28/5/13

Αργαλειός: καλύτερος κι από γιόγκα

www.bostanistas.gr, 26.05.2013
Της Βαρβάρας Τερζάκη Παλλήκαρη

Μεγάλωσα στο ορεινό Ρέθυμνο, στον Μυλοπόταμο. Εκεί γεννήθηκα, εκεί ανατράφηκα. Σε έναν τόπο που είχε τότε μικροαγίους. Χόρευαν και τραγουδούσαν σαν να ήταν αθάνατοι. Ζούσαν την κάθε τους στιγμή σαν να ήταν η τελευταία. Και τα σπίτια τους ήταν ένας ολόκληρος κόσμος. Δεν τους έλειπε τίποτα. Η μητέρα μου ύφανε πέντε προίκες, οι θειάδες μου το ίδιο. Στα σπίτια τότε πρώτα έμπαινε το αργαστήρι και μετά το νυφικό κρεβάτι. Ήταν η κινητήριος δύναμη του σπιτιού. Αν δεν είχες ράψει σεντόνια, δε θα κοιμόσουν σε σεντόνια. Αν δεν είχες υφάνει προσόψιο, δεν είχες να σκουπιστείς.
Αν δεν είχες κάνει κουβέρτες, θα κρύωνες τον χειμώνα.
Τα αγόρια έπαιρναν τα κτήματα και τα κορίτσια τα προικιά τους, τα ρούχα που οι ίδιες είχαν υφάνει.
Οι κοπέλες φεύγανε από τον Μυλοπόταμο και πηγαίνανε στα Σελινιώτικα για να μαζέψουν λάδι.
Και με λάδι πληρώνονταν. Και μετά το πουλούσαν και παίρνανε κλωστές και μπογιές. Απίστευτο δεν είναι; Δεν παίρνανε μήτε φουστάνια, μήτε παπούτσια. Παίρνανε μόνο κλωστές. Ύφαιναν ακόμη και τα νυφικά τους και τα εσώρουχά τους και όλα. Και ανάλογα με το πόσο καλή προίκα είχαν - μαθευόταν αυτό - ήταν και ο γάμος τους. Το σπίτι το καλό φαινόταν από το πόσο μετάξι είχε και πόσα ξεχωριστά ξόμπλια είχαν. 
Τα ξόμπλια είναι τα μοτίβα, τα σχέδια που έχει επάνω του ένα υφαντό. Διαφορετικά ήταν τα χρώματα και τα σχέδια στον Ομαλό κι άλλα στις παραλίες, όπου μπορείς να βρεις πατανίες με καράβια. Υπάρχουν 50 τεχνικές, τις οποίες όμως τις ξέρουν 200 γυναίκες 75 χρονών και άνω, οι νεώτερες δεν τις ξέρουμε. Και τώρα προσπαθούμε πριν πεθάνουν να μας μάθουν τις τεχνικές. Παλαιότερα δε θέλανε να τις δώσουνε, τώρα βλέπουν ότι πρέπει να παραδώσουν αυτή τη γνώση στις νεώτερες γυναίκες.
Με το που ξεκίνησαν οι επιδοτήσεις οι γυναίκες σταμάτησαν να υφαίνουν στην Κρήτη.
Μετά συνέχισαν λίγες στους τουριστικούς τόπους. Στα Ανώγεια, ας πούμε, είχε καλά αργαστήρια, έρχονταν οι τουρίστες και τρελαίνονταν με αυτά που έβλεπαν και τα αγόραζαν τότε φτηνά, όχι ακριβά.
Πολλές φορές η οικονομία του σπιτιού κρατιόταν απ' τα υφαντά. Το είπα τις προάλλες και μου είπαν «μα υποτιμάς τους άντρες». Μα στα ορεινά χωριά οι άντρες βγάζανε λεφτά μια φορά τον χρόνο, από τα χωράφια ή τα ζώα.
Σήμερα πετούν τις προβιές των ζώων ενώ παλιά οι νύφες από το Λασίθι έως και τον Αποκόρωνα περιμένανε να κουρέψουν τα ζα, να πάρουν το μαλλί, να το πάνε στα Χανιά και σε έξι μήνες να πάρουν την κουβέρτα. Θέλουμε λοιπόν να ξαναπαραχθεί μαλλί, λινάρι - όχι μπαμπάκι, γιατί θέλει πολύ νερό - και μετάξι. Ήδη υπάρχουν κάποιοι μερακλήδες που βγάζουν ξανά μετάξι. Εκατό ευρώ η πλεξούδα, πολύ ακριβό, αλλά υπέρ-πολύτιμο.
Το 90% των υφαντών που κυκλοφορούν σήμερα σε όλες τις τουριστικές περιοχές είναι made in China. Όχι μόνο στην Κρήτη αλλά παντού. Οι Κινέζοι πήραν τα σχέδιά μας, τα επεξεργάστηκαν και τα φέρνουν και τα πουλούν ως κρητικά. Και βέβαια πια δεν τα αγοράζει κανείς, γιατί ο τουρίστας θέλει να αγοράσει κάτι αληθινό.
Τα υφαντά της Κρήτης είναι περιζήτητα σε όλο τον κόσμο. Γίνονται δημοπρασίες σε γκαλερί και «χτυπιούνται» σε απίστευτες τιμές. Αφήστε που οι έρευνες που έγιναν στην Αμερική σε μοναστήρια δείχνουν ότι η υφαντική είναι θεραπευτική. Οι υφάντρες δεν παθαίνουν άνοια. Κάθε χτένι έχει γύρω στις δυο χιλιάδες κλωστές και η υφάντρα πρέπει να «συνομιλήσει» με μία-μία τις κλωστές και να τις φέρει σε επαφή με τις άλλες. Είναι δηλαδή άσκηση πνευματική, δε χρειάζεται να κάνεις γιόγκα.

Η Βαρβάρα Τερζάκη - Παλλήκαρη εμπνεύστηκε και έστησε το
Πηνελόπη Gandhi – η Ιερή Τέχνη της Υφαντικής στην Κρήτη σήμερα.
panoreon.gr/gandhi


http://www.bostanistas.gr/?i=bostanistas.el.paragoume&id=1094

20/5/13

Απόγονοι των Μινωιτών οι σημερινοί Κρήτες

To Βήμα της Κυριακής, 19.05.2013
Της Ιωάννας Σουφλέρη

Λονδίνο 
Όταν ο Σερ Άρθουρ Έβανς ανακάλυψε στις αρχές του εικοστού αιώνα τα απομεινάρια του πολιτισμού που ο ίδιος βάφτισε «Μινωικό» έμεινε έκθαμβος. Προσπαθώντας να δώσει μια εξήγηση ως προς την προέλευση ενός τόσο προηγμένου πολιτισμού θεώρησε ότι οι Μινωίτες ήταν απόγονοι των προηγμένων Αιγυπτίων. Η ιδέα του Εβανς παραμένει ακόμη και σήμερα σε ισχύ, αν και κατά καιρούς υπήρξαν και άλλες προτάσεις.
Η τελική απάντηση σε αυτό το αρχαιολογικό ζήτημα δίνεται σήμερα όχι από την αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά από τη γενετική. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Ιατρικής και Επιστημών Γονιδιώματος του Πανεπιστημιου Washington κύριο Γεώργιο Σταματογιαννόπουλο ανέλυσε δείγματα DNA από σκελετούς που βρέθηκαν σε σπηλιά στο οροπέδιο Λασιθίου στην Κρήτη τα οποία συνέκρινε με δείγματα από άλλους 135 σύγχρονους και αρχαίους ανθρώπινους πληθυσμούς.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στο σημερινό τεύχος της επιθεώρησης «Nature Communications», ο Μινωικός πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά την Εποχή του Χαλκού από αυτόχθονες κατοίκους της Κρήτης, οι οποίοι ήταν απόγονοι των πρώτων ανθρώπων που αποίκισαν το νησί, 9.000 χρόνια περίπου πριν από σήμερα.
 
Το DNA αποκαλύπτει
Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκε το μιτοχονδριακό DNA, δηλαδή το DNA που υπάρχει στα κυτταρικά οργανίδια που ονομάζονται μιτοχόνδρια και τα οποία αποτελούν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου. Τα μιτοχόνδρια μεταβιβάζονται στους απογόνους μέσω της μητέρας. Διαπιστώθηκε ότι το μιτοχονδριακό DNA των Μινωιτών δεν έφερε ομοιότητες με αυτό των Αιγυπτίων ή των άλλων αφρικανικών πληθυσμών. Αντίθετα, εντοπίστηκαν μεγάλες γενετικές ομοιότητες με τους σύγχρονους και αρχαίους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Τέλος, η ανάλυση έδειξε το υψηλότερο ποσοστό συγγένειας των Μινωιτών με τον σύγχρονο πληθυσμό της Κρήτης αλλά και σύγχρονων Ελλήνων από την υπόλοιπη χώρα.
Σύμφωνα με τον κ Σταματογιαννόπουλο το σενάριο της καταγωγής των Μινωιτών έχει ως εξής: «Πριν από περίπου 9.000 χρόνια, υπήρξε εκτεταμένη μετανάστευση ανθρώπων της Νεολιθικής Εποχής από περιοχές της Ανατολίας που αντιστοιχούν σήμερα σε μέρη της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής. Τότε έφτασαν στην Κρήτη και οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού. Η ανάλυση μιτοχονδριακού DNA που πραγματοποιήσαμε και η σύγκριση με άλλους πληθυσμούς, δείχνει ότι οι Μινωίτες έχουν την ισχυρότερη γενετική συσχέτιση με πληθυσμούς της Νεολιθικής Εποχής καθώς και με αρχαίους αλλά και σύγχρονους Ευρωπαίους και ιδιαίτερα με τον πληθυσμό της Κρήτης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, ο Μινωικός πληθυσμός αναπτύχθηκε πριν από 5.000 χρόνια στην Κρήτη από προγόνους που κατοικούσαν στο νησί ήδη και είχαν φτάσει εκεί 4.000 χρόνια νωρίτερα».
Ο έλληνας καθηγητής σημείωσε επίσης ότι «οι γενετικές αναλύσεις παίζουν έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην πρόβλεψη και στην προστασία της υγείας του ανθρώπου. Η μελέτη μας υπογραμμίζει το γεγονός ότι η ανάλυση του DNA μπορεί να μας βοηθήσει όχι μόνο να έχουμε ένα πιο υγιές μέλλον αλλά να κατανοήσουμε και την ιστορία μας. Παρόμοιες έρευνες  θα μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε τις γενετικές σχέσεις μεταξύ Μινωιτών και Μυκηναίων και μεταξύ των ελληνικών φυλών της Κλασσικής Ελλάδας».
 
Καρπός συνεργασίας
Η εργασία είναι καρπός μιας πολυπληθούς ομάδας επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων. Υπεύθυνοι για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων η οποία βασίστηκε σε εξαιρετικά προηγμένους αλγορίθμους είναι η κυρία Περιστέρα Πάσχου, επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, και ο κ. Πέτρος Δρινέας, καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Rensselaer στις ΗΠΑ.
Ο κ. Μανώλης Μιχαλοδημητράκης, καθηγητής Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης  συντόνισε την αναγνώριση και συλλογή των αρχαίων οστών που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή του DNA. Ο αρχαιολόγος δρ. Βασιλάκης και η ανθρωπολόγος δρ McGeorge παρείχαν τα οστά που αποτέλεσαν το αντικείμενο της έρευνας. Μεγάλη ήταν η συμβολή του εκλιπόντος αρχαιολόγου Νίκου Παπαδάκη, ο οποίος ως διευθυντής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Αγίου Νικολάου υπήρξε θερμός υποστηρικτής της μελέτης, η οποία ξεκίνησε πριν από δέκα και πλέον χρόνια.

17/5/13

Επιχείρηση «Καθαρά Ρούχα»

εφ. ΤΑ ΝΕΑ  16.05.2013
Του Περικλή Δημητρολόπουλου

Τον δρόμο στην επιχείρηση Καθαρά Ρούχα άνοιξε στο Μπανγκλαντές ο θάνατος 1.127 εργατών από την πυρκαγιά στο εργοστάσιο Ράνα Πλάζα κοντά στην Ντάκα και την επακόλουθη κατάρρευσή του. Η ιταλική Benetton, η ισπανική Zara, η βρετανική Mark&Spencer και η σουηδική H&M είναι μερικοί από τους κολοσσούς στον χώρο της ένδυσης που χρησιμοποιούν τα φθηνά εργατικά χέρια του Μπανγκλαντές για να ράψουν τα ρούχα τους και χθες υπέγραψαν μια συμφωνία για τη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας στα εργοστάσια της ασιατικής αυτής χώρας. Η συμφωνία που υπογράφηκε εισάγει τον θεσμό του ανεξάρτητου επιθεωρητή επιχειρήσεων και συνδικάτων ο οποίος θα είναι επιφορτισμένος με την εφαρμογή «αξιόπιστων και αποτελεσματικών» μέτρων πυρασφάλειας. Προβλέπει επίσης αυστηρές και συνεχείς επιθεωρήσεις προκειμένου να βεβαιώνεται η εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας. «Το είχαμε πει και το κάναμε. Με αυτήν την πρωτοβουλία θα προστατεύσουμε τους ανθρώπους μας στο Μπανγκλαντές» δήλωνε εκπρόσωπος της Benetton, ενώ ο συνάδελφός του από την Marks&Spencer τόνιζε ότι «δεν μπορούμε να προσποιούμαστε πλέον ότι δεν συμβαίνει τίποτα».
Η λίστα με τις φίρμες που συμμετέχουν στην επιχείρηση Καθαρά Ρούχα δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα. Πάντως, την υπογραφή τους έχουν βάλει ακόμη η αμερικανική PVH, στην οποία ανήκουν οι μάρκες Tommy Hilfiger και Calvin Klein, η γερμανική Tchibo.sq, οι βρετανικές Tesco Και Primark. Αντιθέτως, η αμερικανική Gap εμφανιζόταν επιφυλακτική. «Πρέπει να αποσαφηνιστούν ορισμένα ζητήματα νομικής φύσης. Αυτό όμως που θέλουμε κυρίως είναι μια καθολική συμφωνία και όχι μόνο ευρωπαϊκών εταιρειών» δήλωσε εκπρόσωπός της. Η επίσης αμερικανική Walmart από την πλευρά της κινήθηκε μονομερώς ανακοινώνοντας ότι θα πραγματοποιήσει επιθεωρήσεις στις 279 μονάδες της στο Μπανγκλαντές που κατασκευάζουν προϊόντα για λογαριασμό της ενώ δεσμεύθηκε ότι θα κοινοποιήσει τα αποτελέσματα των ερευνών της. Η πρώτη ιδέα για τη συμφωνία είχε πέσει πριν από δύο χρόνια. Οι διαπραγματεύσεις είχαν αρχίσει ανάμεσα στις διοικήσεις των επιχειρήσεων και τα δύο βασικά συνδικάτα, το IndustriAll και το Uni Global Union, που εκπροσωπούν περίπου 70 εκατομμύρια εργαζόμενους σε 200 χώρες. Μέχρι την τραγωδία της 24ης Απριλίου οι διαπραγματεύσεις προχωρούσαν με ρυθμούς χελώνας. Χρειάστηκε ο θάνατος χιλίων και πλέον ανθρώπων στην Ντάκα αλλά και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης με το ένα εκατομμύριο των υπογραφών στη σχετική έκκληση για να ανάψει το πράσινο φως. Οι επιθεωρήσεις για τήρηση των κανόνων ασφαλείας είναι το πρώτο βήμα. Αργότερα θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά σεμινάρια για τους εργάτες, ενώ οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επενδύσουν εκατομμύρια δολάρια για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων με βάση τα δυτικά πρότυπα. «Δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Πρέπει να δώσουν μια σαφή απάντηση στους πελάτες τους. Η τραγωδία ήταν πρώτο θέμα στις δυτικές τηλεοράσεις για ολόκληρες μέρες» εξηγούσε στα αμερικανικά μέσα ο Στιβ Χοκ, καθηγητής Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. «Το μήνυμα που έφτασε στις επιχειρήσεις είναι ένα: "Δεν μπορείτε να συνεχίσετε να κερδίζετε με αυτόν τον τρόπο και χωρίς να λαμβάνετε υπόψη σας τον θάνατο αθώων ανθρώπων"» προσέθετε. 

«Τους ζητάμε να κάνουν αυτό που είναι σωστό» τόνιζε από την πλευρά του ο Φίλιπ Τζένινγκς, γενικός γραμματέας του Uni Global Union. «Δεν υπάρχει χρόνος για πολλές συζητήσεις. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου». Τα πράγματα, πάντως, δεν ήταν εύκολα όταν στο φόντο υπήρχε ένας τζίρος 20 δισ. δολαρίων και μια κοινωνία σε συνθήκες ανέχειας. Στα 5.000 εργοστάσια ένδυσης εργάζονται 4,5 εκατομμύρια Μπανγκλαντεσιανοί, ενώ το 80% του προσωπικού είναι γυναίκες. Πολλές από αυτές προέρχονται από την επαρχία όπου αντιμετώπιζαν πρόβλημα επιβίωσης. Υπ' αυτές τις συνθήκες αναγκάζονταν να επιλέξουν μια επικίνδυνη δουλειά. Τα συνεχή εργατικά ατυχήματα, όμως, οδήγησαν το 2010 τους εργάτες στους δρόμους. Εκτός από τις επιχειρήσεις, άρχισε να αισθάνεται πίεση και η κυβέρνηση του Μπανγκλαντές. Και στη δική της περίπτωση, ωστόσο, χρειάστηκε μια τραγωδία για να ανακοινώσει ο υπουργός Κλωστοϋφαντουργίας Αμπντούλ Λατίφ Σιντίκουε τη δημιουργία μιας επιτροπής η οποία θα εξετάσει το θέμα της αύξησης του κατώτατου μισθού που σήμερα είναι γύρω στα 30 ευρώ.