Ξόρκια, παραµύθια και ιστορίες δεισιδαιµονίας

Ξωτικά, µάγισσες και νεράιδες θα... κυριέψουν πάνω από 50 µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα, µε αφορµή τις Ευρωπαϊκές Ηµέρες Πολιτιστικής Κληρονοµιάς
Οταν οι άνθρωποι µε µάγια και κατάρες επιχειρούσαν να πάρουν τον έλεγχο της µοίρας, µπροστά τους έβρισκαν ως εµπόδιο φάσκελα και φυλακτά. Στριµωγµένα σε συρτάρια ή κάτω από µαξιλάρια, οι προνοητικοί – ή προληπτικοί – έκρυβαν για τη δική τους προστασία γοργόνεια, µάτια, περίαπτα έως και κουτάκια µε λείψανα αγίων.

Τα βιβλία µε ξόρκια από τη Νεολιθική Εποχή έως τα νεώτερα χρόνια αποκαλύπτουν τα µυστικά τους σε πάνω από 50 αρχαιολογικούς χώρους και µουσεία σε όλη την Ελλάδα, µε εκδηλώσεις και είσοδο ελεύθερη, από 24 έως 26 Σεπτεµβρίου. Αφορµή είναι ο εορτασµός των Ευρωπαϊκών Ηµερών Πολιτιστικής Κληρονοµιάς µε θέµα «Μάγοι, ξόρκια και φυλακτά - Η µαγεία στον αρχαίο και χριστιανικό κόσµο».

«Τελετουργίες µαγείας στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραµεικού και σε µαντεία της Ελλάδας» θα αποτελέσουν το θέµα των εκδηλώσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Θα προβληθεί η ταινία «Ερευνώντας τη γη των νεκρών» (γαλλικής παραγωγής, µε ελληνικούς υπότιτλους) ενώ θα φιλοξενηθεί η έκθεση «Μαγεία στην αρχαιότητα. Μύθοι και σύµβολα». Ανάµεσα στα εκθέµατα ξεχωρίζει χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι (15ος αι. π.Χ.) όπου απεικονίζεται τελετουργία για την ευφορία της γης και την αναγέννηση της φύσης.

Οι λατρευτικές πρακτικές ξετυλίγονται µε την εκπαιδευτική διαδροµή στην έκθεση «Πίστη και δεισιδαιµονία» στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Τα µυθικά όντα όπως φανερώνονται στα νοµίσµατα και τις τοιχογραφίες του Ιλίου Μελάθρου θα ανακαλύψουν όσοι βρεθούν στο Νοµισµατικό Μουσείο. Στην Αρχαία Αγορά τα αγγεία αποκαλύπτουν αρχαίους δεσµούς µαγείας, ενώ το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης θα «παραδοθεί» σε φίδια, νεράιδες, ξωτικά και δράκους, «ως µαγικά σύµβολα στη λαϊκή τέχνη».

Τη µαγεία µέσα από τα µάτια των παιδιών φανερώνουν οι πολύχρωµοι δράκοι και ο µύθος της Περσεφόνης στα έργα ζωγραφικής των µαθητών του κύκλου εικαστικών του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης. Η έκθεση µε τα 25 έργα τους φιλοξενείται στο Ιδρυµα Β. και Μ. Θεοχαράκη.

Το φαινόµενο των προλήψεων και δεισιδαιµονιών παρουσιάζεται σε φωτογραφίες, σχέδια αντικειµένων και κείµενα βυζαντινών λογίων, στο Κέντρο Πολιτισµού Ελληνικός Κόσµος. Στους θεούς, τους δαίµονες και τις µάγισσες της θάλασσας είναι αφιερωµένες οι εκδηλώσεις στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος στον Πειραιά. Μια άλλη διάσταση της µαγείας αποκαλύπτεται στην έκθεση «Deus Εx Μachina» από το ελληνικό τµήµα του Διεθνούς Συµβουλίου Μουσείων: η µαγεία της σκηνής του Δηµοτικού Θεάτρου Πειραιά, το επίτευγµα των µηχανισµών σκηνής του 19ου αιώνα.


Τελετή λατρείας στους Δελφούς

«Το Χρυσό Κριάρι» και άλλα παραµύθια από την ελληνική µυθολογία θα αφηγηθεί η Ανθή Θάνου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και εκδηλώσεις µε θέµα τη µαγεία και τη θρησκεία πραγµατοποιούνται στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισµού Θεσσαλονίκης.

Αναπαράσταση τελετής λατρείας θα γίνει στο Μουσείο των Δελφών (Ιερό του Απόλλωνα)

ενώ τις τελετουργίες και τις λαϊκές δοξασίες, όπως ο αγιασµός για τα σχολεία, θα φωτίσει εκδήλωση στην «Αρκουδοσπηλιά», στα Λουτρά Αριδαίας. Τα παιδιά θα µάθουν τι «µαγειρεύει η µάγισσα» στα εργαστήρια του Μουσείου Μετάξης, στο Σουφλί.


Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Δάφνης Κοντοδήµα -εφ. Τα Νέα, Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010