Η Καραγκούνα είναι και πάλι σικ

Οι ελληνικές φορεσιές ανοίγουν διάλογο µε τη µόδα στην έκθεση της Ελληνοαµερικανικής Ενωσης, µε σχέδια από παραδοσιακές ενδυµασίες και δηµιουργίες σύγχρονων σχεδιαστών
Πώς φοριέται σήµερα µία παραδοσιακή πτυχωτή πουκαµίσα από τη φορεσιά της Σκύρου; Πώς το αµάνικο κοντογούνι της Ηπειρώτισσας µπορεί να φορεθεί µε µπότες πλατφόρµες και φαρδιά φούστα; Τέτοιες ερωτήσεις απασχολούν τα δηµιουργικά µυαλά από τον χώρο της µόδας που αναζητούν έµπνευση σε άλλους πολιτισµούς και άλλα µέρη. Αυτή η αναζήτηση συµβαίνει συχνά.

Και χαρακτηρίζει την τάση έθνικ που εµφανίζεται στις διεθνείς πασαρέλες και δείχνει ότι η σύγχρονη µόδα εµπνέεται από στοιχεία της ιστορίας των πολιτισµών. Σε αυτήν τη διεθνή τάση δήλωσε πρόσφατα «συµµετοχή» και η ελληνική παράδοση. Με τις αναφορές στην κρητική ενδυµασία της Σοφίας Κοκοσαλάκη, τις φουστανέλες στις συλλογές υψηλής ραπτικής του Ζαν Πολ Γκοτιέ, στα πολύχρωµα σύνολα βαλκανικής αισθητικής του Τζον Γκαλιάνο. Αυτή τη συνάντηση ελληνικής ενδυµατολογικής παράδοσης και σύγχρονης µόδας παρουσιάζει στην Αθήνα η έκθεση «Βeyond Dress». Πρωταγωνιστές, τα έγχρωµα σχέδια ελληνικών ενδυµασιών του σκιτσογράφου Γήση Παπαγεωργίου, οι δηµιουργίες των ξένων και των σύγχρονων ελλήνων σχεδιαστών.

Σύνολα του πρετ α πορτέ πολυτελείας απέναντι από τα σχέδια µε όλες τις λεπτοµέρειες ενδυµασιών της Μακεδονίας, της Θράκης, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της νησιωτικής χώρας. Κι ανάµεσά τους κοµµάτια µε ελληνική υπογραφή από τις συλλογές των σχεδιαστών που συµµετείχαν στις πρόσφατες Εβδοµάδες Μόδας της Αθήνας. «Η έκθεση δεν ακολουθεί µία λαογραφική προσέγγιση, τη µουσειακή αντίληψη της χρονολογικής αντιπαράθεσης. Η ιδέα βασίζεται σε έναν σύγχρονο διάλογο των σχεδίων µε τη µόδα.

Κατά κάποιον τρόπο λειτουργούν σαν οπτική βιβλιοθήκη δείχνοντας πως γίνονται το έναυσµα σε σύγχρονους δηµιουργούς για να εµπνευσθούν και να αναδείξουν τις επιρροές της παράδοσης» λέει στα «ΝΕΑ» η ιστορικός µόδας Λυδία Καµίτση, η οποία ανέλαβε την επιµέλεια της έκθεσης «Βeyond Dress».

Ο χώρος της Ελληνοαµερικανικής Ενωσης θα λειτουργήσει ως σύγχρονη γκαλερί. Στην έκθεση παρουσιάζονται δηµιουργίες του Τζον Γκαλιάνο από τη δική του συλλογή πρετ α πορτέ και του Ζαν Πολ Γκοτιέ από τη συλλογή υψηλής ραπτικής του χειµώνα 2006 και του πρετ α πορτέ του χειµώνα 2010. Παράλληλα µε τα σχέδια του Γήση Παπαγεωργίου και τις ίδιες τις δηµιουργίες των ξένων σχεδιαστών – ανάµεσά τους και οι εγκατεστηµένοι στο εξωτερικό Σοφία Κοκοσαλάκη και Ιωάννης Γκία – θα προβάλλονται και βίντεο από τα σόου των συλλογών τους, δίνοντας περισσότερες οπτικές λεπτοµέρειες. Από την πλευρά της εγχώριας µόδας, οι σχεδιαστές Γιώργος Ελευθεριάδης, Θάνος Κυριακίδης, Αγγελος Μπράτης, Δηµήτρης Ντάσιος, Ορσαλία Παρθένη, Deux Ηommes, Μαρία Μάστορη - Φίλιπ Μότβαρι και ΜiRo προσφέρουν τα δικά τους κοµµάτια. Σύµφωνα µε την επιµελήτρια «οι έλληνες σχεδιαστές δεν έχουν άµεση σχέση µε την ελληνική φορεσιά και οι αναφορές τους περνούν µε αµυδρό τρόπο, καθώς η ελληνική παράδοση της χειροτεχνίας βρίσκεται µέσα τους κι εµφανίζεται µε τις λεπτοµέρειες στα µανίκια, τα κεντήµατα, τα στολίδια, το γιλέκο, τον όγκο ή τις πτυχές στα ρούχα τους».

Απόκρυψη - αποκάλυψη
Η Λυδία Καµίτση εξηγεί ότι η ενδυµασία είναι ένα παιχνίδι απόκρυψης - αποκάλυψης.

Από τις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισµού µέχρι και σήµερα το ένδυµα λειτουργεί ως πολυσήµαντος επικοινωνιακός κώδικας για το πρόσωπο που το φορά. Το ρούχο καλύπτει το σώµα, ενώ την ίδια στιγµή αποτελεί στοιχείο εξωτερικού καλλωπισµού ή µαρτυρία στοιχείων της ταυτότητάς µας.

Ο χειµώνας του 2009, κατά την αισθητική άποψη του Τζον Γκαλιάνο, είχε στοιχεία από την παραδοσιακή βαλκανική χειροτεχνία. Ανάµεσα στις ζώνες µε τις πόρπες και τα κρύσταλλα Swarovski, τα στιβάλια - στιλέτο µε τα σέξι πον πον, τις βελούδινες κεντητές φούστες και τα πανωφόρια πρόβαλλαν τα δάνεια από τις βορειοελλαδίτικες παραδοσιακές φορεσιές. Ετσι οι αγέρωχες Καραγκούνες, µε το άγγιγµα Γκαλιάνο έγιναν µούσες του Βalkan chic.

«Ο Γκοτιέ είναι φιλέλληνας. Εχει σχέσεις µε την Ελλάδα, την επισκέπτεται συχνά, την αγαπά, την ανακαλύπτει. Αυτήν την οικειότητα µε το ελληνικό στοιχείο τη χρησιµοποιεί συχνά στις συλλογές του. Ο Τζον Γκαλιάνο έχει άλλη αφετηρία καθώς τον χαρακτηρίζει η έρευνα που κάνει αναζητώντας στοιχεία σε διαφορετικές εποχές και πολιτισµούς. Ετσι, αναζητώντας ιδέες για τη συλλογή του για τον χειµώνα του 2009, το µάτι του έπεσε στις ελληνικές φορεσιές όταν επισκέφθηκε το παράρτηµα του Λυκείου Ελληνίδων στο Λονδίνο. Του έκαναν εντύπωση, αναζήτησε βιβλιογραφία, οι συνεργάτες του ήρθαν σε επαφή µαζί µου και τους συνέστησα τα λευκώµατα µε τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη» λέει η Λυδία Καµίτση, λύνοντας τον γρίφο του για το δροµολόγιο της ελληνικής φορεσιάς στις διεθνείς πασαρέλες. «Το ενδιαφέρον είναι ότι το στάιλινγκ σε αυτούς τους σχεδιαστές δεν δείχνει πώς γίνεται µοντέρνα η φορεσιά, αλλά πώς δηµιουργούν µία νέα σιλουέτα αξιοποιώντας λεπτοµέρειες που τους εντυπωσίασαν».

Η επιµελήτρια της έκθεσης, η οποία µεγάλωσε στην Ελλάδα και από το 1978 ζει στη Γαλλία όπου διδάσκει στο Τµήµα Ανθρωπολογία της Τέχνης στο Πανεπιστήµιο της Σορβόννης, ερευνά την εξέλιξη της µόδας κοινωνιολογικά. Δίνει τη δική της εξήγηση στο φαινόµενο των έθνικ επιδράσεων στη δουλειά των σύγχρονων σχεδιαστών.

«Είναι δύσκολο κάθε χρόνο να επινοείς κάτι καινούργιο. Η τελευταία αισθητική επανάσταση που προήλθε από τη µόδα έγινε τη δεκαετία του ‘60. Τότε που η µόδα άρχισε να προσέχει τον τρόπο ζωής της νεολαίας, που εµφανίστηκε το µίνι και το παντελόνι και τα σορτς άρχισαν να φοριούνται από τις γυναίκες. Ηταν η εποχή που όλες οι καλλιτεχνικές οµάδες κοίταζαν µπροστά, προς το µέλλον. Ηταν µία διεθνής τάση, την οποία ακολούθησε και η µόδα. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, από τη δεκαετία του ‘80 τα µέσα ενηµέρωσης και το Ιντερνετ επιτρέπουν την άµεση πρόσβαση στην αισθητική, ιστορική, κοινωνιολογική προσέγγιση κι έτσι ο σχεδιαστής κάνει ένα µείγµα από διαφορετικά στοιχεία. Η µόδα όπως δηµιουργείται σήµερα µοιάζει µε την παραγωγή της µουσικής. Οπως δεν υπάρχει πρωτότυπη µουσική σύνθεση κι έχουµε το sampling µουσικών κοµµατιών, έτσι αντίστοιχα δείγµατα από µείξεις µάς παρουσιάζουν και οι σχεδιαστές».

«Μοιάζει µε γλυπτό»
Για την έκθεση «Βeyond Dress Codes» γράφουν και οι «Νew Υork Τimes». Αναφέρονται στην επικείµενη έκδοση του λευκώµατος του Γήση Παπαγεωργίου µε τα 520 ολοκληρωµένα και τεκµηριωµένα σχέδια των ελληνικών παραδοσιακών ενδυµασιών για τα οποία άντλησε πληροφορίες από την ιδιωτική συλλογή του λαογράφου Ανδρέα Παπαγεωργίου στη Λίµνη Ευβοίας.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Εφης Φαλίδα-εφ. Τα Νέα, 24-09-2010