Δύο δισ. λάπτοπ ίσως να μην είναι αρκετά

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός OLPC (One Laptop Per Child, δηλαδή «ένα λάπτοπ για κάθε παιδί») έχει μεγάλες φιλοδοξίες. Από το 2007 έχει πουλήσει σε κυβερνήσεις των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών οικονομικούς αλλά στιβαρούς φορητούς υπολογιστές. Ο στόχος είναι να εξοπλίσουν καθένα από τα δύο δισ. παιδιά του αναπτυσσόμενου κόσμου με το δικό του υπολογιστή.
Μέχρι σήμερα έχουν παραδοθεί περίπου 1,6 εκατ. φορητοί υπολογιστές του οργανισμού, αναφέρει ο Ματ Κέλερ, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος OLPC.
«Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη διάδοση του οράματος μας είναι το κόστος», τονίζει ο κ. Κέλερ. Το 90% των μηχανημάτων έχει πληρωθεί από τις κυβερνήσεις των χωρών που τα παραλαμβάνουν, οι πόροι των οποίων είναι εξαιρετικά περιορισμένοι. Ρώτησα τον κ.Κέλερ εάν οι επικεφαλής του προγράμματος έχουν αναθεωρήσει το κομμάτι που αναφέρεται στο «για κάθε παιδί». Το να οναμάζεται «One laptop Per Classroom» (ένα λάπτοπ για κάθε τάξη) σίγουρα δεν ακούγεται το ίδιο, αλλά πιθανόν να αποδεικνυόταν πιο ωφέλιμο στο εγγύς μέλλον. Ο κ. Κέλερ δήλωσε ότι μια τέτοια αλλαγή δεν συζητείται καν. «Ένα προς ένα: ένα παιδί, ένα λαπτοπ- η διαδραστική φύση αυτής της εμπειρίας είναι αυτό στο οποίο εστιάζουμε», τονίζει.
Ορισμένοι ερευνητές της Microsoft στην Ινδία έχουν εξετάσει πώς τα παιδιά μπορούν να κάνουν καλύτερη χρήση των PCs, ακόμα κι αν ένα μηχάνημα μοιράζεται σε πολλούς χρήστες. Σε ένα ειδικό πρόγραμμα οι προγραμματιστές της Microsoft ανέπτυξαν ένα λογισμικό που προσθέτει περισσότερους κέρσορες στην οθόνη, ο καθένας από τους οποίους ελέγχεται από ένα ανεξάρτητο ποντίκι. Το λογισμικό που αναπτύχθηκε γι’αυτο το παράδειγμα επιτρέπει στους μαθητές να ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Τα σχολεία το υποδέχθηκαν με θετικό τρόπο και η Microsoft το μετέτρεψε σε ένα δωρεάν προϊόν που ονομάζεται MultiPoint.
Ο επικεφαλής του προγράμματος Κεντάρο Τογιάμα, ο οποίος αποχώρησε από τη Microsoft τον περασμένο Δεκέμβριο και είναι πλεόν ερευνητής καθηγητής στη Σχολή Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Μπερκλεϊ, πραγματοποιεί ομιλίες σε αμερικανικά πανεπιστήμια με θέμα τον «τεχνολογικό ουτοπισμό» που κατά τη γνώμη του χαρακτηρίζει πρωτοβουλίες όπως η One Laptop Per Child, η Classmate PC της Intel, ακόμα και το MultiPoint.
Υποστηρίζει ότι τέτοιες πρωτοβουλίες στηρίζονται στο μύθο ότι η «τεχνολογία αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στις αναπτυσσόμενες χώρες».
Τονίζει ωστόσο ότι πολλά ακόμη πράγματα αποτελούν ανασχετικούς παράγοντες-οι θεσμικοί περιορισμοί, η οικονομία, οι υποδομές των βασικών υπηρεσιών και η πολιτική. Και δεν θεωρεί την τχνολογία συνώνυμο της εκπαίδευσης.
Ένα από τα προβλήματα υποδομών που ανακάλυωε η ερευνητική ομάδα της Microsoft στην Ινδία ήταν αναξιοπιστη παραοχή ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό γέννησε άλλο ένα ερευνητικό πρόγραμμα της Microsoft, το οποίο πρόσφερε στους αγρότες μιας περιοχής κινητά τηλέφωνα που παρείχαν μέσω γραπτών μηνυμάτων τις ίδιες πληροφορίες που λάμβαναν οι αγρότες μέσω κεντρων υπολογιστών.
«Βρέθηκα στη Ρουάντα, όπου οι φορητοί υπολογιστές εισήλθαν σε ένα περιβάλλον στο οποίο προηγουμένως δεν υπήρχαν καθόλου ηλεκτρονικές συσκευές», σημειώνει ο κ. Κέλερ, «και μέσα σε τρεις-τέσσερις μέρες δεκάχρονα κορίτσια και οκτάχρονα αγόρια χρησιμοποιούσαν το λάπτοπ με την ίδια δεξιοτεχνία, αποτελεσματικότητα και δημιουργηκότητα όπως και εγώ».
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Randall Stross-εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, The New YorkTimes, 02-05-2010