Επιτυχημένοι με όραμα στην ύπαιθρο

Επιχειρηματίες που «διάβασαν» το μέλλον, εκμεταλλεύθηκαν τις νέες τεχνολογίες και άρπαξαν τις ευκαιρίες που προσφέρει η ελληνική γη

Στον απόηχο των κινητοποιήσεων και των μπλόκων, με τα τρακτέρ να γυρίζουν στα χωράφια και τους αγρότες να ζυγίζουν κέρδη και ζημίες, σκεπτόμενοι από τώρα την επόμενη χρονιά, ο λόγος ανήκει και σε αυτούς που κάποια στιγμή αποφάσισαν να μην εξαρτώνται από επιδοτήσεις και παζάρια για την τιμή των προϊόντων, αυτούς που τόλμησαν να υλοποιήσουν το όνειρό τους, με μεράκι και πολλή δουλειά. Ναι, χρειάζεται και τύχη. Μιλάμε για ανθρώπους που εκμεταλλεύθηκαν τις ευκαιρίες που προσφέρει η ελληνική γη, αλλά και η Φύση, στήνοντας από το μηδέν επιχειρήσεις είτε με αντικείμενο αγνά και παραδοσικά προϊόντα είτε προσφέροντας στους ανθρώπους της πόλης ώρες ξεγνοιασιάς κοντά στο περιβάλλον. Ο Κώστας Λαγός και ο αδελφός του Χαράλαμπος δεν... ασχολούνται με μεσάζοντες, ακολουθούν μόνοι τη διαδικασία της κάθετης παραγωγής, επεκτείνουν συνεχώς τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αχαΐα, εξάγουν λαχανικά στη Γερμανία και φιλοσοφία τους είναι ότι ο καταναλωτής πρέπει να ξέρει τι τρώει και από ποιον. Ο Στυλιανός Αλεξόπουλος σπούδασε ηλεκτρολόγος, αλλά δημιούργησε στα Καλάβρυτα βιοτεχνία παραδοσιακών ζυμαρικών, με έμφαση στην ποιότητα και τη γεύση. Η ανταπόκριση τον δικαίωσε. Αλλού, γυναίκες έκαναν την τέχνη τους στην κουζίνα επιχειρηματική δραστηριότητα, δημιουργώντας εταιρεία χειροποίητων εδεσμάτων, άλλοι αναστήλωσαν οικισμούς και τους εκμεταλλεύονται τουριστικά, ένα ζευγάρι από τη Θεσσαλονίκη μετέτρεψε ένα αγρόκτημα σε επισκέψιμη φάρμα. Κοινή συνισταμένη αυτών και τόσων άλλων είναι ότι «διάβασαν» τις προοπτικές, εκμεταλλεύθηκαν τις νέες τεχνολογίες, και τόλμησαν. Τα αποτελέσματα τους δικαιώνουν, ανοίγοντας δρόμο και για άλλους, ανήσυχους και δημιουργικούς Ελληνες της υπαίθρου.
Κτήματα Ζιώγα, Λευκοχώρι και Λητή Θεσσαλονίκης
Πάθος για την οικολογία
Ενας παράδεισος για τους λάτρεις της Φύσης και της ερασιτεχνικής ιππασίας, τα κτήματα Ζιώγα, στο Λευκοχώρι και στη Λητή Θεσσαλονίκης, δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να διδαχθούν τα στοιχειώδη για την ιππασία, να ιππεύσουν στη Φύση, αλλά και ν’ απολαύσουν καφέ και φαγητό, ακόμα και να διοργανώσουν ένα παιδικό πάρτι.
Ο 46χρονος Αποστόλης Ζιώγας και η σύζυγός του Φωτεινή Δάτσιου έφυγαν από τη Θεσσαλονίκη όπου είχαν μεγαλώσει το 1985, σε ηλικία περίπου είκοσι ετών. «Είχαμε μεγάλο ενδιαφέρον για την οικολογία», είπε στην «Κ» ο κ. Ζιώγας, εξηγώντας πως δεν είχαν ιδέα από κτηνοτροφία και αγροτικές εργασίες. Τα κατάφεραν χάρη στη βοήθεια των ντόπιων, μολονότι στην αρχή τούς αντιμετώπιζαν με καχυποψία ως «πρωτευουσιάνους», και μέσα από σεμινάρια.
Το ζευγάρι ξεκίνησε αγοράζοντας με προσωπικές οικονομίες και τραπεζικά δάνεια ένα κτήμα οκτώ στρεμμάτων στη Λητή και 150 κατσίκια. Σύντομα, όμως, είδαν πως δεν απέδιδαν και αξιοποίησαν τα τρία άλογα που είχαν για προσωπική χρήση σε αγροτοτουριστικές δραστηριότητες. Οι δυσκολίες ήταν πολλές, αλλά περιορίζοντας τις ανάγκες τους, πέτυχαν. Απέκτησαν τη δεύτερη φάρμα έκτασης σαράντα στρεμμάτων στο Λευκοχώρι και μετέτρεψαν τα αγροκτήματά τους σε επισκέψιμες φάρμες, δίνοντάς τους χαρακτηριστικά Αγριας Δύσης.
Σήμερα, διαθέτουν 25 άλογα, και δέχονται επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, έχοντας συμβάλλει στην τουριστική ανάπτυξη του Λευκοχωρίου, όπου δημιουργήθηκαν και άλλες φάρμες, ενώ το κτήμα Ζιώγα επισκέπτονται και σχολεία της ευρύτερης περιοχής.
Περεκ ΕΠΕ, Μονοπήγαδο Θεσσαλονίκης
Παραδοσιακά εδέσματα
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, οι γυναίκες του ορεινού Μονοπήγαδου του δήμου Βασιλικών Θεσσαλονίκης, έκαναν το άλμα της επαγγελματικής εκμετάλλευσης των δεξιοτήτων τους στα παραδοσιακά χειροποίητα εδέσματα, δημιουργώντας την ΠΕΡΕΚ ΕΠΕ, μέσα από το πρώτο πρόγραμμα στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
Η παραδοσιακή ποντιακή πίτα «περέκ», τα φύλλα της οποίας απλώνουν και προψήνουν οι γυναίκες της επιχείρησης, το ψωμί με το προζύμι με μύκητα ηλικίας 75 ετών που ψήνεται στον ξυλόφουρνο, οι τραχανάδες, οι πίτες και δεκάδες άλλα χειροποίητα παραδοσιακά εδέσματα έγιναν πηγή εισοδήματος για τις γυναίκες της περιφέρειας – ντόπιες που είχαν μετεγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη, «νύφες» προερχόμενες από την πόλη ή άνεργες γυναίκες του χωριού.
Σήμερα, η ΠΕΡΕΚ ΕΠΕ, που διαθέτει τα προϊόντα της σε καταστήματα με βιολογικά είδη στη Θεσσαλονίκη, εκτός από τις 26 γυναίκες που απασχολεί, πρόκειται να λειτουργήσει και το δικό της εστιατόριο με αγνές και φυσικές γεύσεις, όπου θα απασχολήσει επιπλέον «χέρια». Κάθε Σάββατο ανοίγει τις πόρτες της στους επισκέπτες που θέλουν να δουν από κοντά πώς παράγονται οι λιχουδιές. Σχολεία από την ευρύτερη περιοχή επισκέπονται τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, όπου οι γυναίκες τους εξοικειώνουν με το χειροποίητο παραδοσιακό προϊόν σε αντιδιαστολή με το «γρήγορο και πρόχειρο φαγητό», ενώ οι μαθητές της πρώτης λυκείου έχουν την ευκαιρία να μάθουν βιωματικά όσα διδάσκονται στη χημεία για τους βιοκαταλύτες, όπως είναι η μαγιά και ο γαλακτοβάκυλος της γιαούρτης.
Κώστας Λαγός, Δυτική Αχαΐα
«Εδιωξαν»... μεσάζοντες
Ο Κώστας Λαγός μαζί με τον αδελφό του Χαράλαμπο, έχουν εδώ και περίπου 13 χρόνια τις δικές τους καλλιέργειες στην δυτική Αχαΐα, ακολουθούν μόνοι τους όλη τη διαδικασία της επονομαζόμενης κάθετης παραγωγής και έχουν καταφέρει με αυτό τον τρόπο να μην έχουν ανάγκη τους μεσάζοντες. Αυξάνουν χρόνο με το χρόνο τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, δημιουργούν θέσεις εργασίας και εξάγουν σημαντικές ποσότητες.
Οργάνωση, καλλιέργεια, τυποποίηση, συσκευασία και πώληση ήταν ο στόχος που είχαν βάλει ξεκινώντας τις καλλιέργειες λαχανικών για σαλάτες από την οικογένεια του μαρουλιού και γλυκού καλαμποκιού. Οπως αναφέρει ο κ. Κώστας Λαγός, το ζήτημα της πιστοποίησης είναι πολύ σημαντικό και εξηγεί: «Ο καταναλωτής πρέπει να μάθει να τρώει και να ξέρει τι τρώει και από ποιον. Και τούτο διότι με την πιστοποίηση ξέρει τι τρώει και από ποιον, αλλά ταυτόχρονα ξέρει και με ποιον να τα βάλει, αν διαπιστώσει ότι κάτι δεν του αρέσει ή δεν είναι καλό».
Οσον αφορά στο πώς ξεκίνησαν, τονίζει ότι «στην αρχή πηγαίναμε ψάχνοντας, αλλά με δουλειά και οργάνωση κατάφεραμε να προχωρήσουμε». Οι καλλιέργειες σαλάτας και γλυκού καλαμποκιού αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου και σήμερα φθάνουν περίπου τα 10.000 στρέμματα. Παράλληλα, έχουν δημιουργήσει μόνιμες και εποχικές θέσεις εργασίας, τόσο στις καλλιέργειες, όσο και στο συσκευαστήριο, ενώ συνεργάζονται και με άλλους καλλιεργητές. Μάλιστα, έχουν καταφέρει να εξάγουν μεγάλο μέρος της παραγωγής λαχανικών στην Γερμανία, ενώ το γλυκό καλαμπόκι διατίθεται κυρίως στην ελληνική αγορά.
Οικογένειες Τσουρουνάκη και Μακράκη, χωριό Μηλιά, Χανιά
Ενας αγροτουριστικός οικισμός - μοντέλο στην Κρήτη
Η αγάπη τους για τον όμορφο τόπο από όπου κατάγονταν, τη Μηλιά, στα νοτιοδυτικά των Χανίων, και η κατοχή μεγάλης έκτασης εκεί, τους έδωσε την ιδέα της αναστήλωσης του οικισμού και της προστασίας του. Η Μηλιά στη σημερινή της μορφή είναι το αποτέλεσμα καρποφόρας συνεργασίας δύο οικογενειών - Τσουρουνάκη και Μακράκη. Σήμερα λειτουργεί υπό την καθοδήγηση των δυο νεότερων μελών τους, του Γιώργου και του Τάσου.
Κουζουλάδα
Η δημιουργία του αγροτουριστικού οικισμού δεν ήταν ο αρχικός στόχος αλλά η κατάληξη ενός δρόμου ή κουζουλάδας (όπως χαρακτηρίστηκε τότε από πολλούς ντόπιους) που συναποφασίστηκε το 1982.
Η απόφαση και η προσπάθεια ήταν η αναδάσωση και η οικολογική αναβάθμιση της μικρής κοιλάδας της Μηλιάς σαν σανίδα σωτηρίας ενάντια στην υποβάθμιση 20 ετών υπερβόσκησης και πυρκαγιών. «Εφαρμόζοντας την απόφαση αυτή, οδηγηθήκαμε και εμείς από το καλό στο καλύτερο.
Στην οργάνωση δηλαδή ενός αγροτουριστικού οικισμού χωρίς να θυσιάσουμε τους αρχικούς μας οικολογικούς προσανατολισμούς» λέει στην «Κ» ο κ. Τάσος Γούργουρας ένας από τους σημερινούς «ιδιοκτήτες» της Μηλιάς. Και αυτό δεν ήταν εύκολο, καθώς για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος έπρεπε να ανατραπούν πολλά σ’ αυτήν την απομακρυσμένη περιοχή του νομού Χανίων. «Στα 1.500 ημιορεινά στρέμματα γης, απαγορεύσαμε το κυνήγι, καταργήσαμε τους ψεκασμούς και τη χρήση χημικών λιπασμάτων».
Πέτρα και ξύλο
Η Μηλιά διαθέτει 13 δωμάτια - σπίτια. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δωμάτια ξενοδοχείου, λόγω της διαφορετικότητας που έχουν το ένα με το άλλο, της διακόσμησης και της ατμόσφαιράς τους. Φτιαγμένα πάνω στα ερείπια των παλιών αγροτικών σπιτιών του οικισμού, με ντόπια υλικά -πέτρα και ξύλο- και διακοσμημένα με παλιά έπιπλα, κρατούν αναλλοίωτα τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
Στη Μηλιά οργανώνονται μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής και δοκιμή κρασιών, ενώ ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει την τοπική χλωρίδα που έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Επίσης, στο αγρόκτημα λαμβάνει χώρα μεγάλος αριθμός από εργασίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, στις οποίες μπορεί να συμμετάσχει ο οποιοσδήποτε.
Στυλιανός Αλεξόπουλος, Καλάβρυτα
Ζυμαρικά, από τα χέρια ενός ηλεκτρολόγου
Σπούδασε ηλεκτρολόγος, αλλά οι συνθήκες δεν τον βοήθησαν να ακολουθήσει το επάγγελμα. Ομως, η απασχόλησή του σε εταιρεία ζυμαρικών τού άνοιξε τον δρόμο, του έδωσε την ευκαιρία να δημιουργήσει κάτι δικό του και ταυτόχρονα να μην εγκαταλείψει τον τόπο του, την ορεινή περιοχή των Καλαβρύτων. Μέχρι τώρα η επιλογή του τον έχει δικαιώσει. Ο Στυλιανός Αλεξόπουλος δημιούργησε το 1985 τη βιοτεχνία παραγωγής παραδοσιακών ζυμαρικών παίρνοντας το όποιο ρίσκο. Με την πάροδο του χρόνου άρχισε να εκσυγχρονίζει τη βιοτεχνία με την αγορά νέων μηχανημάτων, ενώ το 1992 έκανε το επόμενο σημαντικό βήμα με τη μετακόμιση σε νέο κτίριο. Παράλληλα εκτός από το εργαστήριο άνοιξε και λειτουργεί κατάστημα πώλησης των προϊόντων μέσα στα Καλάβρυτα. Εκείνο που τον ενδιαφέρει, όπως αναφέρει στην «Κ», είναι η διασφάλιση της ποιότητας και της παραδοσιακής γεύσης. Γι’ αυτό ακριβώς εφαρμόζεται το μοντέλο HACCP (ΕΛΟΤ1416) στη διαδικασία παραγωγής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν κίνδυνοι. Σήμερα εκτός από τα Καλάβρυτα έχει καταφέρει να πωλούνται τα προϊόντα του και σε άλλες περιοχές όπως η Αθήνα, η Πάτρα, το Αίγιο και αλλού. Ομως με αφορμή την παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων, ο Στυλιανός Αλεξόπουλος βάζει και ένα ζήτημα. Οπως τονίζει πρέπει να διασφαλιστεί τι είναι παραδοσιακό προϊόν, όσον αφορά τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται.
Οδυσσέας Γαβρανίδης, Παραλίμνιο Σερρών
Βιοντίζελ και... τρακτέρ με GPS
Ο πλήρης εκσυγχρονισμός των καλλιεργήσιμων εκτάσεων του Οδυσσέα Γαβρανίδη και των δύο συνεταίρων του από το Παραλίμνιο Σερρών ήταν μόνο το πρώτο βήμα σε μια προσεκτικά μελετημένη πορεία που οι τρεις νέοι αγρότες χάραξαν εγκαίρως, για να φτάσουν σήμερα να διατηρούν εταιρεία που διαχειρίζεται μονάδα παραγωγής βιοντίζελ, δυναμικότητας 70 τόνων/24ωρο, με το οποίο προμηθεύουν τα «Ελληνικά Πετρέλαια» (ΕΛΠΕ) και τη «Μότορ Οϊλ».
Ξεκινώντας με 2.500 στρέμματα οικογενειακής παρακαταθήκης όπου καλλιεργούσαν καλαμπόκι και βαμβάκι, οι τρεις Σερραίοι κυνήγησαν σχέδια βελτίωσης, μέσω των οποίων αύξησαν τις εκτάσεις τους σε 8.000 στρέμματα, αλλά και προμηθεύτηκαν την αιχμή της τεχνολογίας σε μηχανολογικό αγροτικό εξοπλισμό, εφαρμόζοντας τη γεωργία ακριβείας. Τρακτέρ με GPS, σπαστική μηχανή ακριβείας, πότισμα μέσω υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου, προηγμένος μετεωρολογικός σταθμός.
«Προτιμήσαμε να επενδύσουμε στις νέες τεχνολογίες και όχι σε εργάτες γης, γιατί πιστεύουμε ότι η χειρωνακτική εργασία δεν ανοίγει καμία προοπτική», είπε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Γαβρανίδης.
Το επόμενο βήμα ήταν η πειραματική καλλιέργεια ενεργειακών φυτών (ελαιοκράμβης και ηλίανθου) σε χίλια στρέμματα, που μέσα σε δύο μόλις χρόνια εκτοξεύτηκαν σε 11.000 στρέμματα, ενώ για το 2009 έχουν ήδη σπείρει σε Σέρρες, Κιλκίς και Δράμα περί τα 20.000 στρέμματα ελαιοκράμβης και έχουν γίνει συμβάσεις με παραγωγούς της Β. Ελλάδας για άλλα 20.000 στρέμματα ηλίανθου.
«Γνωρίζαμε καλά πως η παραγωγή αγροτικών προϊόντων σήμερα δεν επαρκεί για την επιβίωση. Γι’ αυτό επιλέξαμε να μπούμε στη μεταποίηση και την εμπορία και μάλιστα μέσα από μια μορφή συνεργασίας ώστε να περιοριστεί το κόστος», κατέληξε ο κ. Γαβρανίδης.


Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Των Ζωγιας Κουταλιανου, Ηλια Κανιστρα, Παντελη Χουλακη-εφ. Καθημερινή, 08-02-2009