Στο Ζενιθ της αιγυπτιακής εξέγερσης οι διαδηλωτές αντλούσαν ενθάρρυνση και πρακτικές συμβουλές απο τα μυνήματα που έφταναν απο Τυνησία μέσω twitter και Facebook :»Το κάναμε μπορείτε και εσείς», έλεγε το ένα και ένα άλλο «Για τα δακρυγόνα βάλτε ξύδι ή κρεμμύδι κάτω απο το μαντίλι σας.»
Η Τυνησία, την οποία για πολύ καιρό ο υπόλοιπος αραβικός κόσμος αγνοούσε, θεωρώντας την ουδέτερη, φιλοδυτική και γαλλοποι- η μένη, για να μην πούμε μικρή, έχει ορθώσει πλέον το ανάστημα της, ενώ πολλοί από τα 10 εκατομμύρια κατοίκους της αισθάνονται υπερήφανοι που η δική τους επανάσταση έδωσε το παράδειγμα και για τις υπόλοιπες Χώρες.
Υπάρχει όμως και μια άλλη πηγή στη τυνησιακή σοφία που θα μπορούσε να εμπνεύσει τους μισούς τουλάχιστον πληθυσμούς της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής: πρόκειται για μια μακροχρόνια παράδοση γυναικείων δικαιωμάτων, που ξεπερνάει οτιδήποτε σχετικό στην περιοχή.
Οι γυναίκες, σ' αυτό το κύμα της δυσαρέσκειας που σαρώνει τον αραβικό κόσμο, είναι σήμερα περισσότερο ορατές από ποτέ. Και καθώς ol ταραχές εξαπλώνονται σε χώρες όπως το Ιράν, όπου μια γυναίκα μπορεί ακόμα να λιθοβοληθεί επειδή διέπραξε μοιχεία, ή το Μπαχρέιν, ακριβώς δίπλα στη Σαουδική Αραβία, όπου οι γυναίκες δεν έχουν ακόμα δικαίωμα ούτε να οδηγούν ούτε, πολύ περισσότερο, να ψηφίζουν, ο γυναικείος παράγοντας μπορεί να αποδειχθεί από τους πλέον ισχυρούς και καθοριστικούς για τη διαμόρφωση ενός νέου τοπίου.
Η Κχαντίτζα Σερίφ, γενική γραμματέας της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και πρώην πρόεδρος της Τυνησιακής Ενωσης Δημοκρατικών Γυναικών, τονίζει «ol γυναίκες είναι αυτές που έχουν να κερδίσουν τα περισσότερα από ένα νέο αιώνα αραβικού διαφωτισμού».
«Ελπίζουμε η εμπειρία μας στην Τυνησία να αποτελέσει πηγή έμπνευσης», λέει η Σερίφ, μια από τις πολλές γυναίκες οι οποίες αψήφησαν τη βία αστυνομικών και εθνοφρουρών στις διαδηλώσεις που ανάγκασαν τελικά τον πρώην πρόεδρο Ζιν αλ Αμπιντίν Μπεν Αλί να φύγει για τη Σαουδική Αραβία στις 14 Ιανουαρίου.
Οι Τυνήσιες ήταν από τις πρώτες γυναίκες του αραβικού κόσμου που απέκτησαν το δικαίωμα ψήφου, λίγο μετά την ανεξαρτησία του 1956. Εξασφάλισαν το δικαίωμα στην άμβλωση την ίδια χρονιά με τις Αμερικανίδες και έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εκπροσώπησης στο κοινοβούλιο της χώρας τους απ' ό,τι οι Γαλλίδες.
Ισως το πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι Τυνήσιες είναι εξαιρετικά μορφωμένες: το ποσοστό αλφαβητισμού, που φτάνει το 71% σύμφωνα με την UNESCO, είναι το υψηλότερο μεταξύ των χωρών της Βορείου Αφρικής. ol γυναίκες είναι περισσότερες απ' ό,τι οι άντρες μεταξύ των πτυχιούχων πανεπιστημίων, ενώ κοντεύουν να τους φτάσουν στα δικαστικά και ιατρικά επαγγέλματα.
Ο Μπεν Αλι τρελαινόταν να αναφέρει αυτά τα στοιχεία. Για τρεις δεκαετίες, τα δικαιώματα των γυναικών αποτελούσαν τη βασική οχυρωματική του γραμμή έναντι των ισλαμιστών στο εσωτερικό, και το αγαπημένο του άλλοθι απέναντι στις δυτικές κυβερνήσεις που ρωτούσαν για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Οι άντρες και οι γυναίκες που διαδήλωσαν για τη δημοκρατία τον περασμένο μήνα ήταν όλοι παιδιά κι εγγόνια γυναικών που πήραν μια καλή μόρφωση και ανατράφηκαν έχοντας γνώση των δικαιωμάτων τους», λέει η Φατμά Μπουβέ ντε λα Μεζονέβ, τυνήσια ψυχίατρος που ζει στο Παρίσι.
«Δεν είναι τυχαίο που η επανάσταση ξεκίνησε πρώτα από την Τυνησία, όπου έχουμε υψηλό μορφωτικό επίπεδο, μια σημαντική μεσαία αστική τάξη κι ένα υψηλότερο επίπεδο ισότητας των δύο φύλων», επισημαίνει. Ο κυριότερος αστάθμητος παράγοντας στην Τυνησία, την Αίγυπτο kl αλλού είναι κατά πόσο οι φανατικές -και λαοφιλείς- ισλαμικές οργανώσεις, οι οποίες στο παρελθόν δεν είχαν καθόλου καλές σχέσεις με τα γυναικεία δικαιώματα, θα παραμείνουν στις θέσεις τους.
«Το τυνησιακό κίνημα εξουδετερώθηκε και παρέμεινε στο περιθώριο για 20 χρόνια, και σ' αυτό το διάστημα, οι τοποθετήσεις του ήταν μετριοπαθείς», λέει ο Ερίκ Γκολντστάιν, υποδιευθυντής της Human Rights Watch για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική. «Τώρα που επιστρέφουν στην πολιτική τους δραστηριότητα, είναι νευρικοί και ανήσυχοι. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα παραμείνουν ανεκτικοί, κυρίως όσον αφορά τα γυναικεία δικαιώματα Αλλά ακόμη και οι τυνήσιοι ισλαμιστές, συμπληρώνει, αντιπροσωπεύουν και μια μεγάλη μερίδια του γυναικείου πληθυσμού. Πλήθη γυναικών ντυμένων με παραδοσιακές ισλαμικές στολές υποδέχτηκαν τον εξόριστο εδώ και χρόνια ηγέτη του κινήματος Ενά- χντα της Τυνησίας, τον Ρασίντ Γκα- νούσι, όταν επέστρεψε στη χώρα στις 30 Ιανουαρίου.
Αλλά, όπως λέει και η διαπρεπής τυνήσια συνήγορος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ραντχία Νασραουί, ο Γκανούσι αισθάνθηκε αναγκασμένος να δεσμευθεί πολλές φορές, δημόσια, ότι θα υπερασπιστεί τα δικαιώματα των γυναικών.
«Μπορεί να το κάνει για λόγους τακτικής», λέει η Νασραουί, «αλλά και μόνο το γεγονός ότι νιώθει υποχρεωμένος να το κάνει δείχνει ότι όποιος θέλει να εξασφαλίσει, αυτή τη στιγμή, τη λαϊκή υποστήριξη δεν θα πρέπει να καταφερθεί εναντίον των γυναικείων δικαιωμάτων».
Η Νασραουί γνωρίζει καλά το ισλαμικό κίνημα. Υπερασπίστηκε πολλά από τα μέλη του στο καθεστώς του Μπεν Αλι. «Υπερασπίστηκα τους πιο φανατικούς απ' αυτούς, εκείνους των οποίων οι γυναίκες είναι μαυροφορεμένες από την κορυφή μέχρι τα νύχια», λέει. «Και το έκανα, όχι επειδή συμφωνούσα με τη φιλοσοφία τους, αλλά επειδή πιστεύω στο δικαίωμά τους να μην υποβάλλονται σε βασανιστήρια και στο δικαίωμά τους να εκφράζονται ελεύθερα».
Οταν οι δυνάμεις ασφαλείας του Μπεν Αλι απειλούσαν τους πελάτες της, πιέζοντάς τους να βρουν άλλους δικηγόρους, αυτοί που τρόμαζαν, λέει, ήταν κυρίως οι άντρες. «Οι γυναίκες δεν υπέκυπταν», τονίζει. Η ίδια ήταν μεταξύ των χιλιάδων διαδηλωτών που κατέβηκαν και πάλι στους δρόμους το τελευταίο διάστημα, ζητώντας το διαχωρισμό της θρησκευτικής εξουσίας από το κράτος και τη διατήρηση του προοδευτικού αστικού κώδικα της χώρας για την ισότητα των φύλων.
Μεταξύ των διαδηλωτών ήταν και πολλές γυναίκες καλυμμένες με μαντίλες, και πολλοί άντρες.
«Μπορεί σύντομα η χώρα να είναι έτοιμη ν' αποκτήσει μια γυναίκα αρχηγό», λέει. «Οι γυναίκες πάντως είναι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου