Από τα χαμόγελα στις απαιτήσεις

Αμετακίνητος στις ελληνοτουρκικές διαφορές ο τούρκος πρωθυπουργός, παρά το καλό κλίμα και τις 21 συμφωνίες

OΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ αντέχουν στον χρόνο. Και παρά το θερμό κλίμα που με επιμέλεια καλλιεργήθηκε κατά τη σύσταση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας από τους κκ. Γ. Παπανδρέου
και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Παρασκευή, απεδείχθη ότι το «τέλος του δρόμου» είναι ακόμη πολύ μακριά. Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας υπήρξε άλλωστε κάτι παραπάνω από ξεκάθαρος σε όλα τα «καυτά» ζητήματα μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Η ελληνική πλευρά κρατά τη
δέσμευσή του ότι οι δύο χώρες θα γυρίσουν σελίδα στις σχέσεις τους και θα ενισχύσουν την οικονομική συνεργασία, κάτι που αποδεικνύουν οι 21 συμφωνίες που υπεγράφησαν, κυρίως σε τομείς χαμηλής πολιτικής, όπως ο τουρισμός, η ενέργεια και οι μεταφορές.

Αμετακίνητη σχεδόν σε όλα εμφανίστηκε η Τουρκία, διά στόματος Ερντογάν, κατά την επίσκεψη του τούρκου πρωθυπουργού στην Αθήνα. Πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι με τους οποίους συνομίλησε «Το Βήμα» εξέφραζαν σοβαρές ανησυχίες και προβληματισμούς μετά το τέλος της συνέντευξης Τύπου των δύο πρωθυπουργών. Το κλίμα στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος ήταν αρκετά βαρύ, καθώς δεν ήταν λίγοι όσοι έλεγαν ότι ο κ. Ερντογάν εμφανίστηκε «επιθετικός» καταθέτοντας στο τραπέζι πολλές απαιτήσεις.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας εμφανίστηκε άριστος γνώστης των ελληνοτουρκικών διαφορών και έθεσε πέντε βασικά ζητήματα:

1. Ζήτησε ουσιαστικά την εγκαθίδρυση ενός ειδικού καθεστώτος στο Αιγαίο. «Οταν ο κ.Ερντογάν λέει ότι τα μαχητικά αεροσκάφη, είτε τουρκικά είτε ελληνικά,πρέπει να πετούν άοπλα στο Αιγαίο, τι ακριβώς εννοεί;» αναρωτιούνται. «Σημαίνει μήπως αυτό ότι τα ελληνικά μαχητικά πρέπει να πετούν άοπλα και επάνω από ελληνικά νησιά;» προσθέτουν. Ο τούρκος πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στο θέμα των ασκήσεων, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αυτές να γίνονται υπό προϋποθέσεις.

2. Ζήτησε πολυμερή διάσκεψη για το Κυπριακό και επίλυσή του εντός του 2010. Κατά τον τούρκο πρωθυπουργό, οι εγγυήτριες δυνάμεις, τα Ηνωμένα Εθνη και η Ευρωπαϊκή Ενωση, πρέπει να συμμετάσχουν σε μια πολυμερή διάσκεψη, τύπου Λουκέρνης, για να λύσουν το ζήτημα. «Απορρίπτει ουσιαστικά τα περί “κυπριακής λύσης” που κατά κόρον επαναλαμβάνει η ελληνική κυβέρ νηση» σχολιάζουν άνθρωποι που έχουν χειριστεί το κυπριακό πρόβλημα. Και το χρονοδιάγραμμα που τίθεται ως το τέλος του έτους «προδιαθέτει ότι η Αγκυρα έχει έτοιμο το “Σχέδιο Β” για τα Κατεχόμενα. Αυτό φάνηκε από την προειδοποίηση του Ερντογάν ότι το “ψευδοκράτος” έχει ήδη αποκτήσει καθεστώς παρατηρητή στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης».

3. Απέρριψε ουσιαστικά τη λύση της προσφυγής στη Χάγη, λέγοντας ότι η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να διευθετήσουν μόνες τους τις διαφορές τους στο Αιγαίο. «Εμείς θα τα διευθετήσουμε (σ.σ.: τα θέματα του Αιγαίου) . Ποιος θα έρθει να το κάνει για εμάς; Το υπογραμμίζω αυτό» είπε ο κ. Ερντογάν. «Εμμέσως πλην σαφώς,ο τούρκος πρωθυπουργός έδειξε ότι δεν προτιμά το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας» τόνισε μιλώντας στο «Βήμα» κορυφαία διπλωματική πηγή. Λίγες ώρες νωρίτερα ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλος είχε αναφερθεί σε τρίτους, οι οποίοι είναι εντεταλμένοι να δίνουν λύσεις όταν υπάρχουν διαφωνίες για τον καθορισμό εδαφικών λεπτομερειών ή γεωγραφικών ιδιομορφιών.

4. Ξεκαθάρισε ότι το casus belli της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης έναντι της πιθανής επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων δεν πρόκειται να αρθεί μονομερώς από την Τουρκία και, κυρίως, όχι προτού αποδώσουν αποτελέσματα οι διερευνητικές επαφές. «Με τον τρόπο αυτόν» σχολιάζουν διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές «ο κ. Ερντογάν ουσιαστικά αποτρέπει την Αθήνα από το να προχωρήσει σε οποιαδήποτε επέκταση, η οποία θα πρέπει να τελεί “υπό την έγκριση” της τουρκικής πλευράς».

5. Αναφέρθηκε σε αμοιβαιότητα στην εκλογή των ανώτατων θρησκευτικών ηγετών του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της θρησκευτικής ηγεσίας της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. «Κατά κάποιο τρόποο κ.Ερντογάν εξισώνει τον Οικουμενικό Πατριάρχη με τον μουφτή.Μήπως» αναρωτιούνται οι ίδιες πηγές «αυτό υποκρύπτει ευρύτερες τουρκικές επιδιώξεις, ώστε να υπάρχει εκλεγμένος μουφτής στην Ελλάδα με ευρύτερες αρμοδιότητες;».

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Αγγελος Αθανασοπουλος-εφ. Το Βήμα, Κυριακή 16 Μαΐου 2010