικά επιτόκια.Αν η επίθεσή τουςσυνεχιστεί, µπορούν να αναγκάσουν αυτήν τη χώρα ναχρεοκοπήσει. Εκτός αν...

Εκτός αν...
... αυτή η χώρα βρει τρόπο να χρηµατοδοτήσει φθηνά το χρέος της. Η κλασική συνταγή γι’ αυτό λέει «Μηδενίστε τα ελλείµµατα». Πράγµα που µε δυο λόγια σηµαίνει, πετάξτε στον δρόµο έναν µεγάλο αριθµό εργαζοµένων τόσο στο Δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα. Μπροστά στα ελλείµµατα, ακόµη και ηδιατήρηση αυτών των ανθρώπων στη ζωή θεωρείται έναανυπόφορο βάρος. Τοοικονοµικό και τοανθρώπινο κόστος αυτής της πολιτικής σε µια εξασθενηµένη οικονοµία είναι τροµακτικά. Οµως, ακόµη κι έτσι, πάλι δεν πετυχαίνονται οι στόχοι, αφού όσο περισσότεροι άνθρωποι µένουν άνεργοι, µε άδειες τσέπες, τόσο ξεµένει το κράτος απόφορολογικά έσοδα. «Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος των πολιτικών ηγεσιών µπροστά στις κερδοσκοπικές επιθέσεις;», αναρωτιέται ο Ρόµπερτ Σκιντέλσκι, καθηγητής της Πολιτικής Οικονοµίας στο Πανεπιστήµιο Γουόργουικ. «Πρέπειάραγε απλώς να υποκύπτουν στις απαιτήσεις τωναγορών και να επιβάλλουν τις αναπόφευκτες συνέπειες στονλαό τους;

Θα ήταν ίσως λογικό, αν αυτέςοι αγορές ήταν πάντα σωστές στις εκτιµήσεις τους».

Τα πράγµατα...
... όµως δεν είναι έτσι. Η οικονοµική κατάρρευση που άρχισε το 2007 ήταν αποτέλεσµαµιας µαζικής χειραγώγησης των χρεών από τους κερδοσκόπους. Γιατί λοιπόν να πρέπει να πιστέψουµε πως οι αγορές τους εκτιµούν σήµερα σωστά το αφερέγγυο ή τοαξιόχρεο των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης; Η αλήθεια είναι πως οι αγορές συµπεριφέρονται µε ένα ένστικτο αγελαίο, σαν κι αυτό που απαντάται σε πολλά αρπακτικά του ζωικού κόσµου. Οταν αισιοδοξείένας κερδοσκόπος, αισιοδοξούν όλοι. Κι ότανπανικοβάλλεται ένας, πανικοβάλλονται όλοι. Οχι πως αυτό απαλλάσσει από κάθε ευθύνη τις πολιτικές ηγεσίες πουφόρτωσαν τις χώρες τους µε επισφαλή δάνεια. Οµως,επισηµαίνει εδώ ο καθηγητής Σκιντέλσκι, αυτοί που νοµιµοποιούνται να ζητήσουν ευθύνες από αυτές τις ηγεσίες δεν είναι οι αγορές, αλλά οι λαοί τους. Οταν δεν συµβαίνει αυτό, αλλά το αντίθετο, τότε ανακύπτει ένα πρόβληµα δηµοκρατίας. Σε αυτό ακριβώς το πρόβληµα οφείλεται η αυξηµένη λαϊκή δυσαρέσκεια που παρατηρείται σήµερα στην Ευρώπη. Και που οδηγεί στην πτώση κυβερνήσεων και στην ενίσχυση εθνικιστικών κοµµάτων.
Η δουλειά...
... των πολιτικών ηγεσιών δεν είναι µόνο να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις, αλλά και να φροντίζουν ώστε αυτές οι αποφάσεις να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στις προσδοκίες των λαών τους. Οταν µια κυβέρνηση έχει αλωθεί από τις αγορές, µπορείβέβαια να γίνεται αποδεκτή από αυτές, αλλά δεν µπορεί ποτέ να ελπίζει στη δηµοκρατική νοµιµοποίησή της από τον λαό της.