Πενήντα ήρωες παλεύουν µέσα στο πυρηνικό εργοστάσιο

Γιωργος Αγγελοπουλος (Τα Νέα)

Είναι όλοι τους εθελοντές. Μέσα στον σταθµό προσπαθούν να σώσουν τους αντιδραστήρες. Είναι ίσως η τελευταία ελπίδα για να αποτραπεί η καταστροφή.
Από τους 800 εργαζοµένους στον πυρηνικό σταθµό της Φουκουσίµα, 50 εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί, µε κίνδυνο της ζωής τους. Αποτελούν ίσως την τελευταία ελπίδα που έχει η Ιαπωνία για να προλάβει µια ευρύτερη πυρηνική καταστροφή. Είναι όλοι τους εθελοντές, οι οποίοι προσπαθούν να κρατήσουν τους έξι αντιδραστήρες ψυχρούς χρησιµοποιώντας πυροσβεστικό εξοπλισµό για να διοχετεύουν στουςπυρήνες τους θαλασσινό νερό. «Για να µείνει ο πυρήνας καλυµµένος και να διατηρηθεί ο αντιδραστήρας ψυχρός, πρέπει κάποιοι να τον τροφοδοτούν µε νερό. Και για να το κάνουν, πρέπει να είναι σωµατικά παρόντες», λέει ο Μάικλ Φριντλάντερ, πρώην χειριστής σε πυρηνικό εργοστάσιο της General Electric στις ΗΠΑ. Χθες τα επίπεδα της ραδιενέργειας αυξήθηκαν πολύ και οι 50 υποχρεώθηκαν να αποµακρυνθούν, όµως έπειτα από µερικές ώρες ήταν έτοιµοι να επιστρέψουν.

«Εκατό χέρια και εκατό µάτια για να συγκρατήσουν το “τέρας”. Πενήντα µικροί Οδυσσείς µπροστά σ’ έναν Πολύφηµο που ξεφυσάει ακατάπαυστα ραδιενεργό ατµό και καπνό», γράφει γι’ αυτούς ο απεσταλµένος της ιταλικής «Κοριέρε».

Οι 50 εθελοντές είναι όλοι τους εργάτες της Ηλεκτρικής Εταιρείας του Τόκιο, της Tepco. Είναι εξαντληµένοι από τις βάρδιες και ο κίνδυνος να µολυνθούν από ραδιενέργεια είναι µόνιµος. Από την περασµένη Παρασκευή, είναι σαν να περπατούν κάθε µέρα στο χείλος ενός γκρεµού. Λέγεται ότι σήκωσαν το χέρι για να δηλώσουν εθελοντές όταν, το πρωί της Τρίτης, έγινε η µεγάλη έκρηξη στον αντιδραστήρα αριθµός 2 και έπρεπε να αποφασιστεί ποιοι θα µείνουν και ποιοι όχι. Την καταστροφή που τρέµει ολόκληρος ο κόσµος, οι 50 την κοιτάζουν από απόσταση ενός βήµατος, την καταλαβαίνουν από τους δυσοίωνους θορύβους που βγαίνουν από τους έξι αντιδραστήρες του σταθµού. Ερπουν µέσα σε λαβυρίνθους στο απόλυτο σκοτάδι που τρυπούν µόνον οι φακοί τους, περιµένοντας να ακούσουν τις περιοδικές εκρήξεις που προκαλούνται όταν το υδρογόνο που διαφεύγει από τους σακατεµένους αντιδραστήρες έρχεται σε επαφή µε τον αέρα. Αναπνέουν χάρη σε άβολους αναπνευστήρες ή µεταφέρουν στις πλάτες τους βαριές µπουκάλες οξυγόνου. Φορούν ολόσωµες λευκές φόρµες µε αεροστεγείς κουκούλες, που λίγο µόνο τους προστατεύουν από την αόρατη ραδιενέργεια.
ΟΙ ΘΥΣΙΕΣ. Οι 50 καλούνται να κάνουν κλιµακούµενες – και ίσως υπαρξιακές – θυσίες, οι οποίες αναγνωρίζονται µέχρι στιγµής µόνον εµµέσως, σηµειώνουν οι απεσταλµένοι των «Νιου Γιορκ Τάιµς».
Η Tepco δεν έχει πει σχεδόν τίποτε για τους εργάτες ούτε για το πόσο θα µείνουν εκτεθειµένοι στη ραδιενέργεια. Οι λίγες λεπτοµέρειες που έχουν γίνει γνωστές από την εταιρεία δηµιουργούν µια ζοφερή εικόνα. Μέχρι σήµερα, 5 εργάτες έχουν σκοτωθεί από τον σεισµό και 22 έχουν τραυµατισθεί για διάφορους λόγους, ενώ 2 αγνοούνται. Ενας εργάτης νοσηλεύεται αφού έφερε ξαφνικά τα χέρια στο στήθος του και κατέρρευσε. Ενας άλλος χρειάστηκε περίθαλψη αφού δέχθηκε µια εκτόνωση ραδιενέργειας ενώ βρισκόταν κοντά σ’ έναν από τους αντιδραστήρες που έχουν υποστεί βλάβη. Εντεκα εργάτες τραυµατίσθηκαν από έκρηξη υδρογόνου στον αντιδραστήρα αριθµός 3. Και από την Τρίτη έχουν αποµείνει στον σταθµό οι 50 ήρωες.

Οι εργαζόµενοι σε πυρηνικούς σταθµούς λένε πως το πνεύµα που επικρατεί ανάµεσά τους είναι το ίδιο µε εκείνο των πυροσβεστών και των επίλεκτων στρατιωτικών µονάδων. Στα µεσηµεριανά διαλείµµατα συχνά συζητούν τι θα κάνουν σε περίπτωση ανάγκης. Η επικρατούσα συναίνεση είναι ότι θα ειδοποιήσουν τις οικογένειές τους να διαφύγουν και οι ίδιοι θα παραµείνουν στα πόστα τους µέχρι το τέλος, λέει ο Μάικλ Φριντλάντερ, που δούλεψε συνολικά 13 χρόνια σε τρεις αµερικανικούς πυρηνικούς σταθµούς. «Σίγουρα ανησυχείς για την υγεία και την ασφάλεια της οικογένειάς σου, όµως έχεις υποχρέωση να παραµείνεις στην εγκατάσταση», τονίζει. «Υπάρχει ένα αίσθηµα αφοσίωσης και συντροφικότητας όταν έχεις εκπαιδευτεί µε τους συναδέλφους σου και έχεις κάνει για χρόνια βάρδιες µαζί τους». Επιπλέον, πέραν αυτού του φυσικού δεσµού, οι Ιάπωνες ανατρέφονται για να πιστεύουν ότι τα άτοµα οφείλουν να θυσιάζονται για το καλό της οµάδας.

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Η Tepco έχει αρνηθεί να δώσει στη δηµοσιότητα τα ονόµατα ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία για τους 50 εργάτες που έµειναν πίσω. ∆εν έχει κάνει επίσης γνωστό πώς αντικαθίστανται όταν κουράζονται ή αρρωσταίνουν. Μερικοί ίσως να είναι στρατιωτικοί, αστυνοµικοί ή πυροσβέστες. Σύµφωνα µε τους «Νιου Γιορκ Τάιµς», η εταιρεία ενδέχεται να περιορίζει την έκθεση κάθε εργάτη στον σταθµό, φροντίζοντας ώστε να έχει ανά πάσα στιγµή 50, τους οποίους όµως θα παίρνει από µια οµάδα 800 συνολικά προσώπων. Και στην περίπτωση αυτή, το Τσερνόµπιλ µπορεί να προσφέρει κάποια παρηγοριά. Για να καθαριστεί ο σταθµόςτου Τσερνόµπιλ µετά την καταστροφή, η Σοβιετική Ενωση συγκέντρωσε εργάτες κατ’ αναλογία του µεγέθους καθεµιάς από τις δηµοκρατίες της και ανέπτυξε ένα σύστηµα για να περιορίζει την έκθεσή τους. «Εστειλαν έως 600.000 ανθρώπους για να καθαρίσουν τα ραδιενεργά συντρίµµια γύρω από τον σταθµό και να κατασκευάσουν µια σαρκοφάγο», λέει ο δρ Τζον Μπόις, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήµιο Βάντερµπιλτ και συγγραφέας µελέτης γι’ αυτή την πυρηνική καταστροφή. Οι εργάτες έµεναν στις µολυσµένες ζώνες περιοδικά για περιορισµένο χρονικό διάστηµα κι έτσι εκτιµάται ότι αρρώστησαν πολύ λιγότεροι, αν και χωρίς συγκεκριµένα στοιχεία είναι δύσκολο να εκτιµηθούν οι συνέπειες στην υγεία τους.