Σε πολλές περιοχές του πλανήτη, ένα κινητό αρκεί

Και τι θα γίνει εάν τελικά αποδειχτεί ότι σε παγκόσμια κλίμακα, το iPad δεν αποτελεί την επόμενη μεγάλη επανάσταση στα ηλεκτρονικά; Και αν η επανάσταση προέλθει από ένα μικρό, φθηνό και μη αμερικανικό προϊόν;
Η Αμερική έζησε τελευταία, με την κυκλοφορία του iPad, μέρες φρενίτιδας. Ακόμα όμως και τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι των ΗΠΑ ανοίγουν τα νέα τους iPad, ένα διαφορετικό μέλλον μπορεί να προετοιμάζεται πέραν των αμερικανικών συνόρων για τη κινητή τηλεφωνία.
Έχοντας ξεχαστεί μες στην αμερικανική οχλαγωγία, οι σπόροι της καινοτομίας με αντικείμενο τις πιο απλές ψηφιακές συσκευές εξακολουθούν, στον υπόλοιπο κόσμο να ανθίζουν. Από τη Βραζιλία μέχρι την Ινδία, τη Νότια Κορέα και το Αφγανιστάν, οι άνθρωποι ψάχνουν για δουλειά μέσω sms, δανείζουν, δανείζονται, πληρώνονται μέσω κινητών και χρησιμοποιούν τα τηλέφωνα τους ως φακούς, τηλεοράσεις και ραδιόφωνα.
Επίσης, για πολλούς, το κόστος όλων αυτών είναι μηδαμινό. Στην Ινδία, η Reliance Communications πουλά συσκευές για λιγότερο από 25 δολάρια, με χρέωση ένα σέντ το λεπτό για κάθε κλήση εσωτερικού, ένα σέντ για καθε sms και χωρίς πάγια τέλη. Αποκομίζει έτσι τεράστια κέρδη. Μπορείτε να συγκρίνετε τα παραπάνω με τους αγοραστές iPad στις ΗΠΑ, που πληρώνουν 499 δολάρια για τη συσκευή, διαθέτουν πιθανώς κι έναν υπολογιστή αξίας τουλάχιστον 1.000 δολαρίων, ένα έξυπνο κινητό τουλάχιστον 100 δολαρίων και πληρώνουν περισσότερα από 100 δολάρια το μήνα για να συνδέουν μεταξύ τους όλες αυτές τις συσκευές.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Αμερική κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση απ’τον υπόλοιπο κόσμο. Οι πρωτοπόροι της, οικοδομώντας για λογαριασμό ενός συνεχώς διευρυνόμενου δικτύου, ανεβάζουν συνεχώς την ποιότητα, τις τιμές, το επίπεδο εξειδίκευσης και την εμφάνιση των συσκευών τους. Την ίδια ώρα, στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι συνάδερφοι τους χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να προσθέσουν ακόμα περισσότερες δυνατότητες χρήσης στις απλές και φθηνές συσκευές κινητής τηλεφωνίας.
Πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ και της γαλλικής σχολής διοίκησης επιχειρήσεων Insead έδειξε ότι οι Αμερικανοί βρίσκονται στην 71η θέση σε βαθμό διείσδυσης των κινητών στον πληθυσμό, μολονότι είναι πρώτοι σε άλλου τύπου συνδέσεις.
Από την Κένυα μέχρι την Κολομβία και τη Νότια Αφρική, όμως, οι εταιρείες κινητης τηλεφωνίας στήνουν όλο και περισσότερες κεραίες, καθώς έτσι οι κυβερνήσεις αποφεύγουν το κόστος δημιουργίας εθνικών ενσύρματων δικτύων σαν αυτά που συνδέουν τους Αμερικανούς μεταξύ τους εδώ και τουλάχιστον ένα αιώνα. Φέτος, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών, οι συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας θα ξεπεράσουν τα 5 δισ. σε όλο τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κινητό απ’όσους φέρεται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, να έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα.
Οι εταιρείες Babajob και Souktel, η πρώτη στην Μπανγκαλόρ της Ινδίας και η δεύτερη στα παλαιστινιακά εδάφη, προσφέρουν υπηρεσίες εξεύρεσης θέσεων εργασίας μέσω sms. Στην Αφρική, τα κινητά ανοίγουν νέους τομείς στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Συγκερκριμένα στην Κένυα, με το σύστημα Μ-Pesa, ,μπορεί κανείς να πάει στο τοπικό μπακάλικο και να μετατρέψει χρήματα σε «sms εντολής πληρωμών», το οποίο και αποστέλλεται σε οποιονδήποτε άλλο χρήστη κινητού που θα εκταμιεύσει τα χρήματα. Πάντα στην Αφρική, οι εκκλησίες που βρίσκονται στα αστικά κέντρα ηχογραφούν τις λειτουργίες μέσω κινητών κι έπειτα τις αναμεταδίδουν στα απομακρυσμένα χωριά. Στο Ιράν και τη Μολδαβία, τα κινητά συνέβαλαν στο συντονισμό λαϊκών εξεγέρσεων ενάντια στα αυταρχικά καθεστώτα. Στην Ινδία, τα κινητά χρησιμοποιούνται στην εποπτεία των εκλογών ενώ οι ψηφοφόροι ενημερώνονται, μέσω μηνυμάτων, για τα εισοδήματα των υποψηφίων και το ποινικό τους μητρώο.
Όλα αυτά δείχνουν ότι υπάρχει ένα χάσμα καινοτομίας μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων κοινωνιών – όχι τόσο ως προς το παρουσιαστικό των συσκευών όσο ως προς τη χρήση τους. Κι επιπλέον, εκκρεμεί το ερώτημα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες τόσο έχουν κερδίσει από τηνεπανάσταση του Ιντερνετ, θα μπορέσουν να επωφεληθούν αντιστοίχως από την είσοδο δισεκατομμυρίων κατοίκων των αναπτυσσόμενων χωρών σε μια παγκόσμια μεσαία εισοδηματική τάξη-αποτελούμενη από καταναλωτές που δεν είναι πλούσιοι, διαθέτουν κινητό και ανζητούν τη μέγιστη απλότητα στην καλύτερη τιμή.

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Anand Giridharadas-εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, The New York Times, 18-04-2010