[Πρόσωπα] Μια «πράσινη» ηρωίδα

TA NEA,  18.05.2012

Του Γιώργου Αγγελόπουλου

 

Ο,τι είναι η Εριν Μπρόκοβιτς για τους Αμερικανούς και η Ουανγκάρι Μαατάι για τους Αφρικανούς, είναι για τους Ινδονήσιους η Αλέτα Μπάουν, περισσότερο γνωστή ως Μάμα Αλέτα. Μαζί με 1.500 χωρικές, αυτή η 46χρονη γυναίκα κατάφερε να σταματήσει τη λειτουργία όλων των λατομείων μαρμάρου στο ιερό βουνό Νασούζου των προγόνων της, στην περιοχή των Μόλο, στο δυτικό τμήμα του νησιού Τιμόρ που ανήκει στην Ινδονησία. «Τα δέντρα είναι τα μαλλιά και το δέρμα• το νερό είναι το αίμα• η πέτρα είναι τα οστά• το χώμα είναι η σάρκα. Καταστρέφεις αυτά και σκοτώνεις εμάς», εξηγεί.

Η λογική της είναι τετράγωνη. «Δεν ξέρουμε σε τι χρησιμεύει το μάρμαρο, όμως δεν ωφελεί τους ανθρώπους εδώ. Μπορούμε να πουλάμε μόνο αυτό που μπορούμε να φτιάξουμε και δεν πρέπει να πουλάμε αυτό που δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε. Δεν μπορούμε να σου πουλήσουμε τα βουνά, τα ποτάμια, τα δέντρα, επειδή δεν μπορούμε να τα φτιάξουμε. Ομως μπορούμε να σου πουλήσουμε ρούχα, καλαμπόκια, γάλα. Αυτά μπορούμε να τα παράγουμε», διευκρινίζει η ακτιβίστρια, την οποία οι οικολόγοι συμπατριώτες της την αποκαλούν επίσης «Ινδονήσια Αβαταρ». Στην παράδοση των Μόλο, οι πέτρες, το μάρμαρο είναι τα μέσα που συνδέουν τον λαό τους με τους προγόνους του.

Η στράτευση της Αλέτα Μπάουν άρχισε το 1999, όταν μαζί με μια ομάδα γυναικών κατέλαβαν τις εγκαταστάσεις ενός λατομείου στο Ναουσούζου. Εφτιαξαν έναν καταυλισμό, κάθησαν κάτω και βάλθηκαν να υφαίνουν τα παραδοσιακά υφάσματά τους μπροστά από τις μπουλντόζες. Η μάχη ήταν σκληρή. Η Αλέτα χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τους μπράβους των εταιρειών μαρμάρου που προσπάθησαν να την εκφοβίσουν, φτάνοντας μέχρι να πετροβολήσουν το σπίτι της. Η οικογένειά της δέχθηκε ανώνυμες απειλές, η ίδια διέφυγε παραλίγο μια δολοφονική απόπειρα. Αφησε τα τέσσερα παιδιά της να τα φροντίζει ο άνδρας της και επί μήνες διέσχιζε πεζή το δάσος, πηγαίνοντας από χωριό σε χωριό. Παντού εξηγούσε ακούραστα στους χωρικούς το εθιμικό δίκαιο. Τους θύμιζε τις ζωτικές σχέσεις τους με το δάσος, το βουνό, τις πηγές και τους προγόνους. Εκανε ό,τι μπορούσε για να τους αποτρέψει να παραχωρήσουν τα εδάφη τους για 5 ή 10 εκατομμύρια ρουπίες (450 ώς 900 ευρώ), μια μπουκιά ψωμί. Και από το 2008 ώς το 2010 κατάφερε να ανασταλούν οι δραστηριότητες πέντε μεγάλων λατομείων μαρμάρου. «Τώρα, με τις παραδοσιακές κοινότητες κάθε χωριού, πασχίζουμε να αποκαταστήσουμε το δάσος, που έχει καταστραφεί από τα λατομεία», εξηγεί. «Το αποτέλεσμα αρχίζει να είναι ορατό σε πολλές περιφέρειες, τα δάση των οποίων έχουν αποδεκατιστεί».

Από το 2010, οι Μόλο και οι γειτονικές φυλές των Αμανουμπάν και των Αμανατούν έχουν καθιερώσει ένα ετήσιο πολιτιστικό φεστιβάλ για να γιορτάζουν τη νίκη τους εναντίον των εταιρειών των λατομείων. Φέτος το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί στο τέλος Μαΐου.