17/4/12

Το πείραμα της Good African Coffee έδειξε ότι η Αφρική μπορεί

TA NEA 13.04.2012

Οταν ο Αντριου Ρουγκασίρα εν έτει 2004 αποφάσισε ότι ο καφές της εταιρείας του Good African Coffee, την οποία είχε ιδρύσει την προηγούμενη χρονιά, πρέπει να καταφέρει να βρει μια θέση στα ράφια των αγγλικών και των αμερικανικών σουπερμάρκετ, πήρε το αεροπλάνο και πήγε στο Λονδίνο όπου είχε περάσει τα φοιτητικά του χρόνια. Δεν έκανε ούτε καν ένα τηλέφωνο από την Καμπάλα, την πρωτεύουσα της Ουγκάντας όπου μένει, προσπαθώντας να κλείσει κάποιο ραντεβού. Ονειρευόταν να κάνει μια μικρή επανάσταση. Πίστευε ότι θα μπορούσε η χώρα του να μην πουλάει πια τους άψητους κόκκους καφέ σε κολοσσούς όπως η Nestle ή τα Starbucks, αλλά να γίνει ένας σημαντικός παίκτης στη συγκεκριμένη αγορά πουλώντας φακελάκια με καφέ.

Για τον Αντριου ο μόνος τρόπος να βγει η Αφρική από τη φτώχεια άλλωστε δεν είναι η οικονομική βοήθεια, αλλά το εμπόριο. Αυτό το πιστεύει έως και σήμερα. Η αλήθεια είναι πως παρότι πήγε πλήρως οργανωμένος, με παρουσιάσεις Power Point κ.λπ., δεν κατάφερε τίποτα. Γύρισε με άδεια χέρια. Το ίδιο και τη δεύτερη φορά που το προσπάθησε. Την τρίτη άλλαξε τακτική. Ενας γνωστός του προμηθευτής από τη Νότια Αφρική του κανόνισε ένα ραντεβού με έναν βρετανό προμηθευτή. Κάπως έτσι ο Good African Coffee βρίσκεται πια στα καλάθια των βρετανών καταναλωτών. Ο 43χρονος Ρουγκασίρα είναι υπεύθυνος και για μια μικρή βιομηχανική επανάσταση στην Υποσαχάρια Αφρική, όπου βρίσκονται οι 23 από τις 25 φτωχότερες χώρες του πλανήτη και ο μισός πληθυσμός ζει με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα. Στην πόλη Κασέσε, όπου μένουν και εργάζονται οι περισσότεροι παραγωγοί καφέ με τους οποίους συνεργάζεται, αλλά και το εργοστάσιο επεξεργασίας και συσκευασίας καφέ που έχτισε, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εμαθε στους αγρότες νέες μεθόδους και τους έδωσε εξοπλισμό, ενώ τους πλήρωνε 60 σεντς τη λίβρα, δηλαδή 70% περισσότερο από ό,τι οι μεγάλες εταιρείες. Τώρα πια το βιοτικό τους επίπεδο έχει αλλάξει και θεωρούν τον Ρουγκασίρα σωτήρα τους. Από εκεί που ένας παραγωγός της περιοχής στην προ Ρουγκασίρα εποχή έβγαζε 250 δολάρια τον χρόνο, τώρα κερδίζει 3.500 δολάρια ετησίως.

Σήμερα η Good African Coffee βρίσκεται και στα ράφια των σουπερμάρκετ δύο μεσοδυτικών Πολιτειών των ΗΠΑ, ενώ ο Αντριου περιμένει το 2012 να πουλήσει καφέ αξίας 2 εκατ. δολαρίων. Επίσης, έχει υπογράψει μια συμφωνία στην Αυστρία. Για πρώτη φορά αναμένεται η εταιρεία του να έχει κέρδος. Βέβαια, τα 2 εκατ. δολάρια είναι πολύ μικρό ποσό, αν αναλογιστεί κανείς τη συνολική αξία της παγκόσμιας αγοράς καφέ. Ο Ρουγκασίρα όμως αναμφισβήτητα είναι το σύμβολο της ελπίδας για ανάπτυξη στις χώρες της Αφρικής.

6/4/12

[Διαστάσεισ] Οταν βρυχάται η ελληνική τίγρη

ΤΑ ΝΕΑ 05.04.2012
Του Μιχάλη Μητσού

Ο Γκίντεον Ράχμαν, ο γοητευτικότερος αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», αποκαλεί αυτή την ομάδα «τάση Μπούντεσμπανκ». Είναι οι γερμανοί οικονομολόγοι που είχαν από την αρχή σοβαρές επιφυλάξεις για το ευρώ, αισθάνονται δικαιωμένοι από τη σημερινή κρίση και κατά συνέπεια νιώθουν ελεύθεροι να υποστηρίξουν με μεγαλύτερη θέρμη τα καταστροφολογικά τους σενάρια. Το τελευταίο απ' αυτά υποστηρίζει ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από το ευρώ μέσα στους ερχόμενους μήνες. Την αφορμή θα τη δώσουν οι εκλογές και η ακυβερνησία που θα ακολουθήσει. Μια ωραία πρωία, λοιπόν, θα ξυπνήσουμε και θα πληροφορηθούμε ότι η υπηρεσιακή κυβέρνηση κήρυξε τη συγκεκριμένη ημέρα υποχρεωτική αργία. Οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές. Και όλα τα χαρτονομίσματα σε ευρώ που βρίσκονται σ' αυτές θα σφραγιστούν προκειμένου να μετατραπούν σε δραχμές.

Δεν γνωρίζουμε αν κάτι τέτοιο είναι πρακτικά εφικτό. Δεν μπορούμε επίσης να πιστέψουμε ότι θα υπάρξει ελληνική κυβέρνηση που θα διαπράξει ένα τέτοιο έγκλημα. Επειδή όμως η μετεκλογική ακυβερνησία είναι πράγματι κάτι παραπάνω από πιθανή, κι επειδή πράγματι μπορεί να δώσει τροφή στην αχαλίνωτη φαντασία διαφόρων καλοθελητών, θα ακολουθήσουμε τον επικεφαλής οικονομολόγο της HSBC, τον Στίβεν Κινγκ, σε ένα άλλο φουτουριστικό παραμύθι. Ενα παραμύθι που αρχίζει στα τέλη του 2015, με την «ελληνική τίγρη» να βρυχάται και πάλι (!) και τους Γερμανούς να αναρωτιούνται πώς στο καλό τα έκαναν όλα λάθος.

Την επομένη της αποχώρησης της Ελλάδας από την ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ενωση, γράφει ο Κινγκ στους «Τάιμς», η κατάσταση ήταν βέβαια τραγική. Μετά την επιβολή ελέγχων στα κεφάλαια και το συνάλλαγμα, όμως, η οικονομική κατάρρευση σταμάτησε. Και η υποτίμηση του νομίσματος κατά 50% κατέστησε την Ελλάδα μαγνήτη για τους ξένους επενδυτές, κυρίως Ρώσους και Κινέζους. Η ανεργία άρχισε να μειώνεται. Οι Ισπανοί και οι Ιταλοί, που βασανίζονταν για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά από την ύφεση, άρχισαν να σκέφτονται κι αυτοί μήπως θα ήταν καλή ιδέα να φύγουν από το ευρώ. Αντιμέτωπη με την προοπτική να διαλυθεί η ευρωζώνη, και να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις για τη γερμανική βιομηχανία, η Ανγκελα Μέρκελ (ναι, είναι ακόμη Καγκελάριος!) κατάλαβε επιτέλους ότι η επιμονή της στη λιτότητα ήταν λάθος. Ηθελε να τιμωρήσει την Ελλάδα και κατέληξε να αυτοπυροβοληθεί.

Αν το παραμύθι αυτό λειτουργήσει διδακτικά προς την κατεύθυνση της Γερμανίας, αν δηλαδή πειστεί το Βερολίνο (με τη βοήθεια και του Προέδρου Ολάντ) ότι είναι προς το δικό του συμφέρον να αλλάξει ρότα, θα είναι πράγματι χρήσιμο. Αν μας δημιουργήσει όμως την ψευδαίσθηση ότι η αποχώρησή μας από το ευρώ, ύστερα από μερικά προβληματάκια, θα μας μεταμορφώσει σε «τίγρη της Ευρώπης», τότε είναι για γέλια - ή για κλάματα. Τα σενάρια του εντεκάχρονου Ολλανδού που έλαβε μέρος στον διαγωνισμό Οικονομίας του βρετανού λόρδου είναι χίλιες φορές πιο πιστευτά.

Δρόμοι

ΤΑ ΝΕΑ 05.04.2012
Του Ρούσσου Βρανά

Ενας αναγνώστης,...

... όταν ο ιταλός συγγραφέας και δημοσιογράφος Μάσιμο Φίνι ισχυρίστηκε στην εφημερίδα «Φάτο Κοτιντιάνο» πως σήμερα αυτοκτονούν περισσότεροι άνθρωποι από όσοι αυτοκτονούσαν πριν από τρεις αιώνες, αμφισβήτησε τα στοιχεία του. Εγραψε: «Πώς είναι δυνατόν να παίρνετε για δεδομένες στατιστικές του δέκατου έβδομου αιώνα;». Μάλλον αγνοούσε πως τότε γεννιόταν στην Ευρώπη η σύγχρονη επιστήμη από αστρονόμους και μαθηματικούς σαν τον Κέπλερ, τον Γαλιλαίο και τον Καρτέσιο και έμπαιναν οι βάσεις της στατιστικής επιστήμης.

Μάλλον αγνοούσε...

... ή ίσως δυσκολευόταν να πιστέψει πόσο απελπιστική ήταν η εικόνα που έδιναν εκείνες οι στατιστικές για τη σύγχρονη Ευρώπη σε σύγκριση με την Ευρώπη της προβιομηχανικής εποχής: 2,5 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους τον δέκατο έβδομο αιώνα και 6,8 το 1850, έναντι 20 σήμερα. Ο πιο σημαντικός ίσως από τους πρωτοπόρους της στατιστικής ήταν ο Γκρέγκορι Κινγκ, ο οποίος ασχολήθηκε με θέματα διατροφής, οικογένειας και εσόδων (και από τον οποίο προκύπτει πως στη σύγχρονη «εποχή της ισότητας» οι ανισότητες έχουν γίνει ακόμη πιο χτυπητές). Ενας άλλος, ο Τζον Γκροντ, μελέτησε τη θνησιμότητα και έγραψε για τις αυτοκτονίες στο έργο του «Πίνακες αυτοκτονιών του Λονδίνου» το 1662. Ο Γκροντ εξέτασε δείγμα 400.000 κατοίκων της πόλης κατά την εικοσαετία 1640-1660. Οι πηγές του ήταν τα ενοριακά αρχεία. Κατέγραψε έτσι 2,5 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους. Το Λονδίνο ήταν ήδη μια μητρόπολη και είναι γνωστό από το κοινωνιολογικό έργο του Ντιρκέμ ότι η αστυφιλία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που αυξάνουν τις αυτοκτονίες. Αν ανατρέξει κανείς στα αρχεία βρετανικών χωριών, όπως ας πούμε του Αστον-άντερ-Λάιν, πάντα τον δέκατο έβδομο αιώνα, θα δει ολόκληρες δεκαετίες με μία ή καμία αυτοκτονία (Π. Λάσλετ, «Ο κόσμος που χάσαμε»). Αργότερα, οι στατιστικές από το 1850 μέχρι σήμερα, οι οποίες γίνονταν πια με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και ενσωμάτωναν ολόκληρη την Ευρώπη, επιβεβαιώνουν τα προηγούμενα στοιχεία και λένε πως μέσα σε 150 χρόνια οι αυτοκτονίες έχουν τριπλασιαστεί και πηγαίνουν χέρι χέρι με αυτό που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε «πρόοδο».

Ο πλούτος...

... των εθνών μπορεί να αυξάνεται, αλλά αυτό συμβαδίζει με μια σφαγή των πληθυσμών, που αναγκάζονται να εργάζονται ολοένα και περισσότερο κερδίζοντας ολοένα και λιγότερα. Ο Μάσιμο Φίνι αναφέρεται χαρακτηριστικά στο παράδειγμα της Ιταλίας. «Πριν από 50 χρόνια σε μια ιταλική οικογένεια έφτανε να δουλεύει μόνο ο πατέρας για να τρώνε όλοι», γράφει. «Σήμερα, ακόμη και αν δουλεύουν μάνα και πατέρας, δεν φτάνει για να χορτάσουν τα παιδιά».

Τι είναι...

... πρόοδος λοιπόν; Οπως την αντιλαμβάνεται το σύστημα στο οποίο ζούμε, θα πρέπει άραγε να συνηθίσουμε στην ιδέα γονιοί να πεθαίνουν για να ζήσουν τα παιδιά τους; Και πόσο άραγε απέχει τότε αυτό το σύστημα από τον Μεσαίωνα, όταν η μοναδική επιλογή που αφήνει στους ανθρώπους δεν αφορά πια στη ζωή τους αλλά στον θάνατό τους;

4/4/12

«Μοντέρνες» καλλιέργειες για ανήσυχους νέους αγρότες

Βήμα της Κυριακής 01.04.2012
Της Μάχης Τράτσα

Με ένα-ενάμισι εκατομμύριο νέους, στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, να θέλουν να εγκαταλείψουν τα μεγάλα αστικά κέντρα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει... φούριες. Μελέτες που υλοποίησαν οι υπηρεσίες του για πρωτοποριακές καλλιέργειες (τρούφας, στέβιας, αλόης, χουρμαδιάς, μάνγκο κ.ά.) και την προσαρμογή τους στην ελληνική γη καταδεικνύουν ότι είναι εφικτή η εξέλιξη της ελληνικής υπαίθρου και γεωργίας εν καιρώ κρίσης. Παράλληλα ενισχύονται, υποστηρίζονται και προωθούνται γνωστές ιστορικές καλλιέργειες και παραγωγές, υποτιμημένες σήμερα αλλά πολύτιμες και πολλά υποσχόμενες, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν αναπτυξιακές προοπτικές στην αγροτική οικονομία. Τέτοιες είναι οι θαλασσοκαλλιέργειες (π.χ., χταποδιού, μυδιών κ.ά.), η παραγωγή μελιού, κρεάτων και παραδοσιακών τυροκομικών και οι καλλιέργειες ελαιολάδου, σταφυλιού, κρασιού και οπωροκηπευτικών. Η πανελλαδική έρευνα που διεξήχθη στις αρχές Μαρτίου για λογαριασμό του οργανισμού ΕΛΓΟ «Δήμητρα» έδειξε ότι οι νέοι που επιθυμούν να εγκατασταθούν στην επαρχία ενδιαφέρονται για την παραγωγή παραδοσιακών ειδών αλλά και πιο... εξεζητημένων και σύγχρονων εναλλακτικών καλλιεργειών. Στόχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων επιστροφής στην αγροτική ανάπτυξη και παραγωγή και ο απεγκλωβισμός των αγροτών από την ομηρεία των κρατικών επιδοτήσεων.

Η ίδια ύπαιθρος που τις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970 «έσπρωξε» τους νέους προς τις πόλεις στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε ελκύει επτά στους δέκα Ελληνες, όπως έδειξε η έρευνα του ΕΛΓΟ «Δήμητρα». Νέοι με ακαδημαϊκή μόρφωση βλέπουν σήμερα την επαρχία ως Γη της Επαγγελίας η οποία θα τους προσφέρει μια καλύτερη, πιο «χαλαρή» ζωή. Θέλουν να καινοτομήσουν στην επιχειρηματικότητα και σε αυτό το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επιχειρεί να προσφέρει χείρα βοηθείας.

Για την προώθηση ιστορικών αλλά και καινοτόμων καλλιεργειών δημιούργησε έναν «μπούσουλα» με πληροφορίες και συμβουλές για την εξασφάλιση ικανοποιητικών ή και υψηλών σε ορισμένες περιπτώσεις εισοδημάτων για τους έλληνες παραγωγούς. Συνολικά το τελευταίο οκτάμηνο μελετήθηκαν 42 παραδοσιακές και νέες καλλιέργειες: 22 αρωματικά είδη, 6 δενδρώδη, 10 υποτροπικά και τέσσερα άλλα είδη (αλόη, στέβια, τρούφα και μανιτάρια).

Διανομή γης και υποδομές

Για όσους δεν διαθέτουν αγροτική γη η διανομή αγροτεμαχίων σε νέους αγρότες και ανέργους έχει ήδη ξεκινήσει. Ως σήμερα έχουν γίνει 3.596 αιτήσεις και έχουν αναρτηθεί 2.176 αγροτεμάχια.

Ωστόσο για την αξιοποίηση των προϊόντων που θα προκύψουν από τις νέες καλλιέργειες κρίνεται αναγκαία η δημιουργία αντίστοιχων υποδομών, όπως εργοστάσια αποξήρανσης, τυποποίησης και συσκευασίας, εξαγωγής αιθέριων ελαίων, επεξεργασίας στέβιας και ιπποφαούς κτλ.

Στόχος του υπουργείου είναι η προβολή και η προώθηση ελληνικών ποιοτικών προϊόντων, κυρίως στο εξωτερικό, μέσω των περιφερειών, αφού το κόστος συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις είναι αφόρητο για τους αγρότες. Ως μοχλός ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας θα χρησιμοποιηθεί και ένα νέο εργαλείο, το «Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων», το οποίο περιλαμβάνει τα πιο ποιοτικά προϊόντα κάθε περιφέρειας.

300.000 θέσεις απασχόλησης σε μια τετραετία

«Αυτόν τον καιρό βρίσκεται σε εξέλιξη μια δραματική αντιστροφή των δεδομένων στην ελληνική κοινωνία. Το κύμα αστυφιλίας των προηγούμενων δεκαετιών αντιστρέφεται. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξεκινούν τη διαδικασία επιστροφής ή μετάβασης στην ύπαιθρο χώρα αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής και ασφάλειας» λέει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκανδαλίδης αναφερόμενος στα αποτελέσματα της έρευνας «Επιστροφή στην ύπαιθρο - Εργασία και ποιότητα ζωής».

«Νέα παιδιά μορφωμένα, συνειδητοποιημένα, στρέφονται στον αγροτικό τομέα και έρχονται να συναντήσουν τον στόχο μιας εθνικής στρατηγικής για την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου» επισημαίνει ο υπουργός.

Οπως τονίζει το υπουργείο, τα εξοπλίζει με οικονομικά και καλλιεργητικά κίνητρα, με γη, με τεχνογνωσία, καλλιεργητικά πλάνα σε κάθε περιφέρεια και ενισχύει την προσπάθειά τους. «Παράλληλα μελετήσαμε και παρουσιάζουμε όλο το σύστημα παραγωγής, από το χωράφι ως το ράφι, τόσο για την καλλιέργεια των ιστορικών προϊόντων και τροφίμων όσο και για δεκάδες νέες δυναμικές καλλιέργειες» σημειώνει ο κ. Σκανδαλίδης.

«Δίνουμε τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην ενημέρωση, στην πληροφορία, στην έρευνα, στην κατάρτιση, στην πιστοποίηση» προσθέτει ο υπουργός. «Η ελληνική γεωργία για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες ξαναγίνεται συγκριτικό πλεονέκτημα, μοχλός εξόδου της χώρας από την κρίση και θεμέλιο της νέας ανάπτυξης. Τουλάχιστον 300.000 θέσεις απασχόλησης μπορούν να καλυφθούν την επόμενη τετραετία στον αγροτικό τομέα».

Ιπποφαές

Για δύναμη και υγεία

Τα φύλλα και οι καρποί του καταναλώνονταν από τα άρρωστα και τραυματισμένα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ετσι γινόταν γρηγορότερα η ανάρρωση και αποκτούσαν περισσότερη δύναμη. Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, οργανικά οξέα, αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα ενώ αποτελούν σημαντική πηγή φλαβονοειδών.

Σήμερα ο καρπός του χρησιμοποιείται συνήθως σε μαρμελάδες, χυμούς, συντηρητικά, κομπόστες και αφεψήματα. Τα αιθέρια έλαια των σπόρων αποτελούν πολύτιμο προϊόν για την παρασκευή φαρμακευτικών σκευασμάτων. Χρησιμοποιείται επίσης για τη βελτίωση της γονιμότητας υποβαθμισμένων εδαφών.

Στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια γίνονται κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες καλλιέργειας ιπποφαούς σε Κοζάνη, Πέλλα, Κρήτη και Φθιώτιδα. Η πρώτη παραγωγή αναμένεται στο τέλος του 2012.

Πλεονεκτήματα: Το φυτό παραμένει παραγωγικό για 30 έτη. Μπορεί να αντέξει σε μεγάλο θερμοκρασιακό εύρος (από -43 ως 40°C). Δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό - πρέπει να εξασφαλίζεται ελάχιστο ύψος βροχής (400 χιλιοστά τον χρόνο). Ενισχύεται οικονομικά από διάφορα προγράμματα.

Μειονεκτήματα: Απαιτούνται τέσσερα-πέντε έτη από τη βλάστηση ως την έναρξη της καρποφορίας. Ενδείκνυται λίπανση (κυρίως σε άγονα εδάφη) και καταστροφή ζιζανίων με χημικά ή χειρωνακτικά πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Ποντίκια, αρουραίοι και άλλα ζώα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα.

Στέβια

Αντί για... ζάχαρη

Η στέβια χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό για περισσότερο από 400 χρόνια. Το εκχύλισμα των φύλλων της είναι 300 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη, έχει μηδενική θερμιδική αξία και γι' αυτό αποτελεί συστατικό αναψυκτικών τύπου light. Παρασκευάσματα στέβιας χρησιμοποιούνται επίσης ως γλυκαντικές ουσίες σε τρόφιμα και ροφήματα και το ίδιο το φυτό σε σαλάτες ή για την παρασκευή αφεψήματος.

Πρόκειται για αυτοφυές φυτό της Παραγουάης και της Βραζιλίας, αν και πλέον η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο καλλιεργητή στέβιας στον κόσμο.

Οσον αφορά την καλλιέργειά της στην Ελλάδα, προκειμένου να επιτυγχάνονται υψηλότερες αποδόσεις, είναι απαραίτητη η συχνή και επιφανειακή άρδευση. Από έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα διαπιστώθηκε ότι η απόδοση της αρδευόμενης καλλιέργειας σε ξηρά φύλλα μπορεί να φτάσει και τα 600 κιλά ανά στρέμμα. Πάντως πειράματα έδειξαν ότι σε γενικές γραμμές αποδίδει πάνω από 200 κιλά ανά στρέμμα σε ξηρά φύλλα σε διάφορες περιοχές της χώρας, απόδοση η οποία θεωρείται το όριο για να είναι οικονομικά βιώσιμη η καλλιέργεια.

Πλεονεκτήματα: Οι προσβολές από έντομα - εκτός των σκουληκιών - είναι ελάχιστες• δεν απαιτείται μεγάλη χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών. Εναλλακτική λύση στις καπνοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας - απαιτεί παρόμοιους χειρισμούς με την καλλιέργεια του καπνού. Διερευνάται η δυνατότητα ένταξης της καλλιέργειας σε προγράμματα του Β' πυλώνα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για τη νέα προγραμματική περίοδο (από το 2014).

Μειονεκτήματα: Μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα με μύκητες, παγετούς και δυνατούς ανέμους. Ζημιές μπορεί να επιφέρουν διάφορα είδη ζώων όπως οι λαγοί. Εκκρεμεί ο καθορισμός των κριτηρίων καθαρότητας των γλυκαντικών στέβιας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - αναμένεται εντός του 2012. Η χρήση με τη μορφή αποξηραμένων φύλλων δεν έχει ακόμη εγκριθεί.

Τρούφα

Ενα γαστρονομικό προϊόν

Αυτό το εδώδιμο μανιτάρι ήταν γνωστό στην Αρχαία Ελλάδα με την ονομασία «ύδνον». Οι τρούφες αναπτύσσονται μέσα στο έδαφος, σε βάθος 8-15 εκατοστών και «συμβιώνουν» με ρίζες δασικών δέντρων.

Η καλλιέργεια τρούφας είναι ιδιόμορφη καθώς απαιτείται η φύτευση κατάλληλων ειδών δέντρων (δρυς, αριά, φουντουκιά, φλαμουριά κ.ά.) «μολυσμένων» με συγκεκριμένο είδος μύκητα. Για την Ελλάδα συστήνεται η καλλιέργεια μαύρης τρούφας, ενώ δεν ενθαρρύνεται η καλλιέργεια της λευκής, η οποία είναι απαιτητική, ελάχιστα ανταγωνιστική, αβέβαιη αλλά ιδιαίτερα ακριβή.

Κατάλληλες περιοχές για καλλιέργεια μαύρης τρούφας είναι τα δρυοδάση. Στη Βόρεια Ελλάδα πρέπει να βρίσκονται σε υψόμετρο 300-700 μέτρων, στην Κεντρική Ελλάδα 400-800 μέτρων, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη 500-1.000 μέτρων. Η συλλογή της γίνεται από εκπαιδευμένους σκύλους. Η μέση ετήσια απόδοση μιας σωστά εγκατεστημένης φυτείας σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΓΟ «Δήμητρα» ανέρχεται σε 1.000 ευρώ ανά στρέμμα. Για την προφύλαξη της τρούφας από ζώα απαιτείται περίφραξη.

Πλεονεκτήματα: Καλλιέργεια σχετικά εύκολη, δεν απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές και φροντίδα.Χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων δεν επιτρέπεται. Δεν αντιμετωπίζει προβλήματα διάθεσης. Δεν απαιτεί μηχανολογικό εξοπλισμό, έχει ελάχιστο κόστος καλλιέργειας. Η καλλιέργεια μανιταριών ενισχύεται, υπό προϋποθέσεις, οικονομικά μέσω των οργανώσεων παραγωγών που καλλιεργούν μανιτάρια. Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής ως τις 15 Σεπτεμβρίου κάθε έτος. Ενισχύονται επίσης και επιχειρήσεις μεταποίησης και εμπορίας.

Μειονεκτήματα: Απαιτείται εδαφολογική ανάλυση για την καταλληλότητα του εδάφους. Απαραίτητη η άρδευση για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων. Η έναρξη καρποφορίας ξεκινά ύστερα από αρκετά χρόνια. Οι δρύες αρχίζουν να παράγουν τρούφες μετά το όγδοο έτος ενώ η φουντουκιά και η φλαμουριά μετά το πέμπτο. Είναι ελάχιστος ο χρόνος συντήρησης του νωπού προϊόντος. Είναι υψηλό το κόστος αγοράς δενδρυλλίων, περίφραξης και σκύλων ενώ απαιτούνται μεγάλα αγροτεμάχια.

Αλόη

Η... αθάνατη

Το φυτό της... αθανασίας, το ελιξίριο ομορφιάς και υγείας της Κλεοπάτρας και της Νεφερτίτης, η αλόη, είναι βραδείας ανάπτυξης και φτάνει ως το 1,60 μ. Για να φτάσει στο στάδιο της ωρίμασης απαιτείται μία περίοδος 4-5 ετών και παραμένει παραγωγική για 3 με 9 έτη. Κατά τη διάρκεια της ζωής της (12 έτη) μπορεί να παραγάγει περισσότερα από 80 φύλλα.

Ο ετήσιος κύκλος εργασιών των προϊόντων νωπής γέλης αλόης, σε παγκόσμιο επίπεδο, για το 2004 ανήλθε στα 125 εκατ. δολάρια. Στην Ελλάδα η καλλιέργειά της ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια και γίνεται σε έκταση 150 στρεμμάτων στον Τσούτσουρα του Ηρακλείου Κρήτης. Με μία μέση πυκνότητα 5.000 φυτών ανά στρέμμα και μέσο νωπό βάρος ανά φύλλο 0,2 κιλά, οι αποδόσεις ανέρχονται στους 18 τόνους ανά στρέμμα.

Πλεονεκτήματα: Μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλούς τύπους εδαφών. Συνήθως δεν απαιτείται να χρησιμοποιηθούν χημικά λιπάσματα ούτε φυτοφάρμακα, διότι η σκληρή και παχιά επιδερμίδα των φύλλων της αποτελεί σημαντική φυσική άμυνα. Είναι ανθεκτική σε συνθήκες ξηρασίας, ωστόσο η δυνατότητα άρδευσης βελτιώνει την απόδοσή της. Αποτελεί εναλλακτική λύση σε περιοχές με ξηροθερμικές συνθήκες. Η αλόη έχει πολλαπλές ιδιότητες οι οποίες αξιοποιούνται τόσο στη φαρμοκοβιομηχανία όσο και στη βιομηχανία καλλυντικών.

Οι καλλιέργειες αλόης μπορούν να ενισχυθούν οικονομικά μέσω των Οργανώσεων Παραγωγών που καλλιεργούν ορισμένα εκ των φαρμακευτικών - αρωματικών φυτών μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Επίσης οικονομική ενίσχυση προβλέπεται για επενδύσεις στη μεταποίηση και εμπορία αλόης, όπως και για βιοκαλλιέργειες αλόης.

Μειονεκτήματα: Δεν είναι πολύ ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες, αν και μπορεί να αντέξει ως -3°C με μικρές απώλειες. Ιδανική θερμοκρασία 20°C-25°C.

Προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν ορισμένα βακτήρια που προκαλούν σήψη, όπως και οι μύκητες, ο παγετός, οι δυνατοί άνεμοι και τα τρωκτικά. Η συγκομιδή ξεκινά περίπου τρία χρόνια μετά τη φύτευση και συνεχίζεται για περίπου επτά χρόνια. Η συγκομιδή των φύλλων γίνεται χειρωνακτικά. Απαιτεί μεγάλη αρχική επένδυση σε εξοπλισμό.

Αρώνια

Η βιταμινούχος

Η αρώνια είναι ένα πολύτιμο φαρμακευτικό είδος. Στη Λιθουανία μάλιστα παράγεται κρασί από τους καρπούς της, το οποίο ονομάζεται Aronijos, και συνιστάται για πρόληψη από καρδιοπάθειες. Ο καρπός της μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε μαρμελάδες, χυμούς, σιρόπια, λικέρ αλλά και στη φαρμακοβιομηχανία διότι περιέχει πολλές βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, πολυφαινόλες (πενταπλάσιες των σταφυλιών) και πολλά άλλα πολύτιμα στοιχεία. Ο ρώσος αστροναύτης Γιούρι Γκαγκάριν χρησιμοποίησε σκευάσματα αρώνιας για την προστασία από την ακτινοβολία. Σε διεθνές επίπεδο οι εκτάσεις που καλλιεργούνται με αρώνια είναι ελάχιστες, αν και η ζήτηση ολοένα αυξάνεται. Το είδος μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλες τις περιοχές της χώρας εκτός από τις εξαιρετικά θερμές (με συχνούς καύσωνες άνω των 40-42°C). Η πρώτη καλλιέργεια αρώνιας στην Ελλάδα είναι βιολογική και ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια στις Σέρρες.

Πλεονεκτήματα: Αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (-25°C). Εχει μεγάλη διάρκεια ζωής (έως 100 έτη) και χαμηλό κόστος καλλιέργειας (τριετή φυτάρια κόστους 2-4 ευρώ). Θεωρείται βιολογική καλλιέργεια καθώς δεν χρειάζονται λιπάνσεις και ραντίσματα. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλους τους τύπους εδαφών. Δίδονται οικονομικές ενισχύσεις μέσω οργανώσεων παραγωγών φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και του αναπτυξιακού νόμου.

Μειονεκτήματα: Τα εδάφη πρέπει να αποστραγγίζονται διότι είναι ευαίσθητη στην περίσσεια νερού. Απαιτεί ελάχιστο κλάδεμα, χρειάζεται άρδευση και κινδυνεύει μόνο από τα πουλιά.

Μανιτάρια

Για φαγητό και φάρμακα

Τα μανιτάρια έχουν ιδιαίτερη διατροφική αξία, καθώς περιέχουν μεγάλο ποσοστό νερού, φυτικές ίνες, ελάχιστα λίπη, λίγα σάκχαρα, πρωτεΐνες, μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και ένζυμα. Η καλλιέργεια των πλευρώτους είναι ευκολότερη από εκείνη του λευκού μανιταριού, διότι η διαδικασία δημιουργίας του απαραίτητου υποστρώματος στο έδαφος είναι απλούστερη και η κατασκευή των θαλάμων καλλιέργειας έχει μικρότερο κόστος.

Η καλλιέργεια Shiitake, του πιο ευρέως καλλιεργούμενου φαρμακευτικού μανιταριού, γίνεται σε κορμούς οξιάς. Αποτελεί όμως μια εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία, η οποία διαρκεί περίπου δύο χρόνια.

Πλεονεκτήματα: Είναι προωθούμενη καλλιέργεια και υπάρχει δυνατότητα οικονομικών ενισχύσεων, εξασφαλίζει ικανοποιητικό εισόδημα, τα μανιτάρια δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης, ενώ αξιοποιούνται μικρά αγροτεμάχια.

Μειονεκτήματα: Ελάχιστος χρόνος συντήρησης του νωπού προϊόντος, υψηλό κόστος κατασκευής εγκαταστάσεων και μηχανολογικού εξοπλισμού, μεγάλη ευαισθησία σε ασθένειες.

Αργεί το βιρμανικό λαμπρό καλοκαίρι

BHMA της Κυριακής 01.04.2012
Του Timothy Garton Ash

Αν η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι εκλεγεί στο κοινοβούλιο της Μιανμάρ αυτή την Κυριακή, ο κόσμος αναπόφευκτα θα ρωτήσει: Συνάντησε τελικά ο Νέλσον Μαντέλα της Ασίας τον πρόεδρό της, Φρεντερίκ ντε Κλερκ; Ή, αν προτιμάτε μια ευρωπαϊκή σύγκριση, βρήκε ο Βάτσλαβ Χάβελ της Ασίας τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ της;

Πρότυπο επεισόδιο 3 στην ιστορία «από φυλακισμένος πρόεδρος»; Πιστεύω ότι αυτή η ημέρα πραγματικά θα έρθει, αλλά ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις: υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια μπροστά. Σοφία και δύναμη, τόσο μέσα όσο και έξω από τη Μιανμάρ, θα χρειαστούν για να υπερκεραστούν αυτά. Ο,τι και να συμβεί, η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι έχει εδώ και καιρό κερδίσει τις συγκρίσεις με τον Μαντέλα και τον Χάβελ.

Οπως ο Μαντέλα, υπέμεινε δεκαετίες φυλάκισης με μιαν αξιοθαύμαστη απουσία μίσους. Οπως ο Χάβελ, δεν έχει υπάρξει μόνο ηγετική αντικαθεστωτική φιγούρα στη χώρα της, αλλά ανέλυσε την πολιτική και κοινωνική της κατάσταση μέσα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο. Πνευματικά και ηθικά, δεν υπάρχει καμία σύγκριση μεταξύ της ίδιας και του στρατιωτικού με πολιτική περιβολή ηγέτη της Μιανμάρ, τον πρόεδρο Τέιν Σέιν.

Πολιτικά ωστόσο το άνοιγμα του οποίου έχει ηγηθεί ο Τέιν Σέιν είναι αξιοσημείωτο. Οχι μόνο η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι αλλά καιεκατοντάδες άλλοι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν. Η στρατιωτική χούντα οπισθοχώρησε πίσω από έναν πολιτικό μανδύα. Η ελευθερία της έκφρασης και της συνάθροισης αυξήθηκε ραγδαία, αν και η νομική βάση για αυτά είναι ακόμη αβέβαιη. Οι ακτιβιστές εκτοξεύθηκαν από το σκοτάδι του κελιού της φυλακής στα εκτυφλωτικά φώτα των φλας των παπαράτσι.

Παραδόξως, ο Τέιν Σέιν ρίσκαρε να προκαλέσει την οργή της Κίνας, του επίδοξου μεγάλου αδελφού της Μιανμάρ, αναστέλλοντας την κατασκευή υδροηλεκτρικού φράγματος που χρηματοδοτούν οι Κινέζοι. (Η ενέργεια θα πήγαινε κυρίως στην Κίνα, το περιβαλλοντικό κόστος στη Μιανμάρ.) Επεδίωξε την κατάπαυση του πυρός με μικρές ομάδες ανταρτών, αν και η ένοπλη σύγκρουση συνεχίζεται ως κάποιον βαθμό.

Ο Εθνικός Σύνδεσμος για τη Δημοκρατία (NLD) καταχωρίστηκε ως κόμμα. Στις εκλογές της 1ης Απριλίου υπέβαλαν υποψηφίους για τις 47 από τις 48 διαθέσιμες έδρες της Κάτω Βουλής. Πλήθη χαιρετίζουν μία από αυτούς ως σωτήρα όπου και αν βρεθεί. Αν το έλεγες σε κάποιον αυτό πριν από τέσσερα χρόνια, όταν οι ειρηνικές διαδηλώσεις μοναχών του 2007 καταστέλλονταν με υπέρμετρη βία, δεν θα σε πίστευε.

Κάθε βελούδινη επανάσταση απαιτεί άτομα τόσο από το καθεστώς όσο και από την αντιπολίτευση, να είναι έτοιμα να αναλάβουν το ρίσκο της δέσμευσης. Επιτέλους στη Μιανμάρ αυτό συμβαίνει. Τώρα οι κίνδυνοι. Και οι δύο ηγέτες λαμβάνουν ένα μεγάλο ρίσκο. Λέγεται ότι ο κορυφαίος αστρολόγος του καθεστώτος - οι βιρμανοί ηγέτες προτιμούν τους αστρολόγους από τους οικονομολόγους - προέβλεψε ότι ο Τέιν Σέιν θα αρρωστήσει αυτό το καλοκαίρι. Αυτή η ασθένεια μπορεί να είναι πολιτική αν ο στρατός αισθανθεί ότι απειλούνται τα ζωτικά του συμφέροντα.

Πρόσφατα ο επικεφαλής του στρατού προειδοποίησε ότι η ειδική θέση του στρατού, όπως αποτυπώνεται στο σύνταγμα του 2008, πρέπει να γίνει σεβαστή. Για την ηγέτιδα του NLD, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Πρόσφατα έπρεπε να αναστείλει την προεκλογική της εκστρατεία, εξαντλημένη από τη ζέστη, τα πλήθη και την κούραση. Ακόμη και αν το NLD κερδίσει τις 47 έδρες, θα του αντιστοιχεί μόλις το 10% της Κάτω Βουλής, η οποία κυριαρχείται από τον στρατό.

Οι επόμενες γενικές εκλογές δεν θα διεξαχθούν πριν από το 2015. Υπάρχει επίσης η πολυσύνθετη σχέση με τις εθνοτικές μειονότητες που συνιστούν περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας. Και έπειτα η Κίνα, που δύσκολα θα υποστηρίξει την ανάδυση μιας λαμπρής, φιλοδυτικής δημοκρατίας στο κατώφλι της. Υπάρχει βέβαια χώρος για αισιοδοξία.

Το NLD μπορεί να μη διαθέτει την οργάνωση του ANC στη Νότια Αφρική αλλά, όπως ο Χάβελ έδειξε στην Τσεχοσλοβακία, η μαζικότητα μπορεί να εμφανιστεί αξιοσημείωτα γρήγορα σε περιόδους βελούδινης επανάστασης. Υπάρχει και η κοινωνική και ηθική δύναμη των βουδιστών μοναχών της χώρας. Το καθεστώς εμφανώς επιθυμεί να αρθούν ορισμένες από τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις, οπότε υπάρχει και περιθώριο άσκησης πιέσεων.

Και επίσης ο άλλος πανίσχυρος γείτονας της χώρας, η Ινδία, μπορεί επιτέλους να επιλέξει να ενθαρρύνει τη Μιανμάρ να ακολουθήσει το παράδειγμά της στη δημοκρατία. Τέλος υπάρχει και η ίδια η Κυρία, ένας ανεκτίμητος θησαυρός από μόνη της. Οι αστρολόγοι κάνουν στο κάτω-κάτω και λάθη. Ακόμη και οι πολιτικοί επιστήμονες είναι γνωστό ότι σφάλλουν στις προβλέψεις τους. Από όσα γνωρίζουμε σήμερα, φαίνεται ότι ο δρόμος της, από τη φυλακή προς την προεδρία, έχει ακόμη κάποιες δύσκολες στροφές και εμπόδια μπροστά του. Το 2015 μπορεί να είναι πιο ρεαλιστικός στόχος από το 2013. Και αυτό το τέλος θα είναι από μόνο του, όπως ανακάλυψαν ο Χάβελ και ο Μαντέλα, μια αρχή.

Ο άξονας με το Ισραήλ φέρνει επενδύσεις

BHMA της Κυριακής 01.04.2012
Uzi Landau

Ο υπουργός Υποδομών του Ισραήλ μιλάει για την ενεργειακή συμμαχία με την Ελλάδα και την Κύπρο και προειδοποιεί την Αγκυρα να φερθεί ως πολιτισμένη χώρα

Η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια πολύ ελκυστική αγορά για ισραηλινές εταιρείες, όπως η Delek, που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υδρογονανθράκων. Αυτό ξεκαθαρίζει, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα, ο Ούζι Λαντάου στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα. Ο υπουργός Υποδομών του Ισραήλ, ο άνθρωπος που επιβλέπει όλη τη διαδικασία της χώρας του να εκμεταλλευθεί τον υποθαλάσσιο πλούτο που ανακάλυψε στην Ανατολική Μεσόγειο και να εξαγάγει μέρος αυτού μέσω Κύπρου και Ελλάδος προς την ευρωπαϊκή αγορά, δεν μασάει τα λόγια του. Αποφεύγει τις υποσχέσεις, μιλάει με πάθος για τη σημασία του ενεργειακού άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας, ενώ απευθύνει μήνυμα προς την Τουρκία να φερθεί ως πολιτισμένη χώρα, υπενθυμίζοντας ότι όχι μόνο το Τελ Αβίβ αλλά επίσης η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα διστάσουν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ευρισκόμενος στην ελληνική πρωτεύουσα για να συμμετάσχει στο συνέδριο του «Economist», ο κ. Λαντάου δεν κρύβει την ευχαρίστησή του που «οι ανταλλαγές επισκέψεων υπουργών μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδος έχουν πλέον πάρει τη μορφή ρουτίνας. Και αυτό δεν αφορά μόνο την ενέργεια. Στη συνεργασία επί του φυσικού αερίου βρισκόμαστε ενώπιον της εμβάθυνσης της πολιτικής μας» λέει, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «η επόμενη φάση θα περιλαμβάνει την υπογραφή της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδος - Κύπρου - Ισραήλ». Το συγκεκριμένο μνημόνιο, στο οποίο οι Ισραηλινοί αποδίδουν, όπως φαίνεται, μεγάλη σημασία, επρόκειτο να περιγραφεί στο περιθώριο του συνεδρίου του «Economist». Αυτό όμως δεν έγινε. «Περιμένουμε να δούμε ποιες θα είναι και οι επιλογές της Λευκωσίας» σημειώνει με νόημα ο κ. Λαντάου, επιβεβαιώνοντας εμμέσως ότι η αλλαγή σκυτάλης του υπουργείου Εμπορίου της Κύπρου καθυστέρησε τις υπογραφές.

Στην Ελλάδα γίνεται αυτή την περίοδο ευρεία συζήτηση για το αν το φυσικό αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο θα πρέπει να μεταφερθεί μέσω αγωγού ή μέσω LNG. Ο κ. Λαντάου προτιμά να είναι προσεκτικός. «Οπως γνωρίζετε, έχει συσταθεί στο Ισραήλ μια υψηλόβαθμη επιτροπή. Σε αυτή συμμετέχουν στελέχη των κορυφαίων υπουργείων της χώρας. Τα μέλη της διορίστηκαν από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, τον κ. Νετανιάχου, και εμένα προσωπικά. Αφού ολοκληρώσει το έργο της, θα παραδώσει την έκθεσή της στην κυβέρνηση» τονίζει.

Και προσθέτει: «Δεν είναι μόνο ο αγωγός και η κατασκευή τερματικού σταθμού LNG. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχει και η λύση των πλωτών δεξαμενών υγροποίησης φυσικού αερίου (floating LNG). Ολες αυτές οι ιδέες έχουν καταγραφεί και επισημανθεί. Το κρισιμότερο στοιχείο όμως είναι οι ποσότητες προς εξαγωγή που θα έχει κάθε χώρα. Η τεχνολογία που θα επιλεγεί εξαρτάται από την ποσότητα. Εμείς περιμένουμε τις απαντήσεις της δικής μας επιτροπής».

Θετική κρίνει ο κ. Λαντάου την απόφαση της Ελλάδος να μπει και πάλι δυναμικά στη σκακιέρα των υδρογονανθράκων. Θα ενθάρρυνε ισραηλινές εταιρείες όπως η Delek να δραστηριοποιηθούν στον ελληνικό χώρο;

«Δεν μπορούμε να υποδείξουμε σε ιδιωτικές εταιρείες τι να κάνουν. Πιστεύω ότι ο ρόλος των κυβερνήσεων είναι να θέτουν τους κανόνες που θα διευκολύνουν τη δράση των εταιρειών. Μοιάζει φυσικό για εμένα όμως», υπογραμμίζει, «ότι για μια εταιρεία όπως η Delek, που έχει δραστηριότητες σε πολλές χώρες, η ελληνική αγορά θα είναι πολύ ελκυστική – αν και η τελική απόφαση θα είναι δική της».

Και δεν παραλείπει να προσθέσει ότι το παράδειγμα της Noble Energy θα πρέπει να το ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες, μεγαλύτερου βεληνεκούς, να επενδύσουν δηλαδή στην περιοχή. «Η Noble ήταν μια μικρή εταιρεία και κοιτάξτε πού έφθασε» λέει. «Αυτό, νομίζω, είναι ένα σημάδι για μεγαλύτερες εταιρείες να μπουν στο παιχνίδι, καθώς υπάρχουν μεγάλες προοπτικές να ανακαλύψουμε περισσότερο φυσικό αέριο».

«Κλειδί» για την ανάπτυξη οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

ΒΗΜΑ της Κυριακής 01.04.2012
Guenther Ettinger

Ο γερμανός επίτροπος αρμόδιος για θέματα Ενέργειας τονίζει τη σημασία που έχει για τη χώρα μας το σχέδιο «Ηλιος»

Το Σχέδιο «Ηλιος» αποτελεί σχέδιο-«κλειδί» για την ανάπτυξη στην Ελλάδα αλλά και για τη μελλοντική ενεργειακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) εν όψει της εκπλήρωσης των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για το 2020. Αυτό εξηγεί στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» ο Γκύντερ Ετινγκερ.

Ο γερμανός επίτροπος, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας και στενός συνεργάτης της Ανγκελα Μέρκελ (είναι άλλωστε ένα από τα κορυφαία στελέχη του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος – CDU), θα βρεθεί σε λίγες ημέρες στην Αθήνα και θα λάβει μέρος στο συνέδριο με θέμα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ανάπτυξη των υποδομών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με έμφαση στο Σχέδιο «Ηλιος» που θα διοργανωθεί στις 3 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής.

Ο κ. Ετινγκερ εκτιμά ότι μετά την τοποθέτηση των βάσεων για τη δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα έχει πλέον έρθει η ώρα της ανάπτυξης. «Σε συνεργασία με την Task Force υπό τον Χορστ Ράιχενμπαχ έχουμε θέσει τον τομέα της ενέργειας ως μια από τις προτεραιότητές μας. Πλέον βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου πρέπει να εξετάσουμε διάφορα ζητήματα και ιδιαίτερα τη χρηματοδότησή του» εξηγεί. Αλλωστε οι κκ. Ετινγκερ και Ράιχενμπαχ έχουν συζητήσει εκτενώς και τους τρόπους με τους οποίους τα έσοδα του Σχεδίου «Ηλιος» μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την αποπληρωμή μέρους του ελληνικού χρέους.

Κατά τον γερμανό επίτροπο, «η εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών και ιδιαίτερα της ηλιακής ενέργειας θα παίξει μεγάλο ρόλο τα επόμενα χρόνια για την ενιαία ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ηλιακή ενέργεια». Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να διαδραματίσουν αυξημένο ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει η ΕΕ για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ως το 2020. Η προώθηση του Σχεδίου «Ηλιος» θα βοηθήσει επίσης την Ελλάδα «να αυξήσει το ποσοστό ενέργειας που καταναλώνει από ανανεώσιμες πηγές στο ενεργειακό της μείγμα» επισημαίνει ο κ. Ετινγκερ.

«Απαιτούνται όμως και οι κατάλληλες υποδομές» παρατηρεί, διευκρινίζοντας ότι «υπάρχουν και σήμερα ορισμένες δυνατότητες για τη σύνδεση της Ελλάδας με την Κεντρική Ευρώπη μέσω Βαλκανίων, αλλά χρειάζονται κι άλλες». Καθώς το Σχέδιο «Ηλιος» εστιάζει βασικά όχι μόνο στην κάλυψη των αναγκών της Ελλάδος αλλά κυρίως στην εξαγωγή ηλιακής ενέργειας στη Γερμανία, απαιτείται η δημιουργία «ενεργειακών λεωφόρων» για να γίνει αυτό.

«Αποτελεί ξεκάθαρη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η κατασκευή δικτύων υποδομών για τη μεταφορά ενέργειας μέσα στα επόμενα 5-10 χρόνια. Και πιστεύω», δηλώνει, «ότι για τον σκοπό αυτόν θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε τις δυνατότητες που μας παρέχει ο κοινοτικός προϋπολογισμός, αλλά και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά κονδύλια».

Το κόστος των νέων υποδομών μπορεί να είναι μεγάλο, αλλά «μακροπρόθεσμα τα νέα δίκτυα θα αποτελέσουν πολύ υψηλά κέρδη και θα φέρουν κέρδη για τον προμηθευτή» υπογραμμίζει ο γερμανός επίτροπος. Και δεν παραλείπει να σημειώσει ότι η Ελλάδα έχει δύο και τρεις φορές περισσότερες ημέρες ηλιοφάνειας απ’ ό,τι οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, επομένως μπορεί ευκολότερα να αποσβέσει τα κόστη παραγωγής.

«Ελπίζουμε ότι ως τα τέλη του 2012 θα επιλεγούν οριστικά οι οδοί που θα χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά αζερικού φυσικού αερίου από την Κασπία προς την ευρωπαϊκή αγορά» εύχεται ο κ. Ετινγκερ. Ο γερμανός επίτροπος αποφεύγει να πάρει θέση υπέρ ή κατά της τελικής επιλογής της κοινοπραξίας που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ υπέρ του TAP (Trans Adriatic Pipeline) και όχι του τουρκο-ελληνο-ιταλικού αγωγού (Interconnector Turkey-Greece-Italy, ITGI). Επισημαίνει όμως ότι «ο Νότιος Ενεργειακός Διάδρομος για τη μεταφορά του αερίου από την Κασπία πρέπει να αναπτυχθεί άμεσα».

Μιλάει επίσης με θερμά λόγια για τις προοπτικές που διανοίγονται με τον εντοπισμό πλούσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Ισραήλ και στην Κύπρο στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά την έλλειψη προς το παρόν των ακριβών στοιχείων περί των ποσοτήτων που μπορούν να εξαχθούν στην ευρωπαϊκή αγορά και του τρόπου μεταφοράς τους.

«Είμαστε σε στενή επαφή τόσο με την κυβέρνηση στη Λευκωσία όσο και με το Ισραήλ» λέει στο «Βήμα». «Υπάρχουν ακόμη ορισμένα τεχνικά ζητήματα τα οποία είναι ανοιχτά, όπως οι ποσότητες εξαγωγής ή το αν θα επιλεγεί η κατασκευή αγωγού ή LNG. Από την πλευρά μας και οι δύο επιλογές είναι ευπρόσδεκτες. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη ευκαιρία» καταλήγει.



Ο «Ηλιος» σώζει(;) την ελληνική οικονομία

ΒΗΜΑ της Κυριακής 01.04.2012

Του Άγγελου Αθανασόπουλου

Εντονη και συστηματική προσπάθεια καταβάλλει το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) ώστε να ανατείλει το «Σχέδιο Ηλιος». Ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, που έχει αναλάβει προσωπικά τη διαχείριση του προγράμματος παραγωγής και εξαγωγής ηλιακής ενέργειας, και η ομάδα που «τρέχει» για να υλοποιήσει το σχέδιο ώστε να ξεκινήσει εντός του 2013 η πρώτη φάση του βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το Βερολίνο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τρία είναι τα «καυτά μέτωπα»: πρώτον, ο καθορισμός της κατάλληλης τιμολογιακής πολιτικής, δεύτερον, η επιλογή των τοποθεσιών εγκατάστασης των φωτοβολταϊκών πάρκων και, τρίτον, η δημιουργία των προϋποθέσεων για την εξαγωγή της ενέργειας.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», τις τελευταίες εβδομάδες έχουν κορυφωθεί οι κλειστές συσκέψεις στο ΥΠΕΚΑ, στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Ενα από τα σημεία-κλειδιά εντοπίζεται στο να βρεθεί η «χρυσή τομή» στην τιμή (σε ευρώ/μεγαβατώρα) στην οποία θα αγοράζει ο γερμανός καταναλωτής την παραγόμενη στην Ελλάδα ηλιακή ενέργεια. Οι γερμανοί καταναλωτές είναι άλλωστε το «κλειδί» της επιτυχίας.

Στη Γερμανία οι τέσσερις διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς ενέργειας (οι αντίστοιχοι «γερμανικοί ΔΕΣΜΗΕ») καταβάλλουν μια «κλειδωμένη» τιμή ανά μεγαβατώρα στον παραγωγό (για μια καθορισμένη χρονική περίοδο). Στη συνέχεια, η ποσότητα αυτή μεταπωλείται στις εταιρείες ηλεκτρισμού, σε τιμή όμως που είναι χαμηλότερη από την «κλειδωμένη». Το ίδιο θα συμβαίνει και στην περίπτωση του «Ηλιος». Καθώς ο κεντρικός διαχειριστής του συστήματος θα πρέπει να καλύψει το κόστος, αυτό θα μετακυλίεται στον ευρωπαίο καταναλωτή. Η επιβάρυνση δεν θα επιβαρύνει τον έλληνα καταναλωτή.

«Ο Ηλιος στοχεύει να προσφέρει ικανοποιητικές αποδόσεις στους επενδυτές με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα» λένε στο «Βήμα» πηγές του ΥΠΕΚΑ. «Σε μια χώρα με ώριμη αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - όπως η Γερμανία - το σύστημα εγγυημένων τιμών έχει σχεδιαστεί να προσφέρει επενδυτικές αποδόσεις που διαμορφώνονται στο 7% κατά μέσο όρο. Στα ίδια ή και χαμηλότερα επίπεδα τιμών και λόγω της σημαντικά μεγαλύτερης ηλιοφάνειας στην Ελλάδα, το "Πρόγραμμα Ηλιος" είναι σε θέση να προσφέρει συνολικά διψήφιες επενδυτικές αποδόσεις για το ίδιο κόστος επένδυσης. Ο παράγοντας αυτός ικανοποιεί τα κριτήρια των ευρωπαίων επενδυτών που συνήθως αναζητούν υψηλές μονοψήφιες αποδόσεις και παράλληλα δημιουργεί μεγαλύτερο περιθώριο εσόδων για τη χώρα μας».

Μεγάλη πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί και στην ταυτοποίηση των περιοχών όπου θα πρέπει να αναπτυχθούν τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Υπολογίζεται ότι για την πλήρη ανάπτυξη του «Ηλιος» θα απαιτηθούν 200 τετρ. χιλ. (με στόχο την παραγωγή 10 Gigawatt). Ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογράφησης Ελλάδος (ΟΚΧΕ), που υπάγεται στο ΥΠΕΚΑ, έχει αναπτύξει ένα προηγμένο σύστημα ηλιακών και γεωγραφικών δεδομένων (Solar GIS) και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων έχει εντοπίσει περίπου 500 τετρ. χιλ. για τον σκοπό αυτόν.

Πρόκειται για περιοχές που αποτελούν εκτάσεις του Δημοσίου (π.χ. το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει προσφέρει δεδομένα για παλαιά στρατόπεδα ή Πεδία Βολής), κάτι που λύνει σε σημαντικό βαθμό ενδεχόμενες επιπλοκές απαλλοτριώσεων. Επιπλέον, πρόκειται για περιοχές χαμηλής παραγωγικότητας, εκτός περιοχών Προστασίας (Natura, Ramsar, κτλ.) που δεν είναι δάση ή δασικές εκτάσεις, βρίσκονται κοντά σε υφιστάμενα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και δεν είναι αξιοποιήσιμες από άλλα αναπτυξιακά προγράμματα.

Ουσιαστικά, το σχέδιο χωρίζεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη αφορά παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ως δύο Gigawatt ενώ η δεύτερη αναμένεται να ξεκινήσει από το 2017 και αφορά οκτώ Gigawatt. Και οι δύο φάσεις μπορεί να αποφέρουν σημαντικότατα οφέλη στο ελληνικό κράτος για την αποπληρωμή μέρους του δημοσίου χρέους.

Κατά την πρώτη φάση προβλέπεται τόσο η εξαγωγή (φυσική μεταφορά) όσο και η στατιστική μεταφορά ενέργειας κατ' αρχήν στη Γερμανία, ενώ διεξάγονται ανάλογες συζητήσεις με χώρες όπως η Ιταλία και το Λουξεμβούργο. Αλλωστε, η χώρα μας βρίσκεται εντός του στόχου για συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό μείγμα σε ποσοστό 20% ως το 2020.

Η υλοποίηση όμως της δεύτερης φάσης απαιτεί τη δημιουργία υπερσύγχρονων «ενεργειακών λεωφόρων» τα οποία αποτελούν μία από τις προτεραιότητες της Επιτροπής που σχεδιάζει να διαθέσει περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ ως το 2020 για την κατασκευή ενεργειακών δικτύων (για κάθε μορφή ενέργειας). Αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που θα συζητήσει στην Αθήνα σε λίγες ημέρες και ο επίτροπος για την Ενέργεια Γκύντερ Ετινγκερ.

Αλλωστε, όπως σημειώνουν πηγές του ΥΠΕΚΑ και κοινοτικοί αξιωματούχοι, το κόστος ανάπτυξης του «Ηλιος» μειώνεται ταχύτατα. Από τον Ιούνιο του 2011 ως τον Ιανουάριο του 2012 το κόστος ανά μεγαβάτ έχει μειωθεί από δύο εκατ. ευρώ σε περίπου 1,65 εκατ. ευρώ και οι προβλέψεις μιλούν για νέες δραστικές μειώσεις στο κόστος επένδυσης στο μέλλον. Ο αρχικός υπολογισμός του κόστους ήταν 20 δισ. ευρώ και με τις τρέχουσες τιμές θα είχε μειωθεί στα 16,5 δισ. ευρώ. Το κόστος αυτό αφορά ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς το Ελληνικό Δημόσιο προσφέρει στοιχεία όπως η γη, η ηλιοφάνεια και η αδειοδότηση (όπου πρόσφατα απλοποιήθηκε το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, κατόπιν απόφασης του κ. Παπακωνσταντίνου).


Ιδιωτικές αμαρτίες, δημόσιες αρετές

Καθημερινή 01.04.2012
Tου Πέτρου Παπακωνσταντίνου

Ο επιδεικτικός αλτρουισμός μεγιστάνων ή πώς η επιχειρηματική φιλανθρωπία προβάλλει ως υποκατάστατο της κοινωνικής αλληλεγγύης

Ο Τζορτζ Μπους ο νεώτερος ανέβηκε στην εξουσία το 2000 με σημαία τον «συμπονετικό συντηρητισμό». Ο νεολογισμός συνόψιζε τη συμμαχία του νεοφιλελευθερισμού (σκανδαλώδεις φοροαπαλλαγές υπέρ των πλουσίων την ώρα που διαλύονταν τα τελευταία υπολείμματα κοινωνικού κράτους) με τις χριστιανικές οργανώσεις, στις φιλανθρωπικές δραστηριότητες των οποίων οι Ρεπουμπλικανοί αναζητούσαν καταπραϋντικά των κοινωνικών αντιθέσεων. Σύντομα, πολλοί Αμερικανοί, κατεστραμμένοι από τον τυφώνα «Κατρίνα» ή από τις «πυραμίδες» της Γουόλ Στριτ, και ακόμη περισσότεροι Ιρακινοί διαπίστωσαν τα όρια αυτού του ιδιόρρυθμου ανθρωπισμού.

Η κρίση των τελευταίων χρόνων προκάλεσε νέα έκρηξη συμπόνιας. Αυτή τη φορά, τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ενσαρκώνουν όχι οι έμπειρες Εκκλησίες, αλλά κάποιοι όψιμοι αλτρουιστές: Ο πολύς Γκέιτς, ιδρυτής της Microsoft, επένδυσε 13 δισ. δολάρια σε πρωτοβουλίες για τη δημόσια υγεία και την εκπαίδευση παιδιών σε όλο τον κόσμο. Γενναία συνεισφορά στο Ιδρυμα Μπιλ και Μπελίντα Γκέιτς είχε και ο πιο πετυχημένος χρηματιστής της Γουόλ Στριτ, Γουόρεν Μπάφετ. Από κοντά κι ο συνιδρυτής του ομίλου Carlyle, Γουίλιαμ Κόνγουεϊ, δώρισε 1 δισ. δολάρια για την πραγματοποίηση έργων υποδομής σε υποβαθμισμένες περιοχές. Σύμφωνα με τους New York Times, το συνολικό ποσό που διατίθεται σε ετήσια βάση από την ιδιωτική φιλανθρωπία τριπλασιάστηκε τα τελευταία τριάντα χρόνια.

«Επίχρυση Εποχή»

Παρόμοιες ημέρες δόξας είχε γνωρίσει η φιλανθρωπία στην Αμερική της «Επίχρυσης Εποχής», στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Ηταν χρόνια πυρετικής οικονομικής ανάπτυξης και εκρηκτικών κοινωνικών ανισοτήτων, που κάποτε έπαιρναν μορφές βιομηχανικού εμφυλίου πολέμου. Οι ήρωες της εποχής -Ροκφέλερ, Μόργκαν, Κάρνεγκι, Μέλον, Βάντερμπιλτ κ. ά. - πέρασαν στη λαϊκή γλώσσα ως «Βαρώνοι της Ληστείας». Οι ίδιοι άνθρωποι υπήρξαν πρωταθλητές της φιλανθρωπίας, ιδρυτές μεγάλων μη κερδοσκοπικών ιοδρυμάτων που ζουν και βασιλεύουν μέχρι σήμερα. Αίφνης, ο τραπεζίτης (και τρις υπουργός Οικονομικών) Αντριου Μέλον, μέγας ευεργέτης της Εθνικής Πινακοθήκης, διώχθηκε από τον πρόεδρο Ρούζβελτ ως «κακοποιός του εθνικού πλούτου». Οσο για τον Αντριου Κάρνεγκι, έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου παραβιάζοντας το οκτάωρο, υποχρεώνοντας τους χαλυβουργούς να δουλεύουν μέχρι και 12 ώρες τη μέρα, διαλύοντας τα συνδικάτα και εξαπολύοντας εναντίον τους την ιδιωτική αστυνομία του Πίνκερτον, με αποκορύφωμα το μακελειό του Πίτσμπουργκ, το 1892. Αργότερα, έφτιαξε 1.800 βιβλιοθήκες και δώρισε μεγάλα ποσά για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας.

Η δεύτερη «Επίχρυση Εποχή», που ξεκίνησε με την άνοδο του Ρόναλντ Ρίγκαν, δημιούργησε τους δικούς της νεόπλουτους, τους δικούς της νεόπτωχους και τους δικούς της φιλανθρώπους. Μεγαλοεπιχειρηματίες που απολαμβάνουν προκλητικών φοροαπαλλαγών σε βάρος των δημοσίων οικονομικών και χρησιμοποιούν την πολιτική τους επιρροή για να επιταχύνουν την αποδόμηση των κοινωνικών υπηρεσιών, έρχονται στη συνέχεια να καλύψουν κάποιες τρύπες με φιλανθρωπικές εισφορές. Ωστόσο, ακόμη και οι πιο θεαματικές χειρονομίες του ιδιωτικού τομέα είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στα μεγάλης κλίμακας κοινωνικά προγράαμματα, που μόνο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ή οι πολιτείες μπορούν να καλύψουν. Για παράδειγμα, Γκέιτς και Μπάφετ προσφέρουν αθροιστικά κάθε χρόνο 3,5 δισ. δολάρια, τη στιγμή που μόνο ο σχολικός προϋπολογισμός της πόλης της Νέας Υόρκης φτάνει τα 17 δισ.

Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Μπάφετ, ο οποίος παρουσιάζεται ως φωτισμένος επιχειρηματίας, υπέρμαχος της αυστηρότερης φορολόγησης των πλουσίων - δήλωσε μάλιστα ότι ντρέπεται που πληρώνει λιγότερο, αναλογικά, φόρο από τη γραμματέα του. Εκείνο που αποσιώπησε είναι ότι η μείωση του φορολογικού του συντελεστή από 35% σε 15% γίνεται κάθε χρόνο δυνατή με τη βοήθεια των απαλλαγών που του εξασφαλίζουν οι φιλανθρωπικές δωρεές. Ανάλογη είναι η περίπτωση του πλουσιότερου ροκ σταρ όλων των εποχών, του Μπόνο. Προτού θησαυρίσει από τις επενδύσεις του στο Facebook, ο μεγάλος φιλάνθρωπος είχε φροντίσει να μεταφέρει την έδρα του συγκροτήματός του, των U2, σε φορολογικό παράδεισο της Ολλανδίας για να μην πληρώνει φόρους στη σκληρά δοκιμαζόμενη από την οικονομική κρίση πατρίδα του, την Ιρλανδία.

Αθικτες οι αιτίες

Είναι λοιπόν προτιμότερος ο κυνισμός του «ζήσε τη ζωή σου κι άσε τους άλλους να πεθάνουν»; Δεν είναι καλό να σωθούν, έστω όσοι μπορούν να σωθούν, χάρη στον ανθρωπισμό και την αλληλεγγύη ορισμένων; Ασφαλώς, μόνο που μια ορισμένη φιλανθρωπία δεν είναι συνώνυμο της κοινωνικής αλληλεγγύης, αλλά το αντίθετό της. Απαλλοτριώνει το δημόσιο αγαθό, απαλλάσσει το κράτος από κάθε ευθύνη για τους αδύνατους, ενοχοποιεί τους φτωχούς για τη μοίρα τους και τους κλέβει την ίδια τους την αξιοπρέπεια, καθώς πρώτα τους αφαιρεί τα κοινωνικά δικαιώματα και μετά τους «ευεργετεί» με την ελεημοσύνη. Σε αντίθεση με την κοινωνική αλληλεγγύη που έχει ενεργά υποκείμενα, στόχους και εχθρούς, η φιλανθρωπία - ελεημοσύνη ασχολείται μόνο με τα συμπτώματα, αφήνοντας άθικτες της αιτίες, απαράλλακτους τους κανόνες του παιχνιδιού και τελικά αναπαράγει τη φτώχεια, αντί να την αντιμετωπίζει.

Στον «Καλό Ανθρωπο του Σετσουάν», θεατρικό έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, τρεις θεοί έρχονται να επιθεωρήσουν την κινεζική επαρχία για να ελέγξουν αν ο κόσμος είναι ακόμη καλός. Αναγνωρίζουν την καλοσύνη στο πρόσωπο της νεαρής πόρνης Σεν Τε, η οποία, ωστόσο, σύντομα θα καταστραφεί από την αθεράπευτη αθλιότητα του κοινωνικού της περίγυρου. Για να επιβιώσει, θα αναγκαστεί να επινοήσει έναν δεύτερο εαυτό, τον κυνικό «εξάδελφο» Σούι Τα, σκληρότατο υπερασπιστή των συμφερόντων της. Ο, τι καλό κάνει σαν Σεν, το καταστρέφει σαν Σούι. Οι θεοί επιστρέφουν στα ουράνια υμνώντας τον καλό άνθρωπο του Σετσουάν, έχοντας πείσει τον εαυτό τους ότι όσο υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι δεν συντρέχει λόγος να αλλάξει ο κόσμος. Για την ιστορία, η αρχική επιλογή τίτλου από τον Μπρεχτ ήταν: «Η αγάπη ως εμπόρευμα»...