ΤΑΡΙΚ ΑΛΙ "Να αντιδράσουμε στον εξτρεμισμό της Δύσης"

Ο πακιστανικής καταγωγής ιστορικός, λογοτέχνης, πολιτικός αναλυτής και ντοκυμαντερίστας μιλάει για τις ΗΠΑ, τον καπιταλισμό, την Ευρώπη και την οικονομική κρίση

Ο ΑΣΤΙΚΟΣ μύθος επιμένει ότι ο νεαρός πακιστανός φοιτητής Ταρίκ Αλί ήταν τόσο μαχητικός στις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ΄60 στην Αγγλία κατά του πολέμου στο Βιετνάμπου οι Rolling Stones εμπνεύστηκαν από αυτόν το τραγούδι τους «Street fightin΄ man». Εκτοτε τα μαλλιά και το χαρακτηριστικό παχύ μουστάκι του άσπρισαν. Αλλά παραμένει το ίδιο έτοιμος να «πέσει στη φωτιά» για να καταγγείλει, με άλλα όπλα σήμερα (τον ορθό λόγο, τη βαθιά γνώση της Ιστορίας και τη σοσιαλιστική του ιδεολογία), τις ατέρμονες συγκρούσεις Ανατολής και Δύσης ως προϊόν τεράστιων οικονομικών συμφερόντων και συστηματικής πνευματικής χειραγώγησης των λαών.

Μιλήσαμε με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Τhe night of the golden butterfly» («Η νύχτα της χρυσής πεταλούδας», υπό έκδοση από τις εκδόσεις Αγρα). Με το μυθιστόρημα αυτό ολοκληρώνεται η λεγόμενη «Πενταλογία του Ισλάμ». Είναι ίσως η πρώτη με αξιώσεις λογοτεχνική προσπάθεια κριτικής στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Και δεν είναι τυχαίο ότι την επιχειρεί μια τόσο πολυσχιδής προσωπικότητα: ένας αριστερός διανοούμενος, εξίσου επαρκής ως ιστορικός, ως μυθιστοριογράφος και ως πολιτικός αναλυτής- ακόμη και ως ντοκυμαντερίστας.

Υστερα από τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα με κεντρικό άξονα τη διαμάχη Ανατολής- Δύσης και τις ζυμώσεις εντός της ισλαμικής παράδοσης, στη «Νύχτα της χρυσής πεταλούδας» ο κ. Αλί μάς μεταφέρει στο σήμερα.

Οι ήρωές του ταξιδεύουν από το Παρίσι στο Λονδίνο και από τη Γερμανία στην Κίνα, ενώ ο κεντρικός ήρωας, ένας πακιστανός εικαστικός καλλιτέχνης ονόματι (έκπληξη...) Πλάτων, ζωγραφίζει ένα τρίπτυχο στο οποίο ο Μπαράκ Ομπάμα, «ο πρώτος σκουρόχρωμος ηγέτης της Μεγάλης Κοινωνίας» εμφανίζεται μεταξύ άλλων να φοράει μια κονκάρδα που παραφράζει το γνωστό του προεκλογικό σύνθημα, γράφοντας: «Ναι, μπορούμε... ακόμη να καταστρέφουμε χώρες»!

Είναι προφανές: ο συγγραφέας δεν συμμερίζεται καθόλου τις ελπίδες για αλλαγή που συνοδεύουν τον αμερικανό πρόεδρο αφότου εξελέγη. «Οι ελπίδες ότι το αμερικανικό δόγμα θα αλλάξει ήταν πάντοτε ισχυρότερες στην Ευρώπη παρά στην Αμερική. Πολύ σπάνια ξεσκεπάζεται τόσο γρήγορα η καλλιέργεια ενός ιδιοτελούς μύθου ή η υπερβολικά αγαθή πίστη σε αυτόν. Ουσιαστική αλλαγή στη διεθνή πολιτική μεταξύ των κυβερνή σεων Μπους πρεσβύτερου, Μπιλ Κλίντον και Μπους νεότερου δεν υπήρξε. Οπως δεν υπήρξε και καμία αλλαγή με την κυβέρνηση Ομπάμα. Γιατί; Διότι οι ελίτ συνεχίζουν τον οικονομικό και επικερδή πόλεμο στο Αφγανιστάν, με το μάτι στα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής και ενάντια στην επιθυμία των περισσότερων Ευρωπαίων να λήξει» μας λέει.

Σε μια εποχή που όλοι κάνουν λόγο για ισλαμικό εξτρεμισμό, ο ριζοσπάστης διανοητής ρίχνει το σύνθημα: «Ηρθε η ώρα να αντιδράσουμε στον εξτρεμισμό της Δύσης!». Και εξηγεί: «Ο δυτικός εξτρεμισμός ονομάζεται αμερικανικός ιμπεριαλισμός. Οταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση και ο κόσμος του “υπαρκτού σοσιαλισμού” ήταν ανόητο να φανταζόμαστε ότι θα “εξαφανίζονταν” και οι ΗΠΑ. Χωρίς αντιπάλους, η ηγεμονία τους απλώς γιγαντώθηκε».

Και η τρομοκρατία; Ο νέος παγκόσμιος εχθρός; «Μην ξεχνάτε: ο πιο επικίνδυνος τρομοκράτης είναι πάντοτε το κράτος. Συγκρίνετε τις απώλειες των Αμερικανών στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν με τους αριθμούς των νεκρών ιρακινών και αφγανών πολιτών. Κατά την αμερικανική κατοχή, περισσότεροι από 1 εκατ. άνθρωποι έχουν χάσει της ζωή τους και 5 εκατ. παιδιά έμειναν ορφανά. Και όμως κανένας πολιτικός ή στρατηγός δεν κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου. Κανένας τους δεν θα λογοδοτήσει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης».

Από τη Λαχώρη στο Λονδίνο
ΓΟΝΟΣτης πακιστανικής ελίτ, με πατέρα δημοσιογράφο και μητέρα από εύπορη οικογένεια αλλά πολιτική ακτιβίστρια, ο Ταρίκ Αλί γεννήθηκε στη Λαχώρη το 1943. Από νωρίς άρχισε να αντιδρά στα κακώς κείμενα της χώρας του και της εποχής του. Εφηβος ακόμη, διοργάνωνε διαδηλώσεις εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας που είχε επιβληθεί στο Πακιστάν το 1958. Συνελήφθη και απειλήθηκε η ζωή του. Γλίτωσε χάρη σε έναν θείο του ο οποίος εργαζόταν στις μυστικές υπηρεσίες και ο οποίος προέτρεψε τους γονείς του: «Στείλτε τον μακριά...».

Αυτό σήμανε τη μετάβασή του στην Οξφόρδη όπου σπούδασε Φιλοσοφία, Ιστορία, Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά. Το όνομά του άρχισε να γίνεται ευρέως γνωστό μέσω της αντίθεσής του στον πόλεμο του Βιετνάμ και του δημόσιου διάλογου με προσωπικότητες ακόμη και της «άλλης όχθης», όπως ο διαβόητος αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ.

Το 1968 εισήλθε στη Διεθνή Μαρξιστική Ομάδα, την οποία εκπροσώπησε ως πρόεδρος στην τροτσκιστική 4η Διεθνή. Αν και αργότερα εγκατέλειψε τον ακτιβισμό, ως αριστερός στοχαστής ουδέποτε έπαψε να ασκεί κριτική στις φιλελεύθερες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές.

Συνεκδότης εδώ και χρόνια της εφημερίδας «Νew Left Review», έχει ασχοληθεί όχι μόνο με τη συγγραφή δοκιμιακού χαρακτήρα πολιτικών βιβλίων με πιο πρόσφατο στα ελληνικά το «Πειρατές της Καραϊβικής» (εκδόσεις Αγρα), αλλά και με μυθιστορήματα όπως ο «Σουλτάνος στο Παλέρμο» (εκδόσεις Αγρα).

Ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Συζεί με την επί 35 χρόνια σύντροφό του, τη δημοσιογράφο Σούζαν Γουάτκινς, και είναι πατέρας τριών παιδιών.

ΜΕ ΤΟΝ ΛΕΝΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΟΤΣΚΙ, ΜΙΑ ΖΩΗ....

* Υστερα από συνέντευξη που του παραχώρησε ο Τζον Λένον, το διάσημο Σκαθάρι τηλεφώνησε στον Ταρίκ Αλί,λέγοντάς του ότι η κουβέντα τους τον ενέπνευσε να γράψει το «Ρower to the people».Ο κ. Αλί ήταν παρών και όταν ο Λένον συνέθετε το «Ιmagine».

* Το 1985 έγραψε το σενάριο του ντοκυμαντέρ «Η λεοπάρδαλη και η αλεπού» για τις τελευταίες ημέρες του δολοφονηθέντος πακιστανού πρωθυπουργούΖουλφικάρ Αλί Μπούτο. Λόγω λογοκρισίας προβλήθηκε μόλις το 2007.



* Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έγραψε το βιβλίο κόμικ με τίτλο « Ο Τρότσκι- όχι μόνο- για αρχαρίους » στο οποίο,με οξύ κριτικό πνεύμα,υποστηρίζει ότι οι ιστορικές εξελίξεις δικαίωσαν τελικά τον Τρότσκι.

* Το 1990 επανέρχεται με ένα ακόμη κόμικ,με τίτλο «Redemption» («Εξιλέωση»),στο οποίο αυτή τη φορά σατιρίζει την ανικανότητα των τροτσκιστών να διαχειριστούν την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και παρωδεί γνωστές προσωπικότητες του τροτσκιστικού κινήματος.

«Να επανεκδώσετε τη δραχμή, η Ευρώπη καταρρέει οικονομικά»
- Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ασκούν κριτική στην Ελλάδα για την οικονομική της κατάσταση. Οι ευρωπαίοι πολίτεςνιώθουν αλληλεγγύη για τους Ελληνες;

«Για τον ελληνικό λαό, ασφαλώς ναι. Για την ελληνική ελίτ της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς, όχι. Η τραγωδία είναι ότι το ΠαΣοΚ είχε ευκαιρία να απαρνηθεί το χρέος, να πει στους ξένους δανειστές “δεν μπορώ να πληρώσω”, “δεν θέλω να πληρώσω” και έπειτα να ανοικοδομήσει εκ νέου την οικονομία, σύμφωνα με τα συμφέροντα των εργαζομένων. Η συμβουλή μου είναι να εγκαταλείψτε τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και να επανεκδώσετε τη δραχμή. Επισκέπτομαι την Ελλάδα συχνά. Εδώ και αρκετά χρόνια ήταν προφανές ότι η επίφαση του πλούτου και ο εύκολος δανεισμός διέλυαν την πολιτική ευρωστία της χώρας».

- Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες κάνουν λόγο για τον κίνδυνο εξαγωγής μιας «ελληνικού τύπου εξέγερσης», ίσως στον εξίσου οικονομικά επιβαρημένο Νότο. Πιστεύετε ότι αυτό είναι πιθανό; «Στην Πορτογαλία είναι πιθανό. Στην Ισπανία τα συνδικάτα δεν θα θελήσουν να αποσταθεροποιήσουν τον πρωθυπουργό Θαπατέρο. Οσο για την Ιταλία, εκεί η Κεντροαριστερά είναι ιδεολογικά και ηθικά χρεοκοπημένη. Παρ΄ όλα αυτά, αν καταρρεύσει η ιταλική οικονομία, η στάση της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι ίσως πυροδοτήσει μαζικές διαδηλώσεις. Αυτό που αποδεικνύουν όλα αυτά είναι ότι οι ευρωπαϊκές οικονομικές πολιτικές υπήρξαν καταστρεπτικές. Στα πρώτα χρόνια της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπήρχαν πολιτικές που μιλούσαν για μια “κοινωνική Ευρώπη”· θυμάστε; Ολα αυτά εξαφανίστηκαν στην ευφορία που προκάλεσε ο θρίαμβος του καπιταλισμού. Ο νεοφιλελευθερισμός αποτελεί πλέον πολύτιμο θεμέλιο λίθο της δομής της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα όμως η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει γίνει πολιτικό και οικονομικό προτεκτοράτο των ΗΠΑ χωρίς δική του ταυτότητα και είναι άγνωστο πόσο καιρό ακόμη θα αντέξει χωρίς να καταρρεύσει οικονομικά».

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΣΤΡΙΚΟΥ |-εφ. Το Βήμα, Κυριακή 30 Μαΐου 2010