9/7/09

Εσχάτη προδοσία η άρνηση της κλιματικής αλλαγής

Οσοι καταψήφισαν το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Ομπάμα για το κλίμα διαφωνούν εν γένει με την ιδέα ότι χρειάζεται πράγματι να κάνουμε κάτι για τις εκπομπές αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ακούγοντας την επιχειρηματολογία τους, δεν μπορούσα παρά να σκεφτώ ότι η στάση τους συνιστά προδοσία, εσχάτη προδοσία κατά του πλανήτη.

Για να αντιληφθεί κανείς σε πλήρη έκταση την ανευθυνότητα και την ανηθικότητα αυτής της θέσης θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα συμπεράσματα των πρόσφατων επιστημονικών ερευνών για τις κλιματικές αλλαγές. Είναι γεγονός ότι το κλίμα αλλάζει με ρυθμούς ταχύτερους από αυτούς που προέβλεπαν και οι πιο δυσοίωνες εκτιμήσεις.

Σύμφωνα με ορισμένες εξ αυτών, η καταστροφή, δηλαδή η άνοδος της θερμοκρασίας σε ασύλληπτα επίπεδα, αποτελεί την πιθανότερη εξέλιξη αν ακολουθήσουμε τη σημερινή μορφή ανάπτυξης. Το ερευνητικό κέντρο ΜΙΤ προέβλεπε παλαιότερα ότι η θερμοκρασία θα αυξηθεί ως το τέλος του αιώνα λίγο περισσότερο από 4 βαθμούς Κελσίου. Τώρα κάνει λόγο για 9 βαθμούς.

Οι αιτίες είναι η μεγαλύτερη του αναμενόμενου αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου και η μικρότερη της εκτιμώμενης ικανότητα των ωκεανών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Επιπλέον φαίνεται ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου ανατροφοδοτείται με αποτέλεσμα να λιώνουν οι πάγοι των αρκτικών περιοχών και να απελευθερώνουν ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Με απλά λόγια βρισκόμαστε ενώπιον ενός απολύτως υπαρκτού κινδύνου που απειλεί τον ίδιο τον ανθρώπινο πολιτισμό. Αν, όμως, παρακολουθούσε κάποιος τις συζητήσεις που έγιναν στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα έβλεπε ανθρώπους οι οποίοι επιμένουν να αγνοούν την αλήθεια και επικαλούνται τα πιο απίθανα επιχειρήματα. Μάλιστα ο βουλευτής Πολ Μπράουν χαρακτήρισε την κλιματική αλλαγή μια «απάτη την οποία διαπράττει η επιστημονική κοινότητα».

Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια τρελή θεωρία συνωμοσίας, αλλά θα αδικούσα εκείνους οι οποίοι υποστηρίζουν ανάλογες θεωρίες. Για να ισχυριστεί κανείς κάτι τέτοιο θα πρέπει να πιστεύει ότι χιλιάδες επιστήμονες έχουν γίνει πιόνια μιας μυστικής ομάδας τόσο ισχυρής που έχει καταφέρει να πείσει ψευδώς τον κόσμο για τις αλλαγές που συντελούνται στον πλανήτη. Και όμως, αυτός ο ισχυρισμός έγινε δεκτός με χειροκροτήματα από μερίδα των βουλευτών.

Θυμάστε την εποχή που η κυβέρνηση Μπους χαρακτήριζε την τρομοκρατία «υπαρξιακή απειλή» για την Αμερική; Εκείνη η θέση ήταν όντως υπερβολική, όμως σήμερα η απειλή της κλιματικής αλλαγής είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Οσοι σκοπίμως αρνούνται την ύπαρξή της θέτουν σε πολύ μεγάλο κίνδυνο τις μελλοντικές γενιές, καθώς διατείνονται ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. Αν αυτό δεν είναι προδοσία, τότε τι είναι;

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Paul Krugman - εφ. Το Βήμα, 30-06-2009

Η «πράσινη επανάσταση» του Ομπάμα

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ Με ένα νομοσχέδιο για το περιβάλλον που εγκρίθηκε με οριακή πλειοψηφία από τη Βουλή ο Μπαράκ Ομπάμα κήρυξε την «πράσινη επανάσταση» στις ΗΠΑ.

Ο νόμος προβλέπει μείωση κατά 17% των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου το 2020 και κατά 83% το 2050 σε σχέση με τα επίπεδα του 2005. Ηταν μία από τις μεγάλες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης, αλλά πέρασε με μία και μοναδική ψήφο επιπλέον των 218 που χρειάζονταν για την έγκρισή του.

Παρά το θρίλερ της ψηφοφορίας στη Βουλή, ο πρόεδρος Ομπάμα μίλησε για «νίκη του μέλλοντος επί του παρελθόντος». Σύμβουλός του δήλωσε χθες ότι η επικύρωση από τη Γερουσία είναι βέβαιη.

Το κείμενο αποτελείται από περισσότερες των 1.200 σελίδων. Προβλέπει περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, δημιουργώντας την ίδια στιγμή «πράσινες» θέσεις εργασίας και μειώνοντας την εξάρτηση από ξένες πηγές ενέργειας.

Βασίζεται κυρίως στη δημιουργία μιας αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών, της λεγομένης «
cap and trade». Με το σύστημα αυτό τα δικαιώματα είτε θα πωλούνται είτε θα αποδίδονται δωρεάν για τις πιο ευαίσθητες βιομηχανίες. Τα έσοδα θα χρηματοδοτήσουν τη βιομηχανία της καθαρής ενέργειας.

«Είναι ένα εκτενές σχέδιο νόμου για την απασχόληση. Θα προωθήσει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη τις επόμενες δεκαετίες,δημιουργώντας θέσεις εργασίας για τη νέα οικονομία του 21ου αιώνα» είπε ο Χένρι Γουάξμαν, ένας από τους Δημοκρατικούς συντάκτες του νόμου. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο ο Μπαράκ Ομπάμα χαιρέτισε την έγκριση του νομοσχεδίου τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα «τολμηρό αλλά αναγκαίο βήμα».«Ο αμερικανικός λαός θέλει να εγκαταλείψει την πολιτική του παρελθόντος. Αυτό που κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας.Αυτό ακριβώς έκανε η Βουλή των Αντιπροσώπων» είπε.

Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει διορίσει στο υπουργείο Ενέργειας τον νομπελίστα καθηγητή Στίβεν Τσου, υπέρμαχο του περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα αμερικανικά εργοστάσια. Στην προώθηση της «καθαρής ενέργειας» θα συμβάλει και η νέα υπουργός Εργασίας κ. Χίλντα Σόλις.

Είναι ένθερμη οπαδός του λεγομένου «πράσινου
new deal», δηλαδή ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την ανάπτυξη μέσω ήπιων μορφών ενέργειας με εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών προς τις οποίες θα στραφεί το εργατικό δυναμικό, βάσει ενός επιτελικού σχεδίου που φιλοδοξεί να δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις «πράσινης» εργασίας. Ε ντονα αντιδρούν οι Ρεπουμπλικανοί λέγοντας ότι «το νομοσχέδιο αυτό θα καταστρέψει τον αμερικανικό τρόπο ζωής» και θα κοστίσει πάνω από 3.000 δολάρια σε κάθε οικογένεια. «Αμερική,ξύπνα.Αυτό που συμβαίνει στη Βουλή σήμερα είναι η κατάληψη της εξουσίας που θα σε αφήσει με άδειες τις τσέπες και χωρίς δουλειές. Οι δουλειές θα πάνε στην Κίνα και η οικονομία θα πάει στην κόλαση» είπε βουλευτής των Ρεπουμπλικανών.

Αγώνα μέχρις εσχάτων δίνει και το ενεργειακό λόμπι. Τους τρεις πρώτους μήνες του 2009 δαπάνησε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να ανακόψει τα «πράσινα» σχέδια του Ομπάμα. Στόχος του είναι η χαλάρωση ή ακόμη και η ακύρωση του συστήματος «εμπορίας ρύπων» που προωθεί η νέα κυβέρνηση, η οποία θέτει όρια στις εκπομπές των καυσαερίων.

«Οι εταιρείες αυτές ξοδεύουν ένα δισεκατομμύριο δολάρια τον χρόνογια να πείσουν τους Αμερικανούς ότι είναι πράσινες και καθαρές. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να διαφημιστούν τόσο αποτελεσματικά» λέει ο Μπομπ Πέρκοβιτς, ιδρυτής της εταιρείας
ecomerica ΡR. Πράγματι, τους πρώτους μήνες του 2009 η βιομηχανία πετρελαίου και άνθρακα στις ΗΠΑ δαπάνησε 76,1 εκατομμύρια δολάρια μόνο για διαφήμιση, ενώ οι συνολικές διαφημιστικές δαπάνες για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις την ίδια περίοδο δεν ξεπέρασαν τα 28,6 εκατομμύρια δολάρια.

Μόνο η Ε
xxon Μobil ξόδεψε το πρώτο τρίμηνο του 2009 σε λομπίστες 9,3 εκατ. δολάρια (από 6,6 εκατομμύρια την ίδια περίοδο πέρυσι). Η Chevron Corp. διπλασίασε την ενίσχυση στους λομπίστες, στα 6,8 εκατ. δολάρια, ενώ η Conoco Ρhilips δαπάνησε 6 εκατ. δολάρια. Στον αντίποδα η Νature Conservancy χορήγησε στα περιβαλλοντικά λόμπι μόλις 850.000 δολάρια.

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Ειρήνης Μητροπούλου - εφ. Το Βήμα, 30-06-2009

Στη φυλακή οι βουλευτές που «μαγειρεύουν»

Νομοσχέδιο που προβλέπει την επιβολή προστίμου ή ακόμη και 12μηνη φυλάκιση για βουλευτές που «μαγειρεύουν» τα έξοδά τους προωθεί η βρετανική κυβέρνηση. Το νομοσχέδιο, που υποστηρίζεται από όλα τα κόμματα και πρόκειται να ψηφιστεί από το κοινοβούλιο ως τον επόμενο μήνα, αποτελεί μια προσπάθεια αποκατάστασης της δημόσιας εμπιστοσύνης στους βουλευτές, μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε τον Μάιο με τις βουλευτικές δαπάνες. Τα σκληρά νέα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν αναδρομικά και επομένως δεν θα ισχύσουν για τους βουλευτές τους οποίους αφορούσαν οι αποκαλύψεις του περασμένου μήνα. Παρ΄ όλα αυτά η Σκότλαντ Γιαρντ ανακοίνωσε προσφάτως ότι διεξάγει έρευνες για έναν μικρό αριθμό βουλευτών και λόρδων. Ο νέος νόμος αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του επόμενου έτους, όταν ένας ανεξάρτητος ερευνητής θα εξετάζει τα ποσά που θα διεκδικούν οι βουλευτές από τα ταμεία του κράτους και μια νέα επιτροπή θα έχει τη δύναμη να τους υποχρεώνει να επιστρέφουν χρήματα σε περίπτωση που διαπιστώνονται υπερβάσεις.

Οι βουλευτές που «θα παρέχουν εσκεμμένα ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, προκειμένου να λάβουν επίδομα» θα τιμωρούνται με φυλάκιση ως ένα έτος ή με επιβολή απεριόριστου προστίμου. Πρόστιμο ως 5.000 λίρες (περίπου 6.000 ευρώ) θα επιβάλλεται και στους βουλευτές που διατυπώνουν ερώτηση ή εκφωνούν ομιλίες που ωφελούν κάποιον φορέα από τον οποίον δέχονται χρήματα. Οι βουλευτές θα κληθούν να υπογράψουν έναν νέο κώδικα συμπεριφοράς, ο οποίος για πρώτη φορά θα έχει νομική ισχύ. Τα μέτρα συμφωνήθηκαν σε διακομματικές συζητήσεις στις οποίες προήδρευε ο υπουργός Δικαιοσύνης Τζακ Στρο και ανακοινώθηκαν από τη Χάριετ Χάρμαν, την αρχηγό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Εργατικών. «Ο κόσμος θέλει να μπορεί να έχει πλήρη εμπιστοσύνη στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Οι βουλευτές επίσης πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στο σύστημα, το σύννεφο της αμφιβολίας να διαλυθεί και η φήμη της Βουλής να αποκατασταθεί». Η κυρία Χάρμαν παραδέχτηκε ότι η Βουλή των Κοινοτήτων θα πρέπει να επανεξετάσει το σύστημα που επέτρεψε σε τόσους βουλευτές να καταχραστούν το βρετανικό Δημόσιο.

Ο Αλαν Ντάνκαν του Συντηρητικού Κόμματος κράτησε αποστάσεις από τη διακομματική συναίνεση για την εφαρμογή των νέων μέτρων, αμφισβητώντας τον κανονισμό που θα υποχρεώνει τους βουλευτές να αποκαλύπτουν όλα τα μη βουλευτικά έσοδά τους από την 1η Ιουλίου και χαρακτηρίζοντας τις κινήσεις «μη πραγματοποιήσιμες». Οι βρετανοί βουλευτές συνέστησαν την περασμένη εβδομάδα μια επιτροπή η οποία θα συντάξει τις μεταρρυθμίσεις που θα εφαρμοστούν στο κοινοβούλιο, όπως η διεύρυνση των εξουσιών των εξεταστικών επιτροπών, η συζήτηση των δημόσιων αιτήσεων και η επιλογή μερικών από τα θέματα προς συζήτηση από τους βουλευτές και όχι από την κυβέρνηση.

Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις συνέπεσαν με την εκλογή του Τζον Μπέρκοου ως του νέου προέδρου της Βουλής των Κοινοτήτων. Την πρώτη ημέρα της άσκησης των καθηκόντων του, ο κ. Μπέρκοου τόνισε την ανάγκη εφαρμογής μεταρρυθμίσεων και κατά τη διάρκεια μιας προγραμματισμένης συνεδρίασης προέτρεψε τους βουλευτές να είναι σύντομοι στις ερωτήσεις και στις απαντήσεις τους, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο «ζωντανή διαδικασία». Οταν ερωτήθη για το αν θα πρέπει να δημοσιεύονται οι αποδείξεις των δαπανών των βουλευτών, είπε: «Αυτό θα επιθυμούσα». Ο ίδιος αρνήθηκε ότι η απόφασή του να αλλάξει την πρώτη με τη δεύτερη κατοικία του τον καθιστά ακατάλληλο για το αξίωμα του προέδρου της Βουλής και υποσχέθηκε να μην κάνει χρήση των επιδομάτων για δεύτερη κατοικία που δικαιούται. Ο κ. Μπέρκοου υποβάθμισε τη χλιαρή αντίδραση των πρώην συναδέλφων του στο Συντηρητικό Κόμμα για την εκλογή του και είπε ότι θα κερδίσει τους επικριτές του με το να επιδείξει αμεροληψία ως πρόεδρος.

Ο βουλευτής των Εργατικών Μάρτιν Σάλτερ είπε ότι στη μυστική ψηφοφορία ο κ. Μπέρκοου ψηφίστηκε περίπου από 15-20 Τόρις και υπογράμμισε: «Πρέπει να σοβαρευτούν. Η εκλογή του προέδρου είναι πάνω από την κομματική πολιτική. Είναι κρίμα που αυτοί οι άνθρωποι δεν επιδεικνύουν καμία ανεκτικότητα και είναι τόσο μισαλλόδοξοι και δεν του αφήνουν περιθώριο ούτε λίγες εβδομάδες».

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Andrew Grice - εφ. Το Βήμα, 28-06-2009

Από τον μπλερισμό στον εθνοκεντρικό κεϊνσιανισμό

Το παράδοξο των πρόσφατων ευρωεκλογών είναι ότι η απαξίωση του νεοφιλελευθερισμού βοήθησε περισσότερο την Κεντροδεξιά και λιγότερο την Κεντροαριστερά. Νομίζω ότι, για να εξηγήσουμε το φαινόμενο, πρέπει να εξετάσουμε την εκλογική διαδικασία ιστορικά και διαλεκτικά: σαν ένα παιχνίδι όπου, στον ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο, ο ένας παίκτης συχνά παίρνει στοιχεία από την ιδεολογία του αντιπάλου του - ενσωματώνοντάς τα στη δική του στρατηγική και κοσμοθεωρία. Από αυτή τη σκοπιά πρέπει να πάμε πίσω στη δεκαετία του 1990 όπου ο μπλερισμός κυριάρχησε στη Βρετανία και όπου στις περισσότερες χώρες της ΕΕ είχαμε σοσιαλδημοκρατικές/σοσιαλιστικές κυβερνήσεις.

Ο μπλερισμός
Ο Τόνι Μπλερ θεωρήθηκε από την Αριστερά «Θάτσερ με παντελόνια». Αυτό είναι λάθος. Η στρατηγική που ακολούθησε το Νέο Εργατικό Κόμμα στην μπλερική περίοδο ήταν σχηματικά: Θάτσερ συν Μπέβεριτζ (ο κύριος αρχιτέκτονας του βρετανικού κοινωνικού κράτους). Εξηγούμαι: Ο λεγόμενος τρίτος δρόμος- του οποίου κύριος θεωρητικός ήταν ο Αντονι Γκίντενς και κύριος πολιτικός εκφραστής του ο Τόνι Μπλερ- προσπάθησε να συνδυάσει στοιχεία του θατσερικού προγράμματος με μια κοινωνική πολιτική υπέρ των οικονομικά αδυνάτων. Πιο συγκεκριμένα, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της εφαρμογής του, το πρόγραμμα των Εργατικών πήρε από τον θατσερισμό την έμφαση στην αγορά, στον οικονομικό ανταγωνισμό και στη δημοσιονομική πειθαρχία. Συγχρόνως όμως η λογική της αγοράς συνδυάστηκε με τη λογική της αλληλεγγύης. Ετσι στα μέσα της δεκαετίας του 1990 βλέπουμε μια σειρά από μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων (αποδοχή της Ευρωπαϊκής Κοινωνική Χάρτας) και για τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Για παράδειγμα, παρατηρούμε μια προσπάθεια συντονισμού της φορολογικής και κοινωνικής πολιτικής: φόροι και κοινωνικές παροχές συντονίζονται μέσω ενός συστήματος φορολογικών πιστώσεων (
tax credits) κατά τέτοιον τρόπο ώστε αυτοί που βρίσκονταν στη λεγόμενη «παγίδα της φτώχειας» να μπορέσουν να βγουν από αυτό το αδιέξοδο. Οπως πολύ χαρακτηριστικά ανέφερε το κύριο άρθρο του «Οbserver» (22.3.1998) «ο Γκόρντον Μπράουν (ο τότε υπουργός Οικονομικών) χωρίς να αθετήσει την υπόσχεσή του για δημοσιονομική αυστηρότητα, άλλαξε το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα κατά τέτοιον τρόπο που 10 δισ. στερλίνες ανακατανεμήθηκαν προς όφελος του 30% του πληθυσμού που βρίσκεται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας- και κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε». Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου οι ανισότητες άρχισαν πάλι να εντείνονται και η φόρμουλα Θάτσερ συν Μπέβεριτζ μετατράπηκε σε Θάτσερ συν Μπέβεριτζ «λάιτ». Αυτό όμως δεν εμπόδισε το Εργατικό Κόμμα να κυριαρχήσει στη βρετανική πολιτική αρένα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η κρίση του νεοφιλελευθερισμού
Περνώντας τώρα από την άνοδο του μπλερισμού στη σημερινή οικονομική κρίση και στην απαξίωση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διαχείρισης της οικονομίας- εδώ βλέπουμε έναν διαφορετικό συνδυασμό που οδήγησε στην εκλογική νίκη της Κεντροδεξιάς/Δεξιάς αυτή τη φορά. Σε αυτή την περίπτωση, σχηματικά πάλι, η νέα συνταγή είναι Κέινς συν Λεπέν «λάιτ». Αν ο Μπλερ δανείστηκε από τη Θάτσερ τη λογική της αγοράς και της ανταγωνιστικότητας, σήμερα οι συντηρητικές δυνάμεις στην ΕΕ δανείζονται από τη σοσιαλδημοκρατία τη λογική της ρυθμιζόμενης οικονομίας (βλ. την απαίτηση της Μέρκελ και του Σαρκοζί στη συνάντηση του
G20 στο Λονδίνο), καθώς και την ανάγκη μιας μερικής έστω αναδιανομής υπέρ των λαϊκών τάξεων. Αυτό συνδυάστηκε με μια εθνοκεντρική, ευρωσκεπτικιστική πολιτική στο θέμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με έναν αμυντικό λαϊκισμό εναντίον της μετανάστευσης και με μια νέα έμφαση στα θέματα «τάξης και ασφάλειας».

Αυτός ο νέος συνδυασμός κενσιανισμού και φοβικού εθνικισμού είτε παίρνει τη μορφή ενσωμάτωσης ακροδεξιών κομμάτων στον χώρο της Κεντροδεξιάς (περίπτωση Μπερλουσκόνι) είτε τα συντηρητικά κόμματα προσπαθούν να προσελκύσουν ακροδεξιούς ψηφοφόρους μέσω αυστηρών μέτρων στον χώρο «της τάξης και ασφάλειας» γενικά και σε αυτόν της μετανάστευσης πιο ειδικά (περίπτωση Σαρκοζί). Και στις δύο περιπτώσεις τα σοσιαλδημοκρατικά/ σοσιαλιστικά κόμματα βρίσκονται σε αμυντική θέση. Από τη μια μεριά το «κεϊνσιανό» τους προφίλ δεν διαφοροποιείται σημαντικά από αυτό των λαϊκών, κεντροδεξιών κομμάτων, ενώ από την άλλη η πιο ήπια μεταναστευτική πολιτική τους είναι, τουλάχιστον στη σημερινή συγκυρία, λιγότερο δημοφιλής.

Η περίπτωση της Ελλάδας
Θέλω να τονίσω εδώ πως η παραπάνω ανάλυση δεν βασίζεται σε «σιδηρούς νόμους» αλλά σε ιδεοτυπικές καταστάσεις, σε γενικές δηλαδή τάσεις που εξηγούν την εκλογική επιτυχία, όχι σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά στον ευρωπαϊκό χώρο συνολικά. Σε κάθε συγκεκριμένη χώρα συγκυριακά γεγονότα ή αντίθετες πολιτικές εξελίξεις μπορούν να εξουδετερώσουν την επιρροή του λαϊκο-κεϊνσιανισμού.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, αν η παραπάνω ανάλυση είναι σωστή, η νίκη του ΠαΣοΚ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές μπορεί να μην είναι τόσο εύκολη ή τόσο καθοριστική όσο διαφαίνεται από τα πρόσφατα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Η απότομη αναβάθμιση από την κυβέρνηση του μεταναστευτικού προβλήματος σε κύριο πρόβλημα της εσωτερικής πολιτικής και τα δραστικά μέτρα εναντίον των μεταναστών που προγραμματίζει, μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική διεύρυνση της εκλογικής της βάσης. Είτε αυτή η διεύρυνση πάρει τη μορφή της λύσης Σαρκοζί (το πιο πιθανό) είτε τη μορφή της λύσης Μπερλουσκόνι, η αυτοδυναμία στην οποία στοχεύει το ΠαΣοΚ θα καταστεί δύσκολη. Αυτή η δυσκολία, βέβαια, δεν είναι ανυπέρβλητη. Το ΠαΣοΚ μπορεί να καταπολεμήσει τη συντηρητική στρατηγική με μια μεταναστευτική πολιτική που να συνδυάζει την ανθρωπιά (αποτελεσματική κοινωνική ένταξη) με ένα πολύ πιο αυστηρό έλεγχο των πιο πρόσφατων μεταναστευτικών ροών. Επιπλέον το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα χρειαστεί να συνεργαστεί και με τον ΣΥΡΙΖΑ (τώρα που το φιάσκο της «ακτιβιστικής» αντιευρωπαϊκής τους πτέρυγας θα κάνει τη συνεργασία πιο εφικτή) και με τους Οικολόγους.

Τέλος, το ΠαΣοΚ έχει το πλεονέκτημα να έχει ως κύριο αντίπαλο μια κυβέρνηση της οποίας η πενταετής θητεία χαρακτηρίζεται- πέρα από τα σκάνδαλα- από χαλαρότητα, αβουλία και ερασιτεχνισμό.

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Νίκου Μουζέλη - εφ. Το Βήμα, 21-06-2009

Ποιοι εξελλήνισαν την Ευρώπη

Πριν από μερικούς μήνες ο καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στη Λυών Συλβαίν Γκουγκενέμ αμφισβήτησε, με επιχειρήματα, τη γνωστή θέση ότι τα ελληνικά κείμενα έφθασαν στη Δύση αποκλειστικά μέσα από τις αραβικές μεταφράσεις. Οχι πως η συμβολή των Αράβων δεν ήταν σημαντική αλλά εξίσου σημαντική, μολονότι αγνοημένη, ήταν η απευθείας σχέση με τα ελληνικά κείμενα. Μια ελληνική γενεαλογία αποκαθίσταται λοιπόν με πειστικό τρόπο. Το βιβλίο του Γκουγκενέμ προκάλεσε μια τεράστια πολεμική, κυρίως πολιτικού χαρακτήρα. Θεωρήθηκε ρατσιστικό, αντιμουσουλμανικό, εξτρεμιστικό κτλ., ενώ ο ίδιος ο καθηγητής έγινε στόχος ποικίλων επιθέσεων. Το θέμα εξακολουθεί να είναι φλέγον και επίκαιρο, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι ο Μπαράκ Ομπάμα στον εξαιρετικό λόγο του στο Κάιρο αναφέρθηκε στο Ισλάμ ως τον πολιτισμό που έδωσε στην Ευρώπη τη γραφή και την τυπογραφία. Η συνέντευξη που ακολουθεί έγινε με e-mail. Ο Γκουγκενέμ μιλάει για τα ευρήματά του, για το Βυζάντιο ως συστατικό του ευρωπαϊκού πολιτισμού και για τις διαστάσεις της πολεμικής που προκαλεί το βιβλίο του.

- Ποιες είναι οι πολιτιστικές ρίζες της Ευρώπης;

«Ολα εξαρτώνται από το πώς ορίζουμε την Ευρώπη, ποια είναι τα σύνορά της, τα όριά της. Χώρες τόσο διαφορετικές όπως η Πορτογαλία και η Νορβηγία είναι ευρωπαϊκές... Δεν μπορούμε να περιορίσουμε την Ευρώπη σε αυτό που ονομάζουμε Δυτική Ευρώπη. Πιστεύω ότι οι πολιτιστικές ρίζες είναι ταυτόχρονα αυτό που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά αλλά και αυτό που κάθε γενιά διαλέγει από το παρελθόν. Οι πολιτιστικές ρίζες είναι η κληρονομιά των μεγάλων πολιτισμών του ευρωπαϊκού παρελθόντος, πρωτίστως της Ελλάδας και της Ρώμης. Είναι ακόμη στοιχεία που έρχονται από τους κόσμους των Κελτών, των γερμανικών φύλων (οι “βάρβαροι” του Μεσαίωνα), των Σλάβων. Αν θέλουμε να είμαστε πιο ακριβείς, είναι προφανές ότι οι ρίζες του δικαίου μας είναι κυρίως ρωμαϊκές (μολονότι υπάρχουν σε κάθε χώρα τοπικά δίκαια). Οι ρίζες του φιλοσοφικού και του μαθηματικού στοχασμού είναι ελληνικές. Η ευρωπαϊκή ζωγραφική και γλυπτική είναι σε μεγάλο βαθμό κληρονομιά της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Αλλά δεν είναι μόνο οι ρίζες. Κάθε εποχή φέρνει το δικό της νέο στοιχείο και κάθε πολιτισμός είναι φτιαγμένος από ένα κράμα ριζών, αναμνήσεων, παραδόσεων, καινοτομιών και αλλαγών».

- Το Βυζάντιο ανήκει στον ευρωπαϊκό πολιτισμό;

«Η ερώτηση δεν είναι απλή. Ας υποθέσουμε ότι λέμε “όχι”. Αλλά, αν το Βυζάντιο δεν ανήκει στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, σε ποιον πολιτισμό ανήκει; Στον αφρικανικό; Στον ασιαστικό; Βλέπουμε λοιπόν ότι θα ήταν παράλογο αν λέγαμε “όχι”. Οπως και με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η καρδιά του Βυζαντίου είναι στην Ευρώπη, παρ΄ όλο που έχει εδάφη στη Βόρεια Αφρική ή στην Εγγύς Ανατολή. Το Βυζάντιο είναι πριν απ΄ όλα η συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μια Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ελληνόφωνη με ανατολικές επιρροές. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διατήρησε την ελληνική κληρονομιά, έστω και αν έδειξε δυσπιστία προς τους φιλοσόφους και τους αρχαίους συγγραφείς επειδή ήταν ειδωλολάτρες. Αλλά τον 11ο αιώνα ανακαλύπτουν ξανά τον Αριστοτέλη και δεν έχουν ξεχάσει τον Ευκλείδη και τον Αρχιμήδη. Οταν έπαψαν να βλέπουν τους αρχαίους στοχαστές ως ειδωλολάτρες και τους είδαν ως τους κατόχους μιας κοσμικής γνώσης, τότε εμπνεύστηκαν περισσότερο από αυτούς.

Το Βυζάντιο ανέπτυξε έναν αυθεντικό πολιτισμό που είχε χιλιετή διάρκεια. Αυτός ο πολιτισμός ανήκει στην ιστορία της Ευρώπης: η Ελλάδα, η Νότια Ιταλία, ένα μέρος των Βαλκανίων ήταν μέρος αυτής της αυτοκρατορίας. Πολυάριθμες ήταν επίσης οι σχέσεις του βυζαντινού κόσμου με τη λατινική Ευρώπη, παρά τις συγκρούσεις και τη λεηλασία του 1204. Το Βυζάντιο ανήκει επίσης στην ιστορία της Εγγύς Ανατολής, αποτελώντας τη συνέχεια της Ελλάδας της Ασίας, δηλαδή της Εφέσου, της Αντιοχείας κτλ., και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Δεν πρέπει λοιπόν να περιορίζουμε την Ευρώπη στο δυτικό τμήμα της. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπως και ο σλαβικός κόσμος ή ο σκανδιναβικός κόσμος, είναι ευρωπαϊκοί».

- Πώς εξηγείτε τη διαδεδομένη γνώμη,που είναι και πεποίθηση,ότι τα ελληνικά κείμενα έφθασαν στην Ευρώπη μέσα από αραβικές μεταφράσεις; «Είχαμε βεβαίως διάδοση μέσω αραβικών μεταφράσεων, ιδιαίτερα από την Ισπανία, που ήταν υπό μουσουλμανική κυριαρχία. Αλλά ξεχνάμε ότι υπήρχαν απευθείας δεσμοί με τον βυζαντινό κόσμο, με πολιτιστικά κέντρα όπως η Αντιόχεια, ή ότι υπήρχαν ελληνικές κοινότητες στη Σικελία ή στη Νότια Ιταλία. Υπήρξε μια εποχή που δεν μιλούσαν καθόλου ή μιλούσαν πολύ λίγο γι΄ αυτό που είχε συντελεσθεί στον αραβικό κόσμο. Ηταν λάθος. Τώρα είναι σαν να θέλουμε να έχουν όλα προέλθει από αυτόν. Κοιτάξτε τον λόγο του Ομπάμα στο Κάιρο, ο οποίος είπε ότι η Ευρώπη οφείλει στο Ισλάμ τη γραφή και την τυπογραφία (
pens and printing), πράγμα που είναι λάθος. Στις ημέρες μας υπάρχουν πολιτικοί λόγοι που μας επιβάλλουν να αναφερόμαστε μόνο στον ρόλο των μουσουλμάνων λογίων. Αυτό αποτελεί μέρος των αντιπαραθέσεων στη Γαλλία για την αποικιοκρατία, τη μετανάστευση, την ιστορία της δουλείας ή για τις Σταυροφορίες. Η κυρίαρχη ιδέα είναι ότι ο αραβομουσουλμανικός κόσμος ήταν κατά τον Μεσαίωνα ανώτερος πολιτισμός και έχουμε χρέος προς αυτόν. Ξεχνούν- συνειδητά ή όχι, δεν ξέρω- τον ρόλο του Βυζαντίου, των χριστιανών Αράβων, των Σύρων. Ξεχνούν συχνά να πουν ότι οι Ευρωπαίοι αναζήτησαν την ελληνική επιστήμη, αγόρασαν χειρόγραφα, τα μετέφρασαν κτλ.».


Ο Συλβαίν Γκουγκενέμ

- Υπάρχει συμβατότητα ανάμεσα στην ισλαμική φιλοσοφία και στην ελληνική;

«Ακόμη μια δύσκολη ερώτηση. Η ισλαμική φιλοσοφία διακρίνεται σε δύο κλάδους: το “καλάμ” και το “φαλασίφα”. Το “καλάμ” είναι ο θρησκευτικός σχολιασμός. Το “φαλασίφα”- αραβική λέξη που προέρχεται από τα ελληνικά- αντιστοιχεί με την ελληνική φιλοσοφία. Είναι προφανές ότι υπήρξαν Αραβες και Πέρσες που επηρεάστηκαν από την ελληνική φιλοσοφία, που γνώρισαν τα κείμενα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και επίσης των νεοπλατωνικών, του Πλωτίνου, του Πορφύριου. Αυτοί οι μουσουλμάνοι φιλόσοφοι σχολίασαν τους έλληνες συγγραφείς, ανέπτυξαν τη δική τους σκέψη με αυθεντικό τρόπο. Μια μεγάλη διαφορά, που ισχύει επίσης και για τους χριστιανούς θεολόγους, είναι ότι αυτοί οι συγγραφείς είναι πιστοί, μονοθεϊστές: η ιδέα ενός αιώνιου κόσμου, η απουσία της δημιουργίας από έναν μοναδικό Θεό, τους δημιουργούσε ένα μεγάλο πρόβλημα. Γι΄ αυτό προσέγγισαν πιο εύκολα τον Πλάτωνα και τον Πλωτίνο παρά τον Αριστοτέλη. Στον Μεσαίωνα η σημασία της θρησκείας είναι τεράστια, τόσο για τους μουσουλμάνους συγγραφείς όσο και για τους χριστιανούς, και αυτό δημιουργεί μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με την ελληνική φιλοσοφία. Οι έλληνες στοχαστές της αρχαιότητας είχαν τη μυθολογία αλλά δεν είχαν ιερές γραφές, όπως οι χριστιανοί, ούτε το αχειροποίητο και αιώνιο βιβλίο όπως το Κοράνιο. Αυτό αλλάζει τις προοπτικές και τον στοχασμό για τη φύση του κόσμου ή του ανθρώπου».

- Ποιοι είναι οι δίαυλοι της ελληνοποίησης της Δυτικής Ευρώπης;

«Υπάρχουν πολλοί: στην ίδια την Ευρώπη διατήρησαν ή ανακάλυψαν κατά την πάροδο των ετών ελληνικά κείμενα που είχαν μεταφραστεί. Συνέβη επίσης, και αυτό είναι πιο σημαντικό, η ανακάλυψη ελληνικών κειμένων που δεν τα είχαν στη Δυτική Ευρώπη. Αυτό έγινε με ποικίλους τρόπους: μεταβαίνοντας επί τόπου στην Κωνσταντινούπολη ή στην Αντιόχεια και επιστρέφοντας με χειρόγραφα· μέσα από μεταφράσεις που είχαν γίνει από Σύρους και που κυκλοφορούσαν στον αραβικό κόσμο ως και την Ισπανία· μέσα από τα σχόλια που είχαν γίνει από μουσουλμάνους όπως ο Αβερρόης· μέσα από μεταφράσεις που είχαν γίνει από Λατίνους. Μεταξύ του 10ου και του 13ου αιώνα ο αριθμός των κειμένων που ανακαλύφθηκαν αυξήθηκε. Και έπειτα ήρθε το μεγάλο κύμα κειμένων που έφεραν οι Βυζαντινοί στο τέλος του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα, λίγο πριν και λίγο μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Ακριβώς αυτή τη στιγμή ο δυτικός κόσμος ανακαλύπτει κυρίως την ελληνική λογοτεχνία και το ελληνικό θέατρο. Πρέπει να θυμόμαστε τα ονόματα του Χρυσολωρά (πέθανε το 1400) και του Βησσαρίωνα (πέθανε το 1472)».

- Τελικά τι συνέβη στο όρος Σαιν-Μισέλ;

«Από τον 10ο αιώνα υπήρχε στο όρος Σαιν-Μισέλ ένα πολιτιστικό κέντρο που γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό κατά τον 12ο αιώνα. Είναι πιθανόν- όχι σίγουρο- ότι ο Ιάκωβος της Βενετίας, ο μεταφραστής του Αριστοτέλη (Ενετός, που έζησε στην Κωνσταντινούπολη και που πέθανε γύρω στο 1150), το είχε επισκεφθεί. Εχουμε ένα χρονικό που κάνει λόγο για την παρουσία του εκεί και για τις μεταφράσεις του.

Το όρος Σαιν-Μισέλ διατήρησε μια δεκάδα χειρογράφων του έργου του Αριστοτέλη. Δύο πράγματα μπορεί να συνέβησαν: είτε οι μεταφράσεις έγιναν επί τόπου είτε εισήχθησαν πολύ νωρίς, περί τα μέσα του 12ου αιώνα. Βρίσκουμε αντίγραφα αυτών των χειρογράφων στη Βόρεια Ευρώπη, στη Βόρεια Γαλλία, στην Αγγλία, στη Ρηνανία. Πρόκειται για τηΛογική,για ταΦυσικάκαι για τα Μετά τα φυσικάτου Αριστοτέλη που για πρώτη φορά είχε μεταφράσει ο Ιάκωβος της Βενετίας στα λατινικά. Στο Τολέδο ο Γεράρδος της Κρεμόνας, που ήταν εξαιρετικός μεταφραστής, δεν είχε μεταφράσει το Μετά τα φυσικά.Στην πολιτιστική ιστορία της Ευρώπης το όρος ΣαινΜισέλ δεν είναι τόσο σημαντικό όσο το Τολέδο αλλά δεν είναι και περιφρονητέο. Πρέπει επίσης να αναφερθούμε σε όλα τα ενεργά πολιτιστικά κέντρα που υπήρχαν από το τέλος του 11ου αιώνα στη Βορειοδυτική Γαλλία και στην Αγγλία, όπως η Σαρτρ, η Οξφόρδη κ.ά.». - Πώς εξηγείτε την πολεμική που προκάλεσε το βιβλίο σας;

«Οι πολέμιοί μου αρνούνται να μιλήσουν για χριστιανούς Αραβες, για Σύρους. Δεν τους αρέσει να λένε ότι η Ευρώπη του Μεσαίωνα ήταν χριστιανική, ότι έχουμε χριστιανικές ρίζες. Είναι μια στάση πολιτική και όχι επιστημονική. Από την άλλη πλευρά, έγραψα ένα βιβλίο που δεν κινείται αποκλειστικά στον δικό μου επιστημονικό χώρο. Εγώ είμαι ειδικός της μεσαιωνικής ιστορίας, ιδιαίτερα του χριστιανισμού και των στρατιωτικών ταγμάτων, γνωρίζω ελληνικά αλλά όχι αραβικά ή συριακά. Ηθελα να γράψω ένα βιβλίο για το μεγάλο κοινό, βασισμένο σε έργα ειδικών, και μάλιστα ειδικών για τους οποίους γίνεται ελάχιστος λόγος. Αυτό δεν άρεσε στους πολεμίους μου που δεν γράφουν για το μεγάλο κοινό. Και επειδή είχα πολύ ευνοϊκή υποδοχή από τον γαλλικό Τύπο, όπως από την εφημερίδα
Le Μonde,οι πολέμιοί μου σκέφτηκαν ότι το βιβλίο μου θα είχε τεράστια επιτυχία. Και καθώς θεωρούν ότι το βιβλίο μου είναι “ρατσιστικό” ή εξτρεμιστικό, σκέφτηκαν ότι οι αναγνώστες μου θα γίνονταν “ρατσιστές”. Αλλά γνωρίζω τους αναγνώστες. Μου γράφουν και δεν είναι εξτρεμιστές. Λένε κυρίως ότι το βιβλίο μου αποκαθιστά την ισορροπία των πραγμάτων μεταξύ των διαφορετικών διαύλων ελληνοποίησης της Ευρώπης».

- Τι διαστάσεις έλαβε αυτή η πολεμική;

«Η πολεμική έλαβε απίστευτες διαστάσεις. Τρία κείμενα με υπογραφές διαμαρτυρίας- ένα στο
CΝRS, το Εθνικό Κέντρο Ερευνών, ένα στη Σχολή μου στη Λυών, την Εcole Νormale Superieure, και ένα “διεθνές”, κείμενα γεμάτα μίσος και βία. Εγιναν επίσης δύο συνέδρια εναντίον μου (ένα στη Σορβόννη και ένα στη Λυών). Σε αυτά είτε δεν ήμουν προσκαλεσμένος είτε ήμουν μόνος εναντίον 20 άλλων... Κανένας που βρισκόταν κοντά στις θέσεις μου δεν είχε προσκληθεί. Οι μέθοδοι είναι ολοκληρωτικές και αντιστοιχούν στις πολιτικές ιδέες των αντιπάλων μου. Το συνέδριο που έγινε στη Λυών είχε οργανωθεί από έναν ειδικό του Μακιαβέλι, από έναν ειδικό της σύγχρονης αραβικής λογοτεχνίας και από έναν ειδικό της αποαποικιοποίησης της μαύρης Αφρικής. Αυτή η πολεμική συνεχίζεται και συναντώ παντού προβλήματα: π.χ., δεν μπορώ να εξασφαλίσω χρήματα για τους φοιτητές μου. Ψεύδονται λέγοντας ότι δεν γνωρίζω ελληνικά. Μα έχω κάνει έξι χρόνια και έχω κάποιες γνώσεις. Παραποίησαν αυτά που έχω γράψει για να τα παρουσιάσουν ως εξτρεμιστικά. Μου απέδωσαν τη θέση ότι οι Αραβες δεν είχαν ποτέ φιλοσοφία, πράγμα που δεν έχω πει ποτέ. Παρέπεμψαν στο βιβλίο μου επιλεκτικά ακρωτηριάζοντας τις θέσεις μου. Οι αντίπαλοί μου προβάλλουν βεβαίως και ακαδημαϊκά επιχειρήματα. Μερικά είναι ενδιαφέροντα και επιτρέπουν τη διόρθωση λαθών, άλλα είναι ψεύτικα και άχρηστα. Π.χ., επιτίθενται στο βιβλίο μου με το επιχείρημα των ελλείψεων, λες κι εγώ ήθελα να γράψω μια πλήρη ιστορία των επιστημών κατά τον Μεσαίωνα. Εγώ το μόνο που ήθελα να κάνω ήταν να αναδείξω την “ελληνική γενεαλογία” (filiére grecque). Είναι λοιπόν κακόπιστοι και η πολεμική τους είναι πριν απ΄ όλα πολιτική. Υπάρχει και κάτι άλλο: ζηλεύουν γιατί το βιβλίο πάει πολύ καλά εμπορικά, εν μέρει χάρη σε αυτούς».

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Νίκου Μπακουνάκη - εφ. Το Βήμα, 21-06-2009

Ακανθώδεις διαδρομές, εκτός εποχής

Kαμιά φορά στοχάζομαι πως αν ξέρω τίποτα, τόμαθα ελεύθερα, χωρίς σύστημα, από μόνος μου. Είμαι, καθώς λένε, αυτοδίδακτος. Κι έτσι μπορώ να 'χω τα χαρίσματα, μα και τις αμαρτίες των αυτοδίδακτων». Τα λόγια του Παλαμά υιοθετούσε ο Αλέξανδρος Αργυρίου, αναγνωρίζοντας ίσως σε αυτά τον ερασιτέχνη εαυτό του (Π. Μπουκάλας, «Κ» 26/5). Αυτός ο υποδειγματικός φιλόλογος, κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας, που κηδεύτηκε την περασμένη Δευτέρα, σπούδασε και εργάστηκε ως πολιτικός μηχανικός.

Ο Κώστας Σφήκας γύρισε την πρώτη, μικρού μήκους, ταινία του το 1961. Αυτοδίδακτος σκηνοθέτης, εξελίχθηκε σε πρωτοπόρο της πειραματικής κινηματογραφικής γραφής, ορίζοντας τα όρια μιας τέχνης αφαιρετικής, ερευνητικής, ασκητικής, στον αντίποδα του αφηγηματικού σινεμά. Από τα εφηβικά του χρόνια εργαζόταν ως ταχυδρομικός υπάλληλος και η εργασία αυτή, στο κινηματογραφικό τμήμα δημοσίων σχέσεων της ελληνικής ταχυδρομικής υπηρεσίας, τον συνόδευε ώς το τέλος της ζωής του, την περασμένη Κυριακή.

Μοναχικές πορείες, δυο ανθρώπων που, ο καθένας από την πλευρά του, με τη γνώση και τη δουλειά του, άφησαν το ίχνος τους. Τους αποχαιρετίσαμε ως λόγιους και καλλιτέχνες, με αξιοζήλευτη επιστημονική επάρκεια. Η αλήθεια όμως είναι ότι και οι δυο ήταν ερασιτέχνες, με αυτήν τη δωρική αλλά παθιασμένη έννοια της λέξης, τόσο ταλαιπωρημένης από επιστρώσεις απαξιωτικών χαρακτηρισμών. Ο αυτοδίδακτος, ερασιτέχνης, την εποχή της εξειδίκευσης, της εστιασμένης, μηχανιστικής γνώσης και της ιντερνετικής πληροφορίας, μοιάζει με παραξενιά της φύσης. Και, κυρίως, η επιμονή και η αφοσίωση με την οποία τόσο ο Αργυρίου όσο και ο Σφήκας ανοίχτηκαν σε έναν άλλον τρόπο ζωής και σκέψης.

Ο ένας, δημιούργησε μια οκτάτομη «Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας», ο άλλος, άφησε πίσω του μια φιλμογραφία από αλληγορικές οπτικοακουστικές συμφωνίες, εικαστικά σπαράγματα, όλα προσωπικά και χειροποίητα. Και οι δυο, στον τομέα τους, αναγνωρίζονται ως φανατικοί της τέχνης που επέλεξαν να υπηρετήσουν. Αποσυρμένοι, αφιερωμένοι, «αντιεπικοινωνιακοί» με τους σημερινούς όρους της διαρκούς έκθεσης και των, διαρκέστερων, επαφών.

Ανθρωποι άλλης γενιάς, θα πείτε. Εζησαν σε συνθήκες διαφορετικές, με απαιτήσεις και ανάγκες που αποκλίνουν από τις σημερινές. Η εποχή μας έχει άλλες κινητικότητες. Οι αποτιμήσεις κινδυνεύουν να γλιστρήσουν σε άκαρπους ρομαντισμούς, εξιδανικεύοντας προσωπικότητες που έχουν ολοκληρώσει τη δράση τους. Οσο και να αποφλοιώσουμε όμως τις, ούτως ή άλλως δωρικές, ζωές των δύο «αυτοδίδακτων», ο πυρήνας παραμένει άθικτος. Η συνέπεια με την οποία ακολούθησαν δύσβατες και ακανθώδεις διαδρομές, με κινητήρια δύναμη την επιθυμία για φιλομάθεια και την περιέργεια για προορισμούς έξω από μόδες και μετρήσεις τηλεθέασης.

Πόσο πρόθυμο και δεκτικό είναι το σημερινό σύστημα αξιών σε ανθρώπους που ωθούν τις αντοχές στα όριά τους, που πορεύονται με το θάρρος της ουτοπίας, που γυρνούν την πλάτη στη βιασύνη και στις επιβεβλημένες ταχύτητες, υπακούοντας σε εσωτερικές απαιτήσεις και ανάγκες; Πόσο η οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών γύρω από ογκώδη βιογραφικά με παράθεση άχρηστων και άνευ ουσιαστικού αντικρίσματος «προσόντων», θα ανεχόταν την ένδειξη «αυτοδίδακτος»; Σε μια εποχή όπου όλα είναι μετρήσιμα, ακόμη και οι εικονικές γνώσεις, πώς αντιμετωπίζεται ο διά βίου μόχθος της σκληρής πνευματικής εργασίας;

Η εξαντλητική μελέτη λίγο απέχει από τον σχολαστικισμό και η εις βάθος γνώση του αντικειμένου εμφανίζεται και ως «κόλλημα». Εύκολα παρακάμπτουμε τους ιδιόρρυθμους επιστήμονες ως περιθωριακούς και στρεφόμαστε με ανακούφιση στην εύκολα αναγνώσιμη, επικοινωνιακή πλευρά, την λιγότερη σύνθετη και περισσότερο «τυποποιημένη».

Η δεσπόζουσα ιδεολογία αντιμάχεται τον ερασιτεχνισμό γιατί δύσκολα μπορεί να τον αξιολογήσει. Δεν υπακούει στις συνήθεις κλίμακες, αρνείται τις βιαστικές κατηγοριοποιήσεις. Γλιστράει από τα πρότυπα, σκύβει στο αντικείμενο που έχει επιλέξει από μια αγάπη σχεδόν εφηβική. Αφού δεν κουράζεται και δεν συμβιβάζεται. Ο αυτοδίδακτος ανασύρει τη δική του αλήθεια, την κρυμμένη πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Είναι (οφείλει να είναι) εκτός εποχής.

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Μαρίας Κατσουνάκη - εφ. Καθημερινή, 31-05-2009

Μια νοικοκυρά πρώτο «ζωντανό άγαλμα» στην πλατεία Τραφάλγκαρ

Πρώτη από τους χιλιάδες ανθρώπους που θα στηθούν επί μία ώρα σε μια πλίνθινη βάση στην πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου, στο πλαίσιο του καλλιτεχνικού γεγονότος «ζωντανό άγαλμα», θα είναι μια νοικοκυρά από το Σλίφορντ του Λίνκολνσιρ.

Πρόκειται για το πρωτοποριακό έργο με τίτλο «Ο Ενας και ο Αλλος» (Ο
ne & Οther) το οποίο εμπνεύστηκε ο βρετανός γλύπτης Αντονι Γκόρμλι για την άδεια βάση που υπάρχει στη λονδρέζικη πλατεία.

Σκοπός του καλλιτέχνη, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός για το αμφιλεγόμενο έργο «Ο Αγγελος του Βορρά» (ένα τεραστίων διαστάσεων άγαλμα από χάλυβα το οποίο βρίσκεται έξω από την πόλη Γκέιτσχεντ κοντά στο Νιούκαστλ), ήταν να δώσει την ευκαιρία στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους «της διπλανής πόρτας» να βρεθούν έστω και για λίγο δίπλα στους εθνικούς ήρωες, τα αγάλματα των οποίων κοσμούν τη διάσημη πλατεία.

«Στο περιβάλλον της πλατείας Τραφάλγκαρ η ανύψωση της καθημερινής ζωής στη θέση που κατείχε άλλοτε η τέχνη των μνημείωνμας επιτρέπει να στοχαστούμε για τη διαφορετικότητα, την ιδιαιτερότητα και το πόσο τρωτό είναι το άτομο στη σύγχρονη κοινωνία» δήλωσε ο κ. Γκόρμλι για το έργο του.

Από την πλίνθινη βάση θα «παρελάσουν» επί 100 ημέρες και επί 24ώρου βάσεως συνολικά 2.399 συμμετέχοντες, οι οποίοι θα επιλεγούν τυχαία από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η πρώτη ομάδα έχει ήδη επιλεγεί από τους 15.000 υποψηφίους που υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής στην ιστοσελίδα
www. oneandother. com.

Η Ρέιτσελ Γουόρντελ, απλή νοικοκυρά και μητέρα δύο παιδιών, θα «εγκαινιάσει» το πρωτοποριακό έργο την ερχόμενη Δευτέρα. Η 35χρονη θα στηθεί από τις 9 ως τις 10 π.μ. στην πλίνθινη βάση, κρατώντας ένα πράσινο γλειφιτζούρι, σύμβολο του φιλανθρωπικού ιδρύματος προστασίας των παιδιών από τη βία Ν
ational Society for the Ρrevention of Cruelty to Children. Δεν έχει αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες για το τι πρόκειται να κάνει επάνω στο βάθρο. Το μόνο που είπε είναι ότι «θέλω να κάνω κάτι απλό».

Αυτός πιστεύει ότι είναι και ο στόχος του εγχειρήματος. «Δεν υπάρχει τίποτε το ελιτίστικο, είναι για τους απλούς ανθρώπους... Οποιος κι αν είσαι, ακόμη κι αν είσαι μια νοικοκυρά, μπορείς να συμμετέχεις σε κάτι τόσο συναρπαστικό» λέει.

Μετά την κυρία Γουόρντελ στη βάση θα ανέβει ένας κύριος που σκοπεύει να παίξει μουσική χιπ χοπ από ένα γραμμόφωνο την ώρα που θα φτιάχνει τσάι.

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Fiona Hamilton - εφ. Το Βήμα, 04-07-2009

Δρόμοι

Η πιο παράξενη...
... δημοσιογραφική αποστολή του ήταν σίγουρα όταν του ανατέθηκε να πάει να συναντήσει ομάδες εξεγερμένων που είχαν ξεπηδήσει σε πολλές αμερικανικές πολιτείες κατά την οικονομική κρίση του 1990. Ήταν κυρίως εργάτες, θύματα του ανελέητου ανταγωνισμού των εργοδοτών για φθηνό εργατικό κόστος. Κι ήταν τόσο οργισμένοι με την κυβέρνηση, που κυκλοφορούσαν με τουφέκια Μ16 στον ώμο. Η οργή τους ξεθύμανε μονάχα όταν η ανάκαμψη έφερε πάλι δουλειές (αν και μια από αυτές τις ομάδες πρόλαβε να τινάξει στον αέρα το κυβερνητικό κτίριο της Οκλαχόμας).

Ο δημοσιογράφος...
... που τα θυμάται όλα αυτά στη βρετανική «Τέλεγκραφ» είναι ο Άμπροζ Έβανς-Πρίτσαρντ. Δυστυχώς, όμως, στη νέα κρίση που ζούμε, δεν βλέπει δουλειές στον ορίζοντα. Και γράφει: «Η μεγάλη εκκαθάριση των εργαζομένων δεν έχει έρθει ακόμη». Μαζί του συμφωνεί και ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν: «Από την έναρξη της κρίσης, η αμερικανική οικονομία έχασε 6,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Τα στοιχεία δείχνουν καθηλωμένους μισθούς, που πιθανότατα θα μειωθούν κι άλλο. Όσο πιο βαθιά βουλιάζουμε στην τρύπα τόσο πιο δύσκολα θα βγούμε από αυτήν». Στη Βοστώνη, το Κέντρο για τη Μελέτη της Αγοράς Εργασίας υπολογίζει την πραγματική ανεργία στις ΗΠΑ στο 18,2% (με τον παλιό τρόπο, χωρίς απάτες και λογιστικά τερτίπια). Η Ευρώπη ακολουθεί την Αμερική με διαφορά περίπου ενός χρόνου. Η ανεργία στην Ισπανία έφτασε το 18,7% και στη Γερμανία αναμένεται να πιάσει του χρόνου το 5,1% από 3,7% φέτος. Αν εξαιρέσουμε την Αμερική, που έχει μια νέα κυβέρνηση με ευρεία λαϊκή αποδοχή, σε άλλες χώρες διαχειρίζονται την κρίση πτωματικές κυβερνήσεις, γράφει ο Έβανς-Πρίτσαρντ: «Ο παραλυμένος αριστεροδέξιος συνασπισμός στη Γερμανία, τα απομεινάρια των Φιλελεύθερων στην Ιαπωνία και οι ετοιμοθάνατοι Εργατικοί στη Βρετανία. Μερικοί παίρνουν τα μέτρα τους: ο Μπερλουσκόνι επιχειρεί να αποδυναμώσει τη Βουλή (με ελάχιστη αντίσταση), ενώ η Ρωσία κινητοποιεί “ομάδες κατά της κρίσης” για να καταστείλει οποιαδήποτε διαμαρτυρία εν τη γενέσει της».

Τα μηνύματα...
... δεν φαίνεται όμως να φτάνουν μέχρι τη Γουόλ Στριτ ή το Σίτι του Λονδίνου. Κανείς τραπεζίτης δεν είναι διατεθειμένος να ζήσει στο εξής με μισθό δασκάλου. Αν όμως εξακολουθήσει να ζει όπως ζει, με τα λεφτά των φορολογουμένων, θα πρέπει να περιμένει άγριες αντιδράσεις. «Τα αγριόσκυλα δεν έχουν ακόμη γαβγίσει όλα, καθώς αυτή η κρίση τραβάει σε μάκρος», λέει ο Έβανς-Πρίτσαρντ. «Πέρα από τις εξεγέρσεις στην Αθήνα και τις βαλτικές χώρες, δεν έχουμε δει ακόμη έντονες πολιτικές διαμαρτυρίες, καθώς η ύφεση κατατρώγει τη νομιμότητα των ελίτ που κυβερνούν την Αμερική, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Ίσως είναι απλώς θέμα χρόνου».

Θέλει...
... κάποιον χρόνο ώσπου οι άνθρωποι να εξαντλήσουν όλο το κομπόδεμά τους και να βουλιάξουν στην απόλυτη εξαθλίωση. Μολονότι αυτοί έχουν γίνει πια φτωχοί, οι χώρες τους παραμένουν πλούσιες. Άραγε θα τους αφήσουν να βουλιάξουν όπως εκείνοι για τους οποίους ο Τζον Στάινμπεκ έγραψε τα «Σταφύλια της οργής»;

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Ρούσσου Βρανά - εφ. Τα Νέα, 09-07-2009

Το γέλιο είναι σοβαρή υπόθεση

Τελικά, το γέλιο δεν είναι και τόσο αστεία υπόθεση. Αλλιώς δεν θα συζητούσαν τόσο σοβαρά γι΄ αυτό επί έξι μέρες ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και γλωσσολόγοι απ΄ όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τον Δαρβίνο, το γέλιο είναι ένα εργαλείο με το οποίο ο άνθρωπος εξευγενίζει την πανάρχαια ανάγκη του να σκοτώνει. Ο Χέμινγουεϊ, πάλι, έλεγε ότι οι τάφοι των ανθρώπων που έλεγαν πολλά καλαμπούρια στη ζωή τους είναι σκεπασμένοι με καλύτερης ποιότητας χώμα. Το γέλιο είναι αντίδοτο στον πόνο, το γέλιο είναι θεραπευτικό, αλλά εκτός από τη φολκλορική έχει και την επιστημονική του πλευρά. Μια πρόσφατη μελέτη, για παράδειγμα, έδειξε ότι την ικανότητα του γέλιου την έχουν και οι πίθηκοι, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή η μορφή έκφρασης έχει ιστορία τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων ετών.

Σ΄ αυτή την πλευρά ήταν αφιερωμένο το πρώτο Διεθνές Συμπόσιο για το Χιούμορ και το Γέλιο που διεξήχθη αυτές τις ημέρες στη Γρανάδα της Ισπανίας. Στην εισήγησή του, ο Ελβετός καθηγητής Βίλιμπαλντ Ρουχ μίλησε για τη γελωτοφοβία, από την οποία πάσχουν όσοι νομίζουν ότι τα ανέκδοτα που λένε οι άλλοι γύρω τους στρέφονται εναντίον τους. Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε σε 74 χώρες, από το σύνδρομο αυτό πάσχει το 2% του πληθυσμού, κυρίως έφηβοι. Ανάμεσα στις συνέπειές του είναι η απομόνωση και η κατάθλιψη. Και ποιος λαός έρχεται πρώτος σε γελωτοφοβία; Οι Βρετανοί, γνωστοί και για το φλέγμα τους. Οι Έλληνες δεν ξέρουμε σε ποια θέση βρίσκονται, στοιχηματίζουμε όμως ότι δεν είναι πολύ ψηλά.

Το αντίθετο της γελωτοφοβίας είναι η γελωτοφιλία, που δεν έχει όμως μελετηθεί ακόμη αρκετά. Ξέρουμε απλώς ότι χαρακτηρίζει εκείνους που τους αρέσει να γελούν οι άλλοι μαζί τους. «Αυτογελοιοποιούνται εθελοντικά», τόνισε ο δρ Ρουχ. Και είναι σε γενικές γραμμές τύποι εξωστρεφείς, που αναζητούν τις συγκινήσεις. Μόνο που καμιά φορά καταλήγουν στον εθισμό, κι αυτό δεν είναι ποτέ καλό. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι δεν κάνουν καλό όλα τα είδη χιούμορ. Η καθηγήτρια Μόνικα Ρομέρο παρουσίασε ένα πείραμα όπου σε μια ομάδα ανδρών είπαν μια σειρά από σεξιστικά ανέκδοτα. Στη συνέχεια, τους παρουσίασαν βίντεο με επιθέσεις εναντίον γυναικών. Η ανοχή τους απέναντι στους δράστες ήταν μεγαλύτερη από εκείνη που έδειξαν άνδρες που δεν είχαν ακούσει σεξιστικά ανέκδοτα.

Το συμπέρασμα του συμποσίου είναι μάλλον αναμενόμενο. Το χιούμορ διευκολύνει την επικοινωνία, βοηθά να σπάσει ο πάγος και συμβάλλει στην προσέγγιση των ανθρώπων. Είναι όμως και πολύ ανταγωνιστικό. Όπως διαπίστωσε σε μια έρευνά της η Μπεατρίς Πριεγκό-Βαλβέρντ από το Πανεπιστήμιο της Προβηγκίας, στις παρέες ο ένας προσπαθεί συχνά να πει καλύτερα ανέκδοτα από τον άλλο. Κι όποιος δεν μπορεί να ακολουθήσει, αισθάνεται κάπως απομονωμένος. Ίσως μάλιστα και να φουντώνει μέσα του η πανάρχαια επιθυμία να σκοτώσει...

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Μιχάλη Μητσού - εφ. Τα Νέα, 09-07-2009

7/7/09

Μπέιμπι-μπουμ για μητέρες στα σαράντα

Στα 42 της η κ. Μαιρηλού Ανδριακοπούλου έφερε στον κόσμο την κόρη της. «Ήθελα να κάνω παιδί, αλλά όχι πριν από τα 30. Είχα μια καριέρα με την οποία ήθελα να ασχοληθώ. Είναι και η φύση της δουλειάς μου τέτοια που δεν θα μου επέτρεπε νωρίτερα να αφοσιωθώ σε ένα παιδί», λέει στα «ΝΕΑ» η 44χρονη δικηγόρος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αποφάσισε πριν από περίπου πέντε χρόνια να αποκτήσει το πρώτο της παιδί. «Η αλήθεια είναι ότι άργησε κάποια χρόνια, αλλά αυτή η προσμονή έκανε διπλή τη χαρά μου».

Μαμά άνω των 35 ετών: Αυτό είναι, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, το νέο μοντέλο μητέρας, που φαίνεται να ακολουθούν στις μέρες μας όλο και περισσότερες γυναίκες. Στατιστικά στοιχεία από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν ότι τη δεκαετία του 1970 το ποσοστό των εγκύων από 35 ετών και άνω ήταν γύρω στο 5%. Το 2000 άγγιξε το 20%, ενώ σήμερα κυμαίνεται μεταξύ 20% - 30%. Η Ελλάδα φυσικά δεν αποτελεί εξαίρεση.

Εκτόξευση
Υπολογίζεται ότι μία στις πέντε Ελληνίδες κάνει το πρώτο της παιδί μετά τα 35 της. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2000 οι γεννήσεις παιδιών από γυναίκες ηλικίας 35- 39 ετών έφταναν τις 12.810,

ενώ το 2007 ο αριθμός εκτοξεύτηκε στις 18.731. Παράλληλα αυξήθηκε και το ποσοστό των γεννήσεων από γυναίκες 40- 44 ετών. Συγκεκριμένα, το 2000 οι γεννήσεις ήταν 2.511 και το 2007 3.515.

Η αλματώδης αύξηση των ποσοστών εύκολα εξηγείται, όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Μαιευτικής και Ιατρικής του Εμβρύου σε δύο βρετανικά πανεπιστήμια, το Κ
ings College και το University College London, Κύπρος Νικολαΐδης. «Οι γυναίκες σήμερα σπουδάζουν και δίνουν έμφαση στην καριέρα τους, με αποτέλεσμα να καθυστερούν να τεκνοποιήσουν. Σε αντίθεση βέβαια με τις γυναίκες των προηγούμενων δεκαετιών, οι οποίες παντρεύονταν σε νεαρή ηλικία» λέει ο καθηγητής, ο οποίος είναι παράλληλα διευθυντής σε κέντρο ερευνών, με αντικείμενα έρευνας μεταξύ των άλλων το σύνδρομο Down, τις επεμβάσεις σε έμβρυα και την πρόβλεψη του πρόωρου τοκετού.

«Τα τελευταία δύο χρόνια σαφώς έχω θυσιάσει κάποιο κομμάτι της καριέρας μου, αρχίζοντας από το γεγονός ότι δουλεύω πολύ λιγότερες ώρες σε σχέση με την εποχή που ήμουν ελεύθερη. Μάλιστα τους πρώτους 10 μήνες, η καριέρα για μένα ήταν κάτι που είχα αφήσει εντελώς στην άκρη», λέει η κ. Ανδριακοπούλου. Προσθέτει μάλιστα ότι έως ένα βαθμό θεωρεί θετική εξέλιξη το γεγονός πως έγινε μητέρα σε ηλικία μεγαλύτερη από τον μέσο όρο, καθώς «ήμουν συνειδητοποιημένη για το τι θέλω και πότε το θέλω. Είχα ζήσει τη ζωή μου και πιστεύω ότι αυτό με βοηθά, αφού δεν μου λείπει για παράδειγμα η διασκέδαση».


Είμαι πιο συνειδητοποιημένη αλλά κουράζομαι και πιο εύκολα

ΠΡΙΝ ΑΠΟ περίπου πέντε μήνες η ηθοποιός και παρουσιάστρια Σοφία Μουτίδου γέννησε, σε ηλικία 37 ετών, το πρώτο παιδί της. Όπως λέει, ήταν επιλογή της να γίνει μητέρα αυτήν την περίοδο, αφού «ως ελεύθερη περνούσα καλά, βέβαια είχα να κοιτάξω και τη δουλειά μου». Η κ. Μουτίδου άρχισε να σκέφτεται πιο σοβαρά το ενδεχόμενο γέννησης ενός παιδιού όταν «ένας φίλος γιατρός μού έδωσε μία συμβουλή: “Το παιδί δεν έρχεται όποτε θέλουμε εμείς”». Όμως, όπως προσθέτει, είναι σαφώς πιο συνειδητοποιημένη και πιο ώριμη να μεγαλώσει ένα παιδί απ΄ ό,τι ήταν πριν από 10 χρόνια. Ωστόσο, όσον αφορά την κούραση, «σίγουρα οι αντοχές μου δεν είναι οι ίδιες, κουράζομαι πιο εύκολα και ακόμα η μικρή δεν έχει αρχίσει να περπατά».

Όσο για την ηλικία της, «τα έχω καλά με τον εαυτό μου και δεν με απασχολεί πώς θα με βλέπουν οι άλλοι, δηλαδή ως μία μεγάλη μαμά. Αυτό που με φοβίζει όμως είναι μήπως τυχόν πεθάνω και δεν προλάβω να δω την κόρη μου να γίνεται 20 ετών».


Απαραίτητος ο καλός προγεννητικός έλεγχος

Η ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ πολλών γυναικών, προκειμένου να κάνουν το πρώτο παιδί στα 35 συν, μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες και προβλήματα. Όπως εξηγεί ο διευθυντής του Στ΄ ΜαιευτικούΓυναικολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο «Έλενα Βενιζέλου» κ. Γιώργος Φαρμακίδης, η καθυστέρηση αυτή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες σύλληψης λόγω ήπιων συνήθως διαταραχών στην ωορρηξία. «Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετές καταφεύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», συμπληρώνει.

Εκτός όμως από τη δυσκολία σύλληψης, οι γυναίκες αυτές έρχονται πιο συχνά - από τις νεώτερες μαμάδεςαντιμέτωπες με μία σειρά προβλημάτων υγείας. «Οι βασικοί κίνδυνοι για μια τέτοια εγκυμοσύνη αφορούν τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο. Έτσι, όσο αυξάνεται η ηλικία της μητέρας αυξάνεται και η πιθανότητα το παιδί να έχει χρωματοσωμιακές ανωμαλίες, με κυριότερη το σύνδρομο
Down ή να γεννήσει το παιδί πρόωρα και το νεογνό να είναι χαμηλού βάρους», επισημαίνει ο δρ Νικολαΐδης.

Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Φαρμακίδης, οι μέλλουσες μαμάδες δεν θα πρέπει να ανησυχούν, καθώς τα προβλήματα προβλέπονται με καλό προγεννητικό έλεγχο από εξειδικευμένους ιατρούς. «Έτσι, πριν μείνει έγκυος μια γυναίκα θα πρέπει να κάνει καλό προγεννητικό έλεγχο για παθολογικά νοσήματα και θεραπεία αυτών. Οι υπέρηχοι για τη διάγνωση συγγενών ανωμαλιών και η αμνιοπαρακέντηση για τη διάγνωση χρωματοσωμιακών ανωμαλιών είναι απαραίτητα για μια ομαλή κύηση».


Φοβούνται μήπως δεν προλάβουν να δουν το παιδί τους να μεγαλώνει

ΠΩΣ ΘΑ ΜΕ ΒΛΕΠΕΙ το παίδι μου όταν μεγαλώσει; Όταν θα πηγαίνει στο δημοτικό εγώ θα είμαι 50 ετών, ενώ άλλες μαμάδες θα είναι γύρω στα 35. Άραγε θα προλάβω να δω το παιδί μου να μεγαλώνει; Τέτοια ερωτήματα απασχολούν όλο και περισσότερες γυναίκες που αποκτούν το πρώτο τους παιδί μετά τα 35 και πιο συγκεκριμένα όσες είναι κοντά ή λίγο μετά τα 40.

Όπως τονίζει η οικογενειακή σύμβουλος κ. Έφη Σαρηγιαννίδου, τις μητέρες αυτές πολλές φορές τις κυριεύει ο φόβος του χρόνου, «ότι δηλαδή δεν θα προλάβουν να ζήσουν πολλά με το παιδί. Παράλληλα όμως αγχώνονται για το πώς τις βλέπουν τα ίδια τα παιδιά ή οι άνθρωποι γύρω τους».

Συμπληρώνει δε, ότι υπάρχει τρόπος να ξεπεράσουν αυτούς τους φόβους. Το πιο βασικό, όπως λένε οι ειδικοί, είναι να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους. «Ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας καθορίζει και τη συμπεριφορά μας. Άλλωστε, θα πρέπει να έχουν υπ΄ όψιν τους ότι εάν ζει κανείς με το μέλλον, χάνει το παρόν. Θα πρέπει λοιπόν να τα έχουν καλά με τον εαυτό τους και κατ΄ επέκταση με την ηλικία τους».

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Εύης Σαλτού - εφ. Τα Νέα 30.06.2009

«Το προπατορικό αμάρτημα»

Για όλους εμάς, πολλούς ή λίγους, που παρακολουθούμε από την εποχή της διάσπασης του ΚΚΕ (1968) τον βίο και την πολιτεία αυτού του πολιτικού σώματος που τώρα ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ, οι σημερινές εξελίξεις δεν αποτελούν έκπληξη. Πληθώρα λαμπρών πολιτικών εμφανίστηκαν κατά καιρούς στην Ανανεωτική Αριστερά, σπουδαίες πολιτικές και άλλες φυσιογνωμίες στεγάστηκαν εκεί, εξαίσιες ιδέες αναπτύχθηκαν από ανήσυχα πνεύματα. Τίποτε! Το κόμμα παρέμενε (και παραμένει) δέσμιο παλαιών δοξασιών και πολιτικών ταμπού. Στις δήθεν ανανεωμένες φλέβες του ρέει ακόμη, σε μεγάλο βαθμό, παλιά, αδρανής και άχρηστη ύλη. Αν η Ανανεωτική Αριστερά θέλει όντως να γίνει ό,τι δηλώνει το όνομά της, αν θέλει να αποβεί θετικός πόλος ουσιαστικών, επωφελών και δημιουργικών αμφισβητήσεων, να γίνει εν δυνάμει όραμα, πηγή ονείρων και ελπίδας, οφείλει πρώτα από όλα να αμφισβητήσει αυτό που θεωρεί γνωστικό της αλάθητο. Τον τελευταίο καιρό οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ μιλούν σαν να τα ξέρουν όλα. Τότε γιατί αυτά τα αποτελέσματα; Τον τελευταίο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ (βοήθησαν και οι συγκυρίες) συμπεριφέρεται σαν ένα κόμμα κερδοσκοπικό. Τι κέρδισε; Η μόνη δύναμη της Αριστεράς (για να είμαστε πραγματιστές) είναι η ηθική πολιτική που μπορεί να εκπέμπει χωρίς προσδοκίες άμεσου κέρδους. Η πολιτική τής Ανανεωτικής Αριστεράς πρέπει να είναι ηθικής τάξεως και αφιλοκερδής. Μόνο έτσι μπορεί να δικαιολογήσει το μέλλον της».

Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Γιωργή Γιατρομανωλάκη - εφ. Το Βήμα, 21-06-2009

Αναβίωση και συνάντηση των άκρων

Στα άκρα του πολιτικού φάσματος παρατηρείται τους τελευταίους μήνες έντονη κινητικότητα. Πολλές οι νέες οργανώσεις, ακόμη περισσότερες οι ομάδες και τα σχήματα, δημιουργούν ένα περιβάλλον μεγάλης αντίθεσης, που για την ώρα παραμένει περιθωριακή, αλλά με τον καιρό μπορεί να αποκτήσει δυναμική και να εκφραστεί ποικιλοτρόπως.

Η οικονομική κρίση, ο Δεκέμβρης, η λαθρομετανάστευση, η διαρκής αμφισβήτηση των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων, αλλά και η επικρατήσασα αποϊδεολογικοποίηση στο κέντρο του πολιτικού συστήματος προσέφεραν κρίσιμη ύλη για την αναβίωση, την αναγέννηση και ίσως στο μέλλον τη μαζικοποίηση των άκρων.

Στη ζώνη του ακροαριστερού κύκλου, των αναρχικών, των αντιεξουσιαστών και της αυτονομίας, συγκεντρώνεται πλέον ένα ετερογενές πλήθος με οξύ και εν πολλοίς παραληρηματικό λόγο, που γεννά, με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με το παρελθόν, οργανωμένες βίαιες πράξεις, από τις απλούστερες ως τις πιο σύνθετες. Οι καταδρομικές επιχειρήσεις, τα γκαζάκια, οι πυρπολήσεις αυτοκινήτων, τραπεζικών ΑΤΜ και άλλων συστημικών και συμβολικών στόχων, οι βόμβες και εσχάτως οι ένοπλες δολοφονικές επιθέσεις κατά αστυνομικών συνθέτουν ένα ευρύ σύνολο βιαίων πράξεων, πιθανώς αυτόνομων μεταξύ τους, αλλά με κοινή αφετηρία. Ηδη τα πολλά τρομοκρατικά επεισόδια των τελευταίων ημερών επιβεβαιώνουν την ένταση και τη δυναμική εκδήλωσης του φαινομένου.

Tην ίδια στιγμή στον ακροδεξιό κύκλο συγκροτείται αντίπαλο δέος, με ομάδες και οργανώσεις που μιλούν και γράφουν το ίδιο επιθετικά και είναι έτοιμες να δράσουν το ίδιο βίαια. Τα ακροδεξιά sites πολλαπλασιάζονται τελευταίως, ο ακραίος εθνικιστικός και ρατσιστικός λόγος βρίσκει πλέον ευήκοα ώτα μετά την ανάδειξη του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης και γενικώς διαπιστώνεται ότι η ζώνη της ακραίας Δεξιάς αυξάνει την παρουσία της, οργανώνεται, δημιουργεί πυρήνες και επιθετικές ομάδες, έτοιμες να συγκρουστούν με μετανάστες και ακροαριστερούς στην Ομόνοια, στον Αγιο Παντελεήμονα και αλλού. Πολλοί αναμένουν ότι στο επόμενο διάστημα θα δούμε και στην Αθήνα τη συγκρότηση ακροδεξιών ομάδων πολιτοφυλακής, με στολές και εξάρτυση, που θα διεκδικούν ρόλο περιφρούρησης ή και επιβολής του νόμου και της τάξης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τον νόμο όσο και για την ίδια την τάξη.

Σε μια τέτοια εκδοχή οι συγκρούσεις θα λάβουν διαστάσεις, θα ξεπεράσουν την περιθωριακή ζώνη των άκρων, θα εισβάλουν με βίαιο τρόπο στο κέντρο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής και κατά πάσα βεβαιότητα θα επιδράσουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Είναι αυτή η αναγέννηση και επερχόμενη συνάντηση των άκρων ιδιαιτέρως επικίνδυνη και απολύτως διαλυτική. Ειδικά στις παρούσες συνθήκες της κρίσης και της αποδιάρθρωσης είναι ικανή να βυθίσει τη χώρα στον φόβο και στο σκοτάδι...


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Αντώνη Καρακούση - εφ. Το Βήμα, 04-07-2009