Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι συνταρακτική. Ένας κορυφαίος κλιματολόγος προειδοποιεί πως οι αυξανόμενες θερμοκρασίες στον πλανήτη θα προκαλέσουν μη αναστρέψιμες καταστροφές, εάν δεν ληφθούν γρήγορα μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Ο κλιματολόγος Τζέιμς Χάνσεν της ΝΑΣΑ έγραψε το Φεβρουάριο στην εφημερίδα Οβσερωερ του Λονδίνου πως η «κατάστας του κλίματος πλησιάζει ένα σημείο από το οποίο δεν θα υπάρχει επιστροφή. Εάν δεν αλλάξουμε πορεία, θα παραδώσουμε στα παιδιά μας μια κατάσταση που θα είναι πλέον πέρα από τον έλεγχό τους».
Ωστόσο η ιδέα πως ο πλανήτης πλησιάζει ένα κομβικό σημείο, «πέρα από το οποίο η κατάσταση είναι πλέον μη αναστρέψιμη», έχει διχάσει τους επιστήμονες, οι οποίοι κατά τα άλλα είναι βαθιά προβληματισμένοι σχετικά με τις επιπτώσεις που προκαλεό η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Περιβαλλοντολόγοι και άλλοι ειδικόι επιστήμονες προειδοποιούν όλο και πιο συχνά πως πλησιάζουμε το σημείο χωρίς επιστροφή, σε μια προσπάθεια να κινητοποιήσουν την κοινή γνώμη.Οι δηλώσεις αυτές δημιούργουν την αίσθηση της αμεσότητας. Τονίζουν τους κινδύνους και τις καταστροφές που πλησιάζουν , γεγονότα που διαφορετικά θα φαίνονταν πολύ μακρινά για να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο.
Άλλοι επιστήμονες, όμως λένε πως δεω υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτές τις προβλέψεις επικείμενης καταστροφής. Ανησυχούν πως η χρήσης του όρου «σημείο χωρίς επιστροφή» είναι παραπλανητική και μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, στρέφοντας την κοινή γνώμη εναντίον των θεωριών περί καταστροφής και των επιστημόνων που τις υποστηρίζουν, με αποτέλεσμα να χάσουν τη στήριξη του κόσμου για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
«Θεωρώ πως οι δηλώσεις περί ‘κομβικών σημείων’ και ‘μη αναστρέψιμων καταστάσεων’ είναι επικίνδυνες», υποστηρίζει ο Κένεθ Καλντέιρα, από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια. Ο Καλντέιρα είναι επίσης μέλος του Ινστιτούτου Κάρνερζι, ενός επιστημονικού οργανισμού που έχει τη βάση του στην Ουάσιγκτον και υποστηρίζει την ανάγκη άμεσης δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου. «Εάν λέμε πως περάσαμε το σημείο χωρίς επιστροφή τώρα, αυτό θα είναι μια δικαιολογία για απραξία αύριο», τονίζει.
Καθώς η μελέτη κλιματολογικών μοτίβων του παρελθόντος δείχνει πως υπάρχουν πιθανότητες να συμβούν δραματικές και αμετάκλητες αλλαγές, αυτοί οι επιστήμονες εξηγούν πως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όταν γίνονται τέτοιες προβλέψεις για το μέλλον.
Σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το εάν η κλιματική αλλαγή μπορεί όντως να προκαλέσει μέσα σε έναν αιώνα, έστω και θεωρητικά, καταστροφές, όπως η αποξήρανση του Αμαζονίου ή η αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά μέτρα. Και ακόμη και στις περιπτώσεις που οι επιστήμονες συμφωνούν πως οι αυξανόμενες θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες αλλαγές, κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε θα φτάσουμε στο κομβικό αυτό σημείο.
Σε αναφορές που δημοσιεύθηκαν το Μάρτιο, και η Παγκόσμια Τράπεζα και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών τόνισαν πως το λεγόμενο «σημείο χωρίς επιστροφή» είναι μεγίστης σημασίας.
Τον περασμένο χρόνο, όμαδα Ευρωπαίων επιστημόνων κατέθεσε ένα πολύ σημαντικό έγγραφο στα πρακτικά της συνεδρίασης της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, στο οποίο είχε συγκεντρώσει ό,τι είναι γνωστό για τα κλιματολογικά σημεία καμπής. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονταν η απώλεια των πάγων γύρω από το Βόρειο Πόλο το καλοκαίρι και οι ανησυχητικές αλλαγές στους μουσώνες της Δυτικής Αφρικής.
Από την άλλη πλευρά, η διακυβερνητική επιτροπή του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, στην αναφορά της το 2007 απέφυγε να μιλήσει για κομβικά σημεία και αντί γι’αυτό απλά κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο κίνδυνος για καταστροφικές αλλαγές μεγάλης κλίμακας αυξάνεται όσο αυξάνεται και η θερμοκρασία.
Ο δε Χάνσεν υπερασπίζεται τη χρήση του όρου «κομβικό σημείο» λέγοντας πως απεικονίζει με ακρίβεια κάποιες πιθανές επιπτώσεις που θα έχει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Υπάρχουν άφθονα στοιχεία, υποστηρίζει, που επιβεβαιώνουν πως οι αυξανόμενες θερμοκρασίες μπορεί να έχουν απότομες, καταστροφικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες για τους παγετώνες και τα οικοσυστήματα.
Άλλοι επιστήμονες, όμως οι οποίοι μελετούν τις αντιδράσεις των πόλων και των τροπικών δασών στην κλιματική αλλαγή, λένε πως έχουν λίγα στοιχεία που προμηνύουν αμετάκλητες αλλαγές. Για παράδειγμα, η άποψη πως το πρόσφατο απότομο λιώσιμο των καλοκαιρινών πάγων στο Βόρειο Πόλο δείχνει πως οι πάγοι εξαφανίζονται, έχει αμφισβητηθεί από πρόσφατα άρθρα των Τζόν Βετλάουφερ του Πανεπιστημίου Γέιλ και του Ιαν Αΐσενμαν του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας. Υποστηρίζουν πως τα λεπτά στρώματα πάγου έχουν την ικανότητα να ξαναδημιουργούνται γρήγορα όταν τελειώνει το καλοκαίρι, αναπληρώνοντας έτσι τους πάγους που έχουν λιώσει κατά τη διάρκεια του.
Γενικότερα, ο δρ Βετλάουφερ έχει τονίσει τη σημασία του να «είμαστε απολύτως ειλικρινής σχετικά με αυτά που ξέρουμε και αυτά που δεν ξέρουμε».
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Αndrew C. Revkin - εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Τhe New York Times, 26-04-2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου