[Διαστάσεις] Η ισορροπία του (οικονομικού) τρόμου

TA NEA  26-27.05.2012

Του Μιχάλη Μητσού

 

Η Βεβαία Αμοιβαία Καταστροφή (Mutual Assured Destruction, MAD) ήταν ένα γνωστό δόγμα του Ψυχρού Πολέμου. Στηριζόταν στην άποψη ότι η χρήση όπλων μαζικής καταστροφής από δύο αντιτιθέμενα στρατόπεδα θα οδηγούσε στην πλήρη εκμηδένιση τόσο αυτού που θα εξαπέλυε την επίθεση όσο κι εκείνου που θα απαντούσε. Ηταν δηλαδή, με διαφορετικά λόγια, η θεωρία της αποτροπής ή της ισορροπίας τρόμου: το να εγκαταστήσεις στο έδαφός σου ισχυρά όπλα, και να απειλήσεις ότι μπορεί να τα χρησιμοποιήσεις, είναι ο καλύτερος τρόπος να εξασφαλίσεις ότι ο εχθρός σου δεν θα χρησιμοποιήσει τα ίδια όπλα εναντίον σου.

Το δόγμα αυτό θυμήθηκε ο γάλλος καθηγητής οικονομικών Ζαν Πιζανί-Φερί για να αναλύσει την κρίση της ευρωζώνης. Τη θέση του πυρηνικού τρόμου, γράφει στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», έχει πάρει σήμερα ο οικονομικός τρόμος. Και τα αντιτιθέμενα στρατόπεδα (παραλίγο να πούμε «υπερδυνάμεις») δεν είναι πια οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ενωση, αλλά η Ελλάδα (που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ακριβώς υπερδύναμη) και η υπόλοιπη ευρωζώνη. Η Ελλάδα, ή μάλλον το πολιτικό κόμμα που καλπάζει στις δημοσκοπήσεις που γίνονται στην Ελλάδα, απειλεί ότι θα κηρύξει στάση πληρωμών, παραμένοντας στην ευρωζώνη. Για να επιτευχθεί αυτό όμως, με ένα έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που φτάνει το 8% του ΑΕΠ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να αυξήσει ακόμη περισσότερο την έκθεσή της στο ελληνικό χρέος. Αν αρνηθεί, και το πιθανότερο είναι ότι θα αρνηθεί, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να βγει από το ευρώ. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε όμως αποσταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας: δεν το λέμε εμείς, αλλά ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου Τσαρλς Νταλάρα σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε χθες στην εφημερίδα «Il Sole 24 Ore». Το πιθανότερο είναι λοιπόν η νέα ελληνική κυβέρνηση να κάνει τα πάντα για να εξασφαλίσει τη συνέχεια της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ.

Η άλλη πλευρά, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, επιμένει ότι δεν θα επαναδιαπραγματευτεί το Μνημόνιο και απειλεί την Αθήνα με έξοδο από την ευρωζώνη. Για να είναι όμως αξιόπιστη αυτή η απειλή, θα πρέπει να γίνουν συγκεκριμένα βήματα για τη θωράκιση του ευρώ: αύξηση των εξουσιών και των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και επιτάχυνση των προετοιμασιών για τραπεζική ένωση και έκδοση ευρωομολόγων. Εκείνα δηλαδή ακριβώς τα βήματα που απορρίπτει η Καγκελάριος Μέρκελ.

Ενα μάθημα του Ψυχρού Πολέμου, επισημαίνει ο Πιζανί-Φερί, είναι ότι η ψυχραιμία και η λογική αποτελούν εντέλει την καλύτερη προστασία από την καταστροφή. Τα δύο μέρη θα πρέπει να θέσουν με αξιοπιστία και αποφασιστικότητα τις κόκκινες γραμμές τους, ώστε να αναδειχθεί ταυτοχρόνως και ο χώρος όπου υπάρχουν δυνατότητες να γίνει διάλογος. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει παρά μετά τις ελληνικές (αλλά και γαλλικές) εκλογές της 17ης Ιουνίου. Μέχρι τότε, η μόνη μας επιλογή είναι το ζην επικινδύνως.