Του Γιωργου Καρουζακη
Τη στιγμή που όλα τα μάτια του πλανήτη είναι στραμμένα στην Ελλάδα, λόγω της χειρότερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της, στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας δεκάδες επισκέπτες κάνουν ουρές για να μπουν στο ελληνικό περίπτερο.
Η τεράστια εγκατάσταση «Beyond Reform» της Ελληνίδας εικαστικού Διοχάντης -εθνική επίτροπος η τεχνοκριτικός Μαρία Μαραγκού- έχει ξαφνιάσει ευχάριστα τους επισκέπτες με την απλότητα και την υποβλητική, πνευματική της διάσταση. Δεν είναι τυχαίο που ο υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Φρεντερίκ Μιτεράν έδωσε, προχθές, τα συγχαρητήριά του στην Ελληνίδα εικαστικό με ένα ευγενικό χειροφίλημα, ενώ ο γνωστός τεχνοκριτικός της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν» Αντριάν Σιρλ ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν να δουν το ελληνικό έργο μαζί με εκπροσώπους του Μουσείου Γκουγκενχάιμ, οι οποίοι και μίλησαν κολακευτικά για την ελληνική εκπροσώπηση.
Η Διοχάντη έχει καλύψει ολόκληρο το ελληνικό, βυζαντινοπρεπές κτήριο, που βρίσκεται στα Giardini της Μπιενάλε, με ανοιχτόχρωμες ξύλινες σανίδες οικοδομής. Στην είσοδό του έχει δημιουργήσει ένα στενό πέρασμα που παραπέμπει σε είσοδο ναού ή μνημείου. Καθώς ανεβαίνεις τα σκαλοπάτια, ένας λευκός διάδρομος-γέφυρα ανοίγεται μπροστά σου και σε καλεί να διασχίσεις το εσωτερικό του κτηρίου. Μια σχεδόν εκτυφλωτική κάθετη στήλη από φως υψώνεται στο τέλος του διαδρόμου στον απέναντι τοίχο, ενώ και στις δύο πλευρές του εσωτερικού χώρου υπάρχει νερό: δύο ρηχές γκρίζες λίμνες τέμνονται από τον λευκό διάδρομο. Οι επισκέπτες μπαίνουν σιωπηλοί στο κτήριο και ασυναίσθητα το βλέμμα τους απορροφάται από τη φωτεινή στήλη που τέμνει τον απέναντι τοίχο. Η παρουσία του νερού κάτω από τα πόδια τους δημιουργεί ένα αίσθημα ανησυχίας, την εντύπωση ότι μέσα σε λίγα λεπτά το κτήριο θα πλημμυρίσει εντελώς και θα ενωθεί με το απόλυτο φως.
Η σαφήνεια και η απλότητα του ελληνικού έργου αφήνει χώρο στον επισκέπτη -σε μια γιγαντιαία διοργάνωση που παράγει πολύ περισσότερη τέχνη απ' όσο μπορεί να καταναλώσει το πλήθος- να ανακτήσει κάτι από τη χαμένη πνευματική διάσταση τόσο της τέχνης όσο και της ζωής. Δεν είναι λίγοι όσοι, βγαίνοντας από το περίπτερο, μιλούν για ένα λυτρωτικό, καθαρτήριο αίσθημα, ενώ και αρκετοί ξένοι δημοσιογράφοι αναγνωρίζουν τη συμβολική δύναμη του συγκεκριμένου έργου στη δύσκολη στιγμή της χώρας: η γιγαντιαία εγκατάσταση της Διοχάντης μοιάζει με σιωπηλό κάλεσμα για περισυλλογή και υπόσχεση για ένα πιο στέρεο και φωτεινό ξεκίνημα.Στα σημερινά επίσημα εγκαίνια του ελληνικού περιπτέρου, στις 11 το πρωί, δεν θα είναι παρών ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος αλλά, όπως έγινε γνωστό χθες, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θόδωρος Πάγκαλος. Για να δούμε αν η παρουσία του στα Giardini θα ανάψει τα αίματα και των Ελλήνων που βρίσκονται στην Μπιενάλε.
Μια πρώτη γεύση
Το τεράστιο τανκ με τις ερπύστριες και την κάννη του να πληγώνει το χώμα, το οποίο στέκεται έξω από το αμερικανικό περίπτερο, είναι μέχρι στιγμής το πιο πολυφωτογραφημένο έργο της διοργάνωσης. Κατά διαστήματα ένας αθλητής ανεβαίνει πάνω στο τανκ και τρέχει δίνοντας την αίσθηση ότι βρίσκεται σε διάδρομο γυμναστηρίου. Η μιλιταριστική αναφορά συνδεδεμένη με την Αμερική είναι ένα από τα πιο αλλόκοτα εκθέματα της φετινής Μπιενάλε. Ανήκει στους δύο Πορτορικανούς καλλιτέχνες που εκπροσωπούν φέτος την υπερδύναμη, την Τζένιφερ Αλόρα και τον Γκιγέρμο Καζαντίλα. Και στο εσωτερικό του αμερικανικού περιπτέρου, τα τεράστια γλυπτά του εικαστικού διδύμου δεν στερούνται παραδοξότητας: για να αναφέρουμε μόνο το κατάμαυρο άγαλμα της ελευθερίας που κάνει σολάριουμ και το τεράστιο εκκλησιαστικό όργανο όπου έχει ενσωματωμένο ΑΤΜ για να βγάλεις λεφτά. Με το πάτημα του κωδικού της πιστωτικής κάρτας η μουσική του οργάνου πλημμυρίζει το χώρο.
Εντυπωσιακό και βαθιά ανθρώπινο είναι το έργο του Κριστιάν Μπολτάνσκι στο γαλλικό περίπτερο. Ο κορυφαίος εικαστικός έχει μετατρέψει το κεντρικό δωμάτιο σε ένα τεράστιο εργοτάξιο με ασημί σκαλωσιές. Διάφοροι μηχανισμοί, που παραπέμπουν σε τυπογραφείο εφημερίδας, κινούν επάνω στις σκαλωσιές τις φωτογραφίες με τα πρόσωπα δεκάδων νεογέννητων μωρών. Ενας ισχυρός ήχος κουδουνιού ακινητοποιεί τον μηχανισμό και το πρόσωπο ενός μωρού έρχεται στο προσκήνιο μέσα από τις τεράστιες οθόνες στο χώρο. Στις υπόλοιπες αίθουσες του γαλλικού περιπτέρου τεράστιοι, πολύχρωμοι αριθμοί εναλλάσσονται μπροστά στα μάτια μας για να μας δείξουν σε πραγματικό χρόνο πόσα νέα παιδιά γεννιούνται και πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν στον κόσμο κάθε στιγμή.Συγκινητικό είναι και το περίπτερο της Αιγύπτου που φιλοξενεί τα βίντεο του 32χρονου Αιγύπτιου καλλιτέχνη Αχμέντ Μπασιούνι που σκοτώθηκε στην πλατεία Ταχρίρ στον πρόσφατο ξεσηκωμό στη χώρα.
Τη μεγαλύτερη ουρά την είχε χθες το βρετανικό περίπτερο, όπου δεκάδες επισκέπτες περίμεναν υπομονετικά για να δουν την τεράστια γλυπτική εγκατάσταση με κινηματογραφικές και φωτογραφικές αναφορές του Μάικ Νέλσον.Στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε που αντιπροσωπεύει την πρόταση της φετινής της διευθύντριας Μπίτσε Κούριγκερ, εκπληκτικοί πίνακες του αναγεννησιακού Τιντορέτο, όπως «Η αποκαθήλωση του Αγίου Μάρκου» και «Μυστικός Δείπνος» συνυπάρχουν με τα βαλσαμωμένα περιστέρια με τα οποία έχει γεμίσει ταβάνια και παρτέρια ο προβοκάτορας Ιταλός Μαουρίτσιο Κατελάν κι ακόμα με έργα των Μόνικα Μπονβιτσίνι, Μάρτιν Κριντ, Ουρς Φίσερ, Καταρίνα Φριτς κ.ά. *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου