Μόνος στο Μαξίμου

Ο Γιώργος σήκωσε όλο το βάρος των μεγάλων αποφάσεων


Τον Φεβρουάριο του 2004, μετά την ανάδειξη του Γιώργου Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, η Αννα Διαμαντοπούλου σχολίαζε: «Το κόμμα που ίδρυσε ένας Παπανδρέου, μόνο ένας άλλος Παπανδρέου μπορεί να το αλλάξει». Το άλλαξε. Αλλά εν τέλει η μοίρα του επεφύλασσε να αλλάξει και πολλά από όσα άφησαν πίσω τους και οι δύο προηγούμενοι Παπανδρέου. Ο αναλυτής του Ρώυτερ, Πολ Τέιλορ, προέβλεπε πρόσφατα ότι ο έλληνας Πρωθυπουργός θα εξελιχθεί σε «Οιδίποδα που σκοτώνει τον πατέρα του». Και τον παππού του. Ακόμη πιο προφητικός, ο Μίμης Ανδρουλάκης είχε παρομοιάσει τους Παπανδρέου με τους Ατρείδες και τον Γιώργο με τον Ορέστη που έχει να διαχειριστεί τη βαριά κληρονομιά του Αγαμέμνονα. Η σχέση του Πρωθυπουργού με τη μοίρα δείχνει τόσο βαθιά και βασανιστική, ώστε και ο ίδιος αισθάνεται μερικές φορές την ανάγκη να την εξομολογηθεί δημόσια. «Νιώθω τη μοναξιά της εξουσίας...».
Στους επτά μήνες που έχει τα κλειδιά του Μεγάρου Μάξιμου, ο Γιώργος Παπανδρέου σηκώνει τον «σταυρό του μαρτυρίου του» και είναι αμφίβολο αν χάρηκε για μία ημέρα. Η εκλογική νίκη του μοιάζει περισσότερο με τιμωρία, παρά με εντολή να κυβερνήσει. Για να εφαρμόσει ιδέες που έχει επαγγελθεί, πρέπει να αποσυνδέσει το ΠΑΣΟΚ από τους ιδρυτικούς μύθους του. Σε κάποιες περιπτώσεις, σχεδίαζε να το κάνει έτσι κι αλλιώς. Σε άλλες, τον οδηγεί η δημοσιονομική κρίση που παρέλαβε- και άτολμοι χειρισμοί επί των ημερών του τη μετέτρεψαν σε αδιέξοδο. Κατ΄ ανάγκην, πλέον, κομματικές παρακαταθήκες της εποχής του Ανδρέα Παπανδρέου γίνονται πουλόβερ που ξηλώνεται. Αλλά ουδέν κακόν αμιγές καλού: νοοτροπίες και πρακτικές που έσπειρε το ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου και ρίζωσαν βαθιά στην ελληνική κοινωνία απομακρύνονται.

Οταν άρχισε τη θητεία του ως Πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου, η «μοναξιά» του φάνηκε σαν μέθοδος άσκησης της εξουσίας. Είχε την αυτοπεποίθηση που του έδινε η μεγάλη νίκη του. Η άνεσή του να κινείται στον διεθνή χώρο, η κουλτούρα των διεθνών επαφών και η κοσμοπολίτικη αντίληψη της πολιτικής ενίσχυσαν την προδιάθεσή του να βλέπει τη «μεγάλη εικόνα» των παγκόσμιων διεργασιών. Για τους χειρισμούς και την υποστήριξη της παρουσίας του στο εσωτερικό μέτωπο σχηματίστηκε γύρω του ένας κύκλος προσώπων, με ρόλους-έκπληξη σε αρκετές περιπτώσεις. Μαζί τους τον συνέδεαν περισσότερο προσωπικοί δεσμοί, παρά πολιτικές σχέσεις και κοινές ιδεολογικές αντιλήψεις. Η απειρία τους έδειχνε προσόν και οι ιδέες τους τον ενθουσίαζαν- ιδίως γιατί ήταν συναφείς με τις συζητήσεις που έκανε ο ίδιος με προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, την εποχή που υπήρχε εντύπωση ότι η Ελλάδα του Γιώργου προσφέρεται για καινοτομίες, εφαρμογή ριζοσπαστισμών και πειραματισμούς.

Διαφορετική εξέλιξη. Τα πράγματα όμως εξελίχθηκαν αλλιώς. Στην τρικυμισμένη θάλασσα της τελευταίας περιόδου, ο Γ. Παπανδρέου έμεινε μόνος στο πιλοτήριο για να πατήσει κουμπιά που κανείς πρωθυπουργός δεν είχε αποπειραθεί ποτέ να πατήσει.

Σε πολλούς τομείς, η μετάθεση των αρμοδιοτήτων των χαρτοφυλακίων στο Μέγαρο Μάξιμου δούλεψε ανάποδα. Αποφάσεις που θα μπορούσαν να ληφθούν στο επίπεδο του γενικού διευθυντή υπουργείου, έπρεπε να περιμένουν την άνωθεν επικύρωση για να ισχύσουν. Πολλές συσκέψεις και λίγο αποτέλεσμα. Συχνά ο ίδιος ο Πρωθυπουργός διαπίστωνε ότι δεν υπήρχαν σχεδιασμοί, επεξεργασμένα μέτρα και δουλεμένες επιλογές. Σε κάποιες περιπτώσεις, αναγκάστηκε να ανακοινώσει αποφάσεις, τις οποίες οι υπουργοί που τις εισηγήθηκαν δεν ήταν έτοιμοι να εφαρμόσουν.

Αλλωστε, δεν είχε ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τους Πασόκους. Απλώς, κατά καιρούς είχε δώσει την εντύπωση ότι με κάποιους έχει περισσότερη οικειότητα. Οπως με τον Κώστα Σημίτη, τον οποίο το 2004 αντιμετώπιζε ως μέντορά του και στην προεκλογική συγκέντρωση στο Πεδίον του Αρεως αποκάλεσε «φίλο» του. Σήμερα οι δύο άνδρες δεν λένε ούτε καλημέρα μεταξύ τους. Παρότι στο περιβάλλον του πολλοί καλλιεργούν πάντα την καχυποψία για τους «σημιτικούς», άλλοι εκλαμβάνουν ως έλλειψη ότι δεν έχει πλέον την άνεση να συζητά με τον πρώην πρωθυπουργό. Οπως δεν συζητά τους ευρωπαϊκούς χειρισμούς με τους τρεις πρώην επιτρόπους που έχει στο κόμμα του. Ούτε ζήτησε τη συνδρομή- για διαφορετικούς λόγους για τον καθένα- των πρώην υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ.

Ακριβώς επτά μήνες μετά τον εκλογικό του θρίαμβο ο Γιώργος Παπανδρέου πήρε τις μεγάλες αποφάσεις «μόνος στο Μαξίμου». Εν τω μεταξύ, πολλά έχουν αλλάξει γύρω του και μάλλον θα αλλάξει και ο ίδιος αρκετά στις αρχές Ιουνίου, με τον φημολογούμενο ανασχηματισμό. Το μόνο που δεν δείχνει να αλλάζει, είναι το παροιμιώδες πείσμα του και η ισχυρή βούληση να κινήσει τα πράγματα προς την κατεύθυνση που επιθυμεί.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ -εφ. Τα Νέα, Σάββατο 8 Μαΐου 2010