Και της μαμάς το γάλα...

Υγιεινός, θρεπτικός και... οικονομικός ο θηλασμός, αλλά οι ελληνίδες μητέρες φαίνεται πως τον αποφεύγουν

«Είναι δωρεάν, κάνει τις αισθήσεις να λειτουργούν και είναι πάντα διαθέσιμο. Είναι καθαρό, φρέσκο, στη σωστή θερμοκρασία και όμορφα συσκευασμένο. Το μητρικό γάλα είναι για τα μωρά». Αυτά λένε οι Νορβηγοί στο ενημερωτικό φιλμ για τον θηλασμό «Βreast is best» («Το στήθος είναι το καλύτερο»). Οι ελληνίδες μητέρες φαίνεται όμως να έχουμε ξεχάσει ή να μην έχουμε διδαχθεί σωστά τα οφέλη του θηλασμού. Σήμερα αναρωτιόμαστε γιατί.

Την ώρα που μια Σκανδιναβή θηλάζει το μωρό της στη σκιά ενός αρμυρικιού κάπου στο Αιγαίο, μια Ελληνίδα κλείνεται στο παραπλήσιο ενοικιαζόμενο δωμάτιο και αποστειρώνει μπιμπερό προκειμένου να ταΐσει το μόλις λίγων μηνών μωρό της με υποκατάστατο μητρικού γάλακτος. Εγκλωβισμένη σε ταμπούοι περισσότερες θηλάζουν ακόμη μακριά από τα μάτια του κόσμου- και μύθους που θέλουν το γάλα της να μη φτάνει και το παιδί της να πεινάει, η Ελληνίδα σε μεγάλο ποσοστό δεν καταφέρνει να θηλάσει.

Σε ιδιωτικά μαιευτήρια που διατείνονται τη φιλικότητά τους προς τον μητρικό θηλασμό συνταγογραφείται κατά κόρον ξένο γάλα, παρ΄ ότι το υπουργείο Υγείας απαιτεί η συνταγογράφηση υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος να συνοδεύεται από ιατρική γνωμάτευση που να εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το μωρό δεν μπορεί να θηλάσει αποκλειστικά. Ο δε Διεθνής Κώδικας Εμπορίας Υποκαταστάτων Μητρικού Γάλακτος καταστρατηγείται στα περισσότερα μαιευτήρια. Αυτό είχε συμβεί στην Ευρώπη και στην Αμερική κατά τη δεκαετία του ΄60. Ηταν η εποχή που η σεξουαλική απελευθέρωση και ο φεμινισμός απαίτησαν την «αποδέσμευση» του παιδιού από το στήθος.

Στην Ελλάδα δεν ήταν τόσο οι «μοντέρνες» αντιλήψεις όσο η ανάγκη αποτίναξης της ανάμνησης της φτώχειας που έκοψαν τα δεσμά του μητρικού θηλασμού με τη νέα εποχή. Η μάνα που θήλαζε το παιδί της παρέπεμπε σε μια φτωχή επαρχιακή Ελλάδα που όλοι ήθελαν να ξεχάσουν. Και ξαφνικά, στον ανεπτυγμένο κόσμο η αλυσίδα μεταφοράς γνώσης γύρω από τον θηλασμό από τη μία γενιά στην άλλη έσπασε. Σήμερα καμία μας δεν έχει μια έμπειρη μαμά να της «διδάξει» τον θηλασμό. Ενδεικτικά τα ποσοστά ξεκινούν από το 89,7% των βρεφών κατά την έναρξη αλλά μόλις το 41,1% τρέφεται αποκλειστικά με μητρικό θηλασμό, ποσοστό που στον έκτο μήνα ζωής έχει πέσει στο 0,9% (22% με συμπλήρωμα)! Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (Τομέας Υγείας Παιδιού, Ι. ΑντωνιάδουΚουμάτου και συνεργάτες, 2009), οι καταγόμενες από την Αλβανία μητέρες θηλάζουν κατά τον έκτο μήνα σε ποσοστό 51% έναντι 19% για τις Ελληνίδες... Από όσες συνεχίζουν να θηλάζουν κατά τον τρίτο μήνα οι απόφοιτες ΑΕΙ φτάνουν το 51% έναντι του 33% που εκπροσωπούν οι απόφοιτες δημοτικού...

Τα αποτελέσματα της χρηματοδοτούμενης από το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μελέτης είναι απογοητευτικά, σε «σημείο κοινωνικής παθολογίας» σχολιάζει η Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού, αναπληρώτρια διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού. Τη συναντήσαμε στο Κολέγιο Αθηνών στην 42η Θεραπευτική Ενημέρωση της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Οι μισές γυναίκες της μελέτης δήλωσαν ότι σταμάτησαν να θηλάζουν λόγω ανεπαρκούς γάλακτος, κλασική δικαιολογία μη θηλασμού που δείχνει πόσο ανεπαρκής είναι η εκπαίδευση και πληροφόρηση τόσο των μητέρων όσο και των υγειονομικών που ασχολούνται με αυτές. Ο μητρικός θηλασμός είναι μια τέχνηπου χάσαμε στην Ελλάδα» σημειώνει. Και καταλήγει: «Το δικαίωμα της μητέρας να αρνηθεί τον θηλασμό γίνεται αποδεκτό.Το δικαίωμα του παιδιού όμως να θηλάσει ποιος το προασπίζεται;». Οργανισμοί όπως η UΝΙCΕF και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνουν μητρικό θηλασμό ως τα δύο χρόνια και πλέον, εφόσον μητέρα και παιδί το επιθυμούν. Στη χώρα μας το βάρος έχει πέσει στην Εθνική Επιτροπή Μητρικού Θηλασμού, η οποία (επαν)ορίστηκε το 2005 με πρόεδρο τον καθηγητή Παιδιατρικής Γεώργιο Χρούσο, διευθυντή της Α΄ Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Ηδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την ανάπτυξη Φιλικών για τα Βρέφη Νοσοκομείων (Βaby Friendly Ηospitals), αξιολόγηση που γίνεται από τον ΠΟΥ. Με πρωτοβουλία της Επιτροπής αποτυπώθηκαν για πρώτη φορά τα ποσοστά μητρικού θηλασμού σε εθνικό επίπεδο.

ΔΙΑΣΗΜΕΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΣ

Γοητευτικές και σύγχρονες μαμάδες όπως η Ελ Μακ Φέρσον, η Μόνικα Μπελούτσι, η Τζέρι Χολ, και η Τζόντι Φόστερ δηλώνουν υπερήφανα ότι θήλασαν τα παιδιά τους. Και στα εικαστικά ο θηλασμός έχει μια ιδιαίτερη θέση.Η εικόνα της «Παναγίας θηλάζουσας» του Ολλανδού Ρομπέρτο Καμπέν η οποία ανήκει σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου,ήταν τολμηρή για το 1430 που δημιουργήθηκε.


Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Ελ. Ξενακη-εφ. Το Βήμα, Κυριακή 16 Μαΐου 2010