Αφήστε τα παιδιά να παίξουν περισσότερο

Μάνος Χαραλαμπάκης ( Τα Νέα)

Τα µαθήµατα πληθαίνουν, οι εξετάσεις θυµίζουν µαραθώνιο. Και δεν λείπουν οι γονείς που κόβουν από τα παιδιά τους τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι ειδικοί όµως διαφωνούν
Η ώρα είναι 7.30 το βράδυ και ο 13χρονος Ιάσονας έχει µόλις τελειώσει την προπόνησή του στο βόλεϊ µε τον σύλλογο Α.Ε. Γκράβας στο κλειστό γυµναστήριο που βρίσκεται στα όρια Γαλατσίου - Πατησίων. «Αν έµενε σπίτι, τι θα έκανε; Ή θα ήταν στον υπολογιστή ή στην τηλεόραση. ∆εν είναι λοιπόν καλύτερα που βρίσκεται εδώ για να αθληθεί καιναξεδώσει;», λέει στα «ΝΕΑ» ο πατέρας τουΓιάννης Χρήστου καθώς τον περιµένειγια να γυρίσουν σπίτι. Ο Γιάννης Χρήστου όχι µόνο δεν εµπόδισε τα δύο του παιδιά να ασχολούνται µε δραστηριότητες εκτός των σχολικών µαθηµάτων, αλλά τα ενθάρρυνε και τα διευκόλυνε. Ενδεικτικό είναι ότι έψαξε αρκετά για να βρει σπίτι κοντά στις αθλητικές εγκαταστάσεις, µε στόχο η κόρη του αλλά καιο γιος του να έχουν άνετη πρόσβαση σ’ αυτές στον ελεύθερό τους χρόνο.

Η κόρη του κ. Χρήστου είναι σήµερα φοιτήτρια, αλλάη παιδική και εφηβική της ηλικία δεν ήταν σπίτι - σχολείο, σχολείο - σπίτι. «Σε µικρή ηλικία την πήγαινα µπαλέτο. Αργότερα αποφάσισε ότι δεν ήθελε να συνεχίσει και ξεκίνησε κολυµβητήριο». Στη συνέχεια ασχολήθηκε µε το βόλεϊ στον σύλλογο Α.Ε. Γκράβας που έφτιαξαν οι κάτοικοι της περιοχής – ανάµεσά τους και ο Γιάννης Χρήστου –, µε στόχο να δώσουν διέξοδο στα παιδιά τους. Με παρόµοιες αθλητικές δραστηριότητες ασχολείται στον ελεύθερό του χρόνο και ο Ιάσονας.

Ο πατέρας του Ιάσονα είναι της άποψης πως οι γονείς δεν πρέπει να είναι αυστηροί και να απαιτούν από τα παιδιά απόλυτη αφοσίωση στα µαθήµατα και τα φροντιστήρια. Αντίθετα, θεωρεί πως πρέπει να ωθούν τα παιδιά να καταπιάνονται µε εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως είναι ο αθλητισµός, οι τέχνες, το παιχνίδι.

«Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει ελεύθερο χρόνο. Εµείς ως εργαζόµενοι λέµε κάποια στιγµή “θέλω άδεια για να ξεκουραστώ”. ∆εν χρειάζονται λοιπόν και τα παιδιά λίγο αποφόρτιση από το διάβασµα;», λέει. Το µοντέλο διαπαιδαγώγησης που έχει επιλέξει για τα παιδιά του ο Γιάννης Χρήστου ακολουθεί η συντριπτική πλειονότητα των γονέωνστην Ελλάδα. Αυτό τονίζουν στα «ΝΕΑ» γονείς, εκπαιδευτικοί καιειδικοί.

Τουλάχιστον µέχρι τη Β΄ Λυκείου οι περισσότεροι γονείς επιλέγουν για τα παιδιά τους τον συνδυασµό µαθηµάτων - παιχνιδιού - χόµπι. Αυτό το µήνυµα στέλνουν στους υπόλοιπους γονείς: «Αφήστε τα παιδιά να παίξουν». Υπάρχει ωστόσο µια µικρή µερίδα γονιών που απαιτούν από τα παιδιά τους να είναιπροσηλωµένα µόνο στα µαθήµατά τους. Μάλιστα, τους ζητούν και υψηλές επιδόσεις στο σχολείο και ταυτόχρονα δεν τους επιτρέπουν να έχουν άλλες ασχολίες και ελεύθερο χρόνο. Με την πρακτική τους όµως δεν συµφωνούν οι ειδικοί: προειδοποιούν πως η υπερβολική αυστηρότητα των γονέων εγκυµονεί σοβαρούς κινδύνους για τα παιδιά.

Για όσους αναρωτιούνται πάντως µήπως η... χαλαρότητα που δείχνουν κάποιοι γονείς έχει ως αποτέλεσµα τα παιδιά να παραµελούν τα µαθήµατά τους και να στερούνται γνώσεων, οι γονείς - υπέρµαχοι του «φιλελεύθερου» µοντέλου διαπαιδαγώγησης λένε ότι αυτό δεν συµβαίνει όταν υπάρχει µέτρο και όρια. Ο Γιάννης Χρήστου προσθέτει, µε την εµπειρία τόσο του εκπαιδευτικού – διδάσκει σε επαγγελµατικό λύκειο – όσο και του γονιού – είναι και πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων στο 40ό Γυµνάσιο Αθηνών –, πως ο ιδανικός τρόπος για να αντιµετωπίζουν οι γονείς τα παιδιά από το δηµοτικό έως την εφηβεία και τις λυκειακές τάξεις είναι κάπου στη µέση: ούτεδηλαδή να είναι υπερβολικά χαλαροί ούτε υπερβολικά αυστηροί.

Απαραίτητο θεωρεί τονελεύθερο χρόνο για τα παιδιά και ο ∆ιονύσης Μπουγονικολός. Η κόρη του ασχολείται µε το βόλεϊ στον ελεύθερό της χρόνο. «Παλαιότερα έκανε καράτε για οκτώ χρόνια αλλά και µαθήµατα µουσικής. Η ίδια ταέχει επιλέξει», λέει. Οπως προσθέτει, σίγουρα προέχουν τα µαθήµατα, αλλά «θέλω να ασχολείται µε τον αθλητισµό. Κι αυτό διότι της προσφέρει υγεία, φυσική κατάσταση. Και βέβαια τα παιδιά µαθαίνουν την οµαδικότητα».

Με την άποψη του ∆ιονύση Μπουγονικολού συµφωνεί και ο Ανδρέας Θεολόγου που είναι πρόεδρος της Ενωσης Γονέων και Κηδεµόνων στο 5ο ∆ιαµέρισµα της Αθήνας. «Οχι µόνο επιτρέπω στον γιο µου, µαθητή της Α΄ Γυµνασίου, να έχει ελεύθερο χρόνο και εξωσχολικές δραστηριότητες, τον ενθαρρύνω κιόλας. Ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Πρέπει να εκτονώνεται. Αλλιώς πού θα εκτονώνεται; Σ’ εµένα...», λέει χαριτολογώντας. Οπως συµπληρώνει, «τα παιδιά πρέπει να έχουν χρόνο και για παιχνίδι. Γι’ αυτό θα πρέπει τα σχολεία να µένουν ανοιχτά και τα Σαββατοκύριακα ώστε να προσφέρονται δραστηριότητες στα παιδιά».

Λιγότερος ο ελεύθερος χρόνος στο λύκειο

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΕΡΙ∆Α των γονέων, οι οποίοι είναι ανεκτικοί απέναντι στα παιδιά τους και τους επιτρέπουν ποικίλες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο, «µεταµορφώνονται» προς το αυστηρότερο όταν εκείνα φθάσουν στις τελευταίες τάξεις του λυκείου.
Αυτό συµβαίνει διότι τότε τα παιδιά προετοιµάζονται για τις Πανελλαδικές και έχουν πιο φορτωµένο πρόγραµµα. Μοιραία οι γονείς τα πιέζουν περισσότερο να ασχοληθούν µε τα µαθήµατά τους παρά µε εξωσχολικές δραστηριότητες. «Υπάρχουν γονείς που όταν τα παιδιά πάνε στο λύκειο λένε “κοµµένος ο αθλητισµός”. Πιστεύουν πώς µία ώρα προπόνηση ή ένας αγώνας την εβδοµάδα θα κάνει κακό στα παιδιά και στα µαθήµατά τους, ενώ δεν είναι έτσι», λέει ο Γιάννης Χρήστου.
Ενδεικτικά είναι και τα αποτελέσµατα έρευνας που πραγµατοποίησε για την ποιότητα της ζωής µαθητών και εφήβων στην Αθήνα πριν από 3 χρόνια το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως µόλις 3 στα 10 παιδιά στο λύκειο ασχολούνται εκτός σχολείου µε κάποιο σπορ.
Ακόµη µικρότερα είναι τα ποσοστά των παιδιών που παρακολουθούν µαθήµατα χορού και µουσικής. Αντίθετα οι µαθητές γυµνασίου ασχολούνται εκτός σχολείου µε κάποιο άθληµα σε ποσοστό 44,5%. Η υπερβολική αυστηρότητα των γονέων εγκυµονεί σοβαρούς κινδύνους σε παιδιά και εφήβους, λέει στα «ΝΕΑ» ο ψυχίατρος - ψυχολόγος και πρόεδρος της Εταιρείας Ψυχολογικής Ψυχιατρικής Ενηλίκου και Παιδιού Ιωάννης Κούρος. Οπως σηµειώνει, όταν οι γονείς έχουν πολύ αυστηρές επιδιώξεις και απαιτήσεις από τα παιδιά και ταυτόχρονα επιβάλλουν άτεγκτη πειθαρχία γι’ αυτές τις επιδιώξεις υπάρχει κίνδυνος αυτά να εκδηλώσουν σοβαρές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. «Κάποια παιδιά δεν αντέχουν. Είναι πιθανόν να παρουσιάσουν ψυχώσεις, επιθετική συµπεριφορά, διαστροφική δόµηση προσωπικότητας».
Ο ψυχίατρος προσθέτει πως εάν οι γονείς πιέζουν και αποφασίζουν τι επάγγελµα θα ακολουθήσουν τα παιδιά τους, επίσης θα τα βλάψουν. «Θα γίνουν άτοµα που θα έχουν συνέχεια ένα “ανικανοποίητο”».
Γι’ αυτό ο Ιωάννης Κούρος συµβουλεύει τους γονείς να επιδιώκουν η προσπάθεια απόκτησης γνώσεων και όποιων επαγγελµατικών δεξιοτήτων να συνοδεύεται από µία φυσιολογική καθηµερινότητα. Με τις παρέες, τα πάρτι, τη διασκέδαση και την κοινωνικότητα.

«∆εν επιτρέπω παιχνίδι ή τηλεόραση»

«Πολλοί αναρωτιούνται πώς οι κινέζοι γονείς καταφέρνουν να µεγαλώνουν παιδιά που σηµειώνουν επιτυχίες (...). Πώς πρωτοπορούν στη µουσική. Θα σας πω εγώ διότι το έκανα µε τα παιδιά µου», περιγράφει στην εφηµερίδα «Wall Street Journal» η κινεζικής καταγωγής πανεπιστηµιακός Εϊµι Τσούα, µητέρα δύο κοριτσιών, που έγινε διάσηµη για το βιβλίο µε συµβουλές προς γονείς «Battle hymn of the Tiger Mother» («Υµνος µάχης της Μητέρας Τίγρης»). ∆εν επιτρέπει στις κόρες της: Να δουν τηλεόραση ή να παίξουν παιχνίδια στον υπολογιστή. Να παίξουν σε ένα θεατρικό του σχολείου. Να µην είναι πρώτες στα µαθήµατα. Οπως τονίζει, οι κινέζες µητέρες περνούν 10 φορές περισσότερο χρόνο µαζί µε τα παιδιά τους για τη µελέτη τους σε σύγκριση µε τις µητέρες του δυτικού κόσµου.