21/11/08

Ο αθλητισμός σήμερα

Ο αθλητισμός ...
... σήμερα παρουσιάζει το εξής παράδοξο: Δεν πρόκειται πια για μια σωματική προσπάθεια την οποία καταβάλλουμε επειδή αρέσει σε εμάς, αλλά επειδή αρέσει στους άλλους που τη βλέπουν. Και επειδή ελάχιστοι από εμάς αθλούνται πραγματικά, «ασχολούμαστε» έτσι με τον αθλητισμό μέσω πληρεξουσίου: το πλήθος που δεν αθλείται σχεδόν ποτέ, ταυτίζεται με τους πρωταθλητές που αθλούνται συνεχώς και επαγγελματικά.
Το πλήθος ...
... κάποτε ταυτιζόταν με ινδάλματα όπως ο Σπύρος Λούης, ο Τζέσε Όουενς. Σήμερα ταυτίζεται με πρωταθλητές που πολλοί από αυτούς οφείλουν τη φήμη τους και την περιουσία τους λιγότερο στα κατορθώματά τους μέσα στα στάδια και περισσότερο στη δημόσια εικόνα τους. Για να είναι βολική και επικερδής η προβολή τους, η τηλεόραση δεν υπαγορεύει μόνο τα αθλήματα, αλλά και την ώρα της μετάδοσής τους. Ο πραγματικός αθλητισμός σβήνει γοργά μπροστά στη λάμψη της μικρής οθόνης.
Την ώρα ...
... που πρωταθλητές με υπερβιταμίνωση συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να τρέξουν πιο γρήγορα, να πηδήξουν πιο ψηλά και να ρίξουν πιο δυνατά κάτω από τον θολό ήλιο του Πεκίνου, δεν βλάπτει να θυμηθούμε κάποιους που ανέλαβαν να δείξουν τη νοσηρότητα του σύγχρονου αθλητικού θεάματος: όπως τον Μαρκ Περλμάν, που στο βιβλίο του «Ο βάρβαρος αθλητισμός» χαρακτηρίζει «σπορνό» το θέαμα των σπορ ή τον φιλόσοφο Ρόμπερτ Ρέντεκερ, που εδώ και χρόνια δεν παύει να λέει πως τα μεγάλα και πολύ δημοφιλή αθλήματα έχουν καταντήσει «μια φανταχτερή οχλαγωγία που δοξάζει την παγκόσμια κλωνοποίηση των εμπορικών σημάτων, των μέσων ενημέρωσης και των ατόμων». Βέβαια, η κριτική του αθλητικού θεάματος είναι παλιά όσο και ο κόσμος, μας υπενθυμίζει ο Σεμπαστιάν Λαπάκ στην εφημερίδα «Φιγκαρό». Ο ιεροκήρυκας Σαβοναρόλα κατακεραύνωνε το ποδόσφαιρο, που στα χρόνια του βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα, και ο Τερτυλλιανός αναθεμάτιζε τα σπορ στο «De Spectaculis». Όμως, ο Μαρκ Περλμάν γράφει δυστυχώς για μια άλλη, σύγχρονή μας νοσηρότητα. Για αθλητές δισεκατομμυριούχους που έχουν καταντήσει κινούμενες διαφημιστικές αφίσες, για αθλητικούς αγώνες που χειραγωγούνται για διπλωματικούς και οικονομικούς σκοπούς και για μεγάλα αθλητικά ραντεβού που μετατρέπονται σε εκδηλώσεις της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Ο αθλητισμός έχει γίνει κι αυτός ένα μέρος του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, του τομέα των υπηρεσιών, «μια πελώρια προέκταση της διανομής και του θριάμβου των εμπορευμάτων»- για να δανειστούμε εδώ μια φράση από την «Κοινωνία του θεάματος» του Γκι Ντεμπόρ.

Οι ήρωες ...
... δεν ζουν πια στα στάδια. Ούτε στα αθλητικά ρεπορτάζ. Όποτε ο Ζαν-Λικ Μαριόν, καθηγητής της φιλοσοφίας στη Σορβόννη, επιχειρεί να διαβάσει τέτοια ρεπορτάζ, νιώθει σαν να κρατάει στα χέρια του περιοδικό «λάιφ στάιλ». «Δεν πειράζει όμως», λέει. «Τόσο το καλύτερο. Έτσι θα βρω επιτέλους τον καιρό για να ξαναρχίσω το τρέξιμο. Στα σοβαρά αυτήν τη φορά. Ας γίνουμε φίλαθλοι χωρίς να είμαστε αθλητές. Ας γίνουμε δηλαδή ελεύθεροι».



Βαρβάρα Τερζάκη
άρθρο Ρ. Βρανά - Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 20/08/08

Ο σοσιαλισμός

Οι σοσιαλιστικές ...
... ιδέες γίνονται πάλι της μόδας, ανακάλυψε η Σοσιαλιστική Διεθνής στη σύνοδό της στο Μεξικό.Αναφέρεται φυσικά στις παρεμβάσεις των κυβερνήσεων στην οικονομία για τη σωτηρία των τραπεζών .Είναι όμως αυτό Σοσιαλισμός; ‘Οπως έγραψε στο περιοδικό «Μάνθλι Ρεβιού» ο κορυφαίος κοινωνιολόγος Ιμάνουελ Βαλερστάιν , «σε όλη τη ιστορία του καπιταλισμού,το μοντέλο της ελεύθερης αγοράς και το μοντέλο των κρατικών παρεμβάσεων εναλλάσσονται με στόχο τη συνέχιση του ίδιου καπιταλιστικού μοντέλου».
Οι σοσιαλδημοκράτες ,...

... που έως τώρα συντάσσονταν με τον νεοφιλελευθερισμό βάζοντας την ταφόπλακα στη μεσαία τάξη, τώρα ελπίζουν σε μια νεκρανάσταση. Πιστεύουν ότι η συγκυρία της τρέχουσας οικονομικής κρίσης είναι ευνοϊκή για κωλοτούμπες. Ας δούμε μερικές τέτοιες κωλοτούμπες από το παρελθόν. Το 1999, ο Σρέντερ (που μπήκε στην πολιτική με την αριστερή Σοσιαλδημοκρατική Νεολαία) αποκεφάλισε τον υπουργό Οικονομίας Όσκαρ Λαφοντέν, όταν το Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης θεώρησε πως παραήταν αριστερός. Και άνοιξε έτσι τον δρόμο για τη συγκυβέρνηση με τους Χριστιανοδημοκράτες. Στη Βρετανία, ο Τόνι Μπλερ (που ξεκίνησε ως παραδοσιακός Εργατικός) βρέθηκε αγκαλιά με την εξουσία βαδίζοντας στον «τρίτο δρόμο» ανάμεσα στον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, χέρι χέρι με τον Γκόρντον Μπράουν και ξηλώνοντας μεθοδικά καθετί κρατικό. Τώρα όλοι αυτοί ξαναθυμούνται ξαφνικά τον σοσιαλισμό. Ακόμη και δεξιοί σαν τον Σαρκοζί καβαλούν σήμερα το οπορτουνιστικό κύμα της εποχής, προκειμένου να διασωθούν από τα απόνερα της κρίσης. Δεν διστάζουν να κλείσουν το μάτι στον λαό, παρουσιάζοντας σαν σχεδόν σοσιαλιστική την κρατική παρέμβαση για τη σωτηρία των τραπεζιτών. Για πόσο ένας που θέλει να είναι και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ μπορεί να τα καταφέρνει να ξεγελάει τον λαό;
Η αρετή ...
... του Ρωμαίου πολιτικού Κιγκινάτου έμεινε παροιμιώδης. Το πόσο ήταν συνεπής, το απέδειξε όταν αναγορεύτηκε ύπατος. Όχι μόνο δεν ανακάλεσε από την εξορία τον γιο του Καίσωνα, που είχε εξοριστεί από την προηγούμενη αρχή, αλλά και ξεπούλησε ολόκληρη την περιουσία του για να καταβάλει το πρόστιμο το οποίο του είχε επιβληθεί, ζώντας έτσι την υπόλοιπη ζωή του μέσα στην ανέχεια. Ολοκληρώνοντας τη θητεία του ως υπάτου, δεν δέχτηκε να επανεκλεγεί, θεωρώντας κάτι τέτοιο ανάρμοστο. Αποσύρθηκε σε ένα χωραφάκι που του είχε απομείνει κοντά στον Τίβερη. Κι όταν αργότερα ανακηρύχθηκε από τη Σύγκλητο δικτάτορας για να σώσει τη Ρώμη από τους Αικούους, αφού τους κατανίκησε, κατόπιν παραιτήθηκε από το αξίωμά του. Το κράτησε μόνο όσο χρειάστηκε για να αποκρούσει τους εισβολείς: 16 μέρες.

Όχι 16 μέρες,...
... αλλά 16 αιώνες θα κρατιούνταν γαντζωμένοι στην εξουσία αν μπορούσαν πολλοί σύγχρονοι πολιτικοί. Σωτήρες αυτόκλητοι, σηκώνουν σημαίες ευκαιρίας εξαντλώντας ασύστολα όλα τα πολιτικά χρώματα. Η Ιστορία δεν πρόκειται ποτέ να τους κάνει την τιμή που έκανε στον Κιγκινάτο: Να τους απεικονίσει σαν κι αυτόν, με το σύμβολο της εξουσίας, έναν πέλεκυ, στο ένα χέρι, και στο άλλο ένα αλέτρι, το σύμβολο ενός απλού πολίτη, ενός τιποτένιου γεωργού.

Βαρβάρα Τερζάκη
άρθρο Ρ.Βρανά - Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 18/11/08

Εξετάζοντας τη σημερινή κρίση

Τα "χρυσά παιδιά"...
... των τραπεζών που ονειρεύονται μια Φεράρι στα τριάντα τους χρόνια, μπήκαν ποτέ στον κόπο να σκεφθούν από πού προέρχεται όλος αυτός ο πλούτος; Μπόλικο χρήμα στα αφεντικά των αγορών κι ελάχιστο χρήμα στις τσέπες των μισθωτών. Όμως, αυτή ακριβώς η ανισότητα προκάλεσε τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929, όπως απέδειξε ο Μάρινερ Εκλς, πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας από το 1934 έως το 1948.
Η ίδια ...
... διάγνωση ισχύει και για τη σημερινή κρίση. Το απέδειξε η πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες το εισόδημα διανέμεται ολοένα και πιο άνισα από το 1980- χρονιά ορόσημο που συμπίπτει με την «επανάσταση του νεοφιλελευθερισμού» (λιγότεροι φόροι και λιγότερο κράτος). Έκτοτε, στις περισσότερες χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία και αλλού), το 1% των πλουσιοτέρων αρπάζει ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι από την εισοδηματική πίτα. Αυτή η αρπαγή κοντεύει να φθάσει σήμερα στα επίπεδα του 1928. Και η πηγή αυτής της ανισότητας βρίσκεται σε μιαν άλλη. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, τα επίπεδα των μισθών έχουν μειωθεί 10 ποσοστιαίες μονάδες στις δεκαπέντε πλουσιότερες χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτή η διαφορά δεν θα ήταν προτιμότερο να είχε διατεθεί στους μισθούς, την υγεία και τις συντάξεις, αντί να εξανεμιστεί στις κερδοσκοπικές «φούσκες»; Όπως έγραψε η εφημερίδα «Λε Μοντ» και όπως εξήγησε πριν από εξήντα τόσα χρόνια ο Μάρινερ Εκλς, η ιστορία έχει δείξει πως τα μεγάλα οικονομικά κραχ προκαλούνται από τις μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες. Τι θα μπορούσαν λοιπόν να κάνουν οι εργαζόμενοι; Θα μπορούσαν να παρακαλέσουν; «Αφεντικό, σου ζητάμε μια γερή αύξηση όχι τόσο για μας, αλλά για να μη χάσεις την περιουσία σου σε ένα κραχ».
Μια επιστροφή...
... στην «ομαλότητα» υποσχέθηκαν οι ηγέτες των χωρών της λέσχης G20 που έλαβαν μέρος στη σύνοδο κορυφής της Ουάσιγκτον. Χωρίς κανείς τους να αναρωτηθεί για τη βιωσιμότητα ενός συστήματος που είναι καταδικασμένο στην «ανωμαλία». Αυτό ακριβώς είναι το θέμα πάνω στο οποίο εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια ο Πολωνός Ζίγκμουντ Μπάουμαν, καθηγητής της Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λιντς. Σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό «Μαριάν», ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν επικαλείται τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και το βιβλίο της «Η συσσώρευση του κεφαλαίου» για να δείξει την εγγενή ανωμαλία του συστήματος. «Στο βιβλίο της, η Ρόζα Λούξεμπουργκ έδειξε πως ο καπιταλισμός είναι αξεχώριστος από την κατάρα που τον κυνηγά», λέει ο Μπάουμαν. «Έδειξε πως ο καπιταλισμός, αυτοκτονικός και παρασιτικός, είναι μια συνταγή για την καταστροφή».
Η κρίση ...
... που ξέσπασε το φθινόπωρο δείχνει για ακόμη μία φορά το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της αρρώστιας του συστήματος: «Δαγκώνει την ίδια την ουρά του», όπως θα έλεγε η Ρόζα Λούξεμπουργκ, όταν δεν βρίσκει πια τι άλλο να δαγκώσει. Από ένα τέτοιο αρρωστημένο τέρας ούτε το ίδιο το αφεντικό του δεν μπορεί να ελπίζει πως θα τη γλιτώσει.

Βαρβάρα Τερζάκη
άρθρο Ρ. Βρανά -Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 17/11/08