8/12/09

ΗΠΑ, ΕΕ, Ασία και στη μέση η συμφωνία

1Ποιο θα είναι το όφελος από μια καλή συμφωνία στην Κοπεγχάγη;

Η δέσμευση των κυβερνήσεων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (κυριότερο είναι το διοξείδιο του άνθρακα) όχι μόνο θα αποτρέψει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά θα αποτελέσει και το κατάλληλο αντίδοτο για την οικονομική κρίση. Σύμφωνα με επιστημονική έκθεση του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, το όφελος από την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος. Οπως προέκυψε, η λήψη μέτρων για το κλίμα θα δημιουργήσει τουλάχιστον 10 εκατ. νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας παγκοσμίως ως το 2020. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύει μελέτη του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UΝΕΡ) σύμφωνα με την οποία οι «πράσινες» επενδύσεις δημιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας ανά καταναλισκόμενο ευρώ, σε σχέση με κάθε άλλη επένδυση σε κάθε άλλον τομέα. Δείχνει επίσης ότι η καθαρή ενέργεια και η ενεργειακή εξοικονόμηση όχι μόνο μειώνουν τα αέρια του θερμοκηπίου, τη ρύπανση και το κόστος της κιλοβατώρας, αλλά αυξάνουν και το ΑΕΠ. Μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταδεικνύει ότι μια προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως το 2020 θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,25% και θα δημιουργήσει περίπου 410.000 νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, η τελευταία έκθεση του WWF «Πράσινες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη» δείχνει ότι σήμερα 3,4 εκατ. θέσεις εργασίας στην ΕΕ σχετίζονται άμεσα με τους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των βιώσιμων μεταφορών και της ενεργειακής απόδοσης.

2Ποιες είναι οι...συμπληγάδες από τις οποίες πρέπει να περάσει μια νομικά δεσμευτική συνθήκη στην Κοπεγχάγη; Πρώτον, η οικονομική κρίση. Πολλές κυβερνήσεις βρήκαν στην οικονομική ύφεση το τέλειο άλλοθι ώστε να κάνουν πίσω στις δεσμεύσεις για το κλίμα, με δεδομένο ότι η χρηματοδότηση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη μιας καλής συμφωνίας στην Κοπεγχάγη.

Δεύτερον, η αμερικανική πολιτική. Παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του αμερικανού προέδρουΜπαράκ Ομπάμα, οι ΗΠΑ φαίνεται ότι περισσότερο προσπαθούν να επιβραδύνουν και να αποδυναμώνουν τις διεθνείς διαπραγματεύσεις παρά να τις επιταχύνουν. Ο νέος νόμος Μπόξερ- Κέρι, ο οποίος προβλέπει μειώσεις των αμερικανικών εκπομπών κατά 20% ως το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005 (4% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990), πιθανώς δεν θα είναι έτοιμος ως το τέλος του έτους. Γι΄ αυτό η Ουάσιγκτον προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με μια πρόταση μείωσης των εκπομπών κατά 17% (με βάση τις εκπομπές του 2005), η οποία είχε περάσει από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Τρίτον, η συντηρητική Ευρώπη. Η μέχρι πρότινος πρωτοπόρος στις διεθνείς εξελίξειςΕΕ χάνει τον ηγετικό της χαρακτήρα. Το λόμπι των βιομηχανιών έχει μεγάλο έρεισμα στις συντηρητικές κυβερνήσεις της Ευρώπης. Παράλληλα, το μπλοκ των ανατολικών χωρών- Πολωνία, Τσεχία και Ουγγαρία- προσπαθεί να μπλοκάρει τις διαπραγματεύσεις.

3Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θεωρούνται σημαντικές για το κλίμα της Γης;

Η ταχέως αναπτυσσόμενη Κίνα έγινε πρόσφατα η πρώτη χώρα στον κόσμο σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Οσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη χώρα υπ΄ αριθμόν 2 στις παγκόσμιες εκπομπές, αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή συσσωρευμένων θερμοκηπικών αερίων εξαιτίας των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων από τη Βιομηχανική Επανάσταση. Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί, εκπέμπουν περίπου το 40% των αερίων του θερμοκηπίου του πλανήτη. Το 2008 οι εκπομπές της Κίνας έφθασαν τα 6,8 δισ. τόνους, μια αύξηση 178% σε σχέση με τα επίπεδα εκπομπών του 1990, σύμφωνα με το ΙWR, ένα γερμανικό ίδρυμα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι αμερικανικές εκπομπές ανήλθαν σε 6,4 δισ. τόνους. Ο μέσος Αμερικανός ευθύνεται για τις εκπομπές 25 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, έναντι των 5,8 τόνων που αντιστοιχούν στον μέσο Κινέζο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου για τους Παγκόσμιους Πόρους (WRΙ). Η Κίνα έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο και τη Σύμβαση-Πλαίσιο για την αλλαγή του κλίματος των Ηνωμένων Εθνών, στόχος των οποίων είναι η επίτευξη μιας καλής συμφωνίας για το κλίμα στην Κοπεγχάγη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση-Πλαίσιο του ΟΗΕ αλλά δεν επικύρωσαν ποτέ το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο θέτει συγκεκριμένους στόχους μείωσης των εκπομπών για τα αναπτυσσόμενα κράτη.

4Τι προτείνουν οι ΗΠΑ; Ο αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι θέλει να περιορίσει τις εκπομπές στα επίπεδα του 1990 ως το 2020. Πάντως η πρόταση της Γερουσίας για περικοπές των εκπομπών ως το 2020 κατά 20% κάτω από τα επίπεδα του 2005 είναι αμφίβολο ότι θα περάσει από το Κογκρέσο πριν από το τέλος του έτους. Η αμερικανική πρόταση να εγκαταλειφθεί ο νομικά δεσμευτικός χαρακτήρας της συμφωνίας και να αντικατασταθεί με εθνικές, εθελοντικές δράσεις απειλεί να καταστρέψει την ακεραιότητα όποιου στόχου συμφωνηθεί στην Κοπεγχάγη. Ο Ομπάμα έχει αποτύχει να βάλει χρήματα στο... τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την υποστήριξη των αναπτυσσόμενων κρατών για δράσεις μείωσης των εκπομπών και τερματισμό της αποδάσωσης.

5Τι έχει κάνει η Κίνα; Λίγες μόλις ημέρες πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων η Κίνα ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα ανά μονάδα ενέργειας κατά 40-45% σε σχέση με το 2005. Η δέσμευση αυτή θα παρουσιαστεί στη Διάσκεψη από τον κινέζο πρωθυπουργό Γουέν Ζιαμπάο. Με άλλα λόγια οι Κινέζοι θα συνεχίσουν να ρυπαίνουν αλλά με πιο αργούς ρυθμούς. Η Κίνα έχει επίσης δεσμευθεί να αυξήσει το μερίδιο των μη ορυκτών καυσίμων στην κατανάλωση ενέργειας σε 15% ως το 2020.

6Πού συμφωνούν και πού διαφωνούν οι ΗΠΑ και η Κίνα;

Οι ΗΠΑ και η Κίνα υπέγραψαν ένα μνημόνιο συνεργασίας τον περασμένο Ιούλιο το οποίο ενθαρρύνει τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Η Κίνα και άλλες φτωχότερες χώρες υποστηρίζουν ότι οι περικοπές εκπομπών που προτείνονται από τις πλούσιες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, απέχουν από αυτό που απαιτείται. Η Κίνα αντιστέκεται στις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων ανεπτυγμένων χωρών να συμφωνήσει σε έναν συγκεκριμένο στόχο όσον αφορά τις εκπομπές στην Κοπεγχάγη. Ο ασιατικός γίγαντας υποστηρίζει ότι οι πλούσιες χώρες πρέπει να ανοίξουν τον δρόμο με μεγάλες περικοπές εκπομπών, ενώ στις φτωχές χώρες πρέπει να δοθεί χρηματική βοήθεια και χρόνος ώστε να αναπτύξουν δράση για την αλλαγή του κλίματος. 7Σε τι ποσοστό έχουν δεσμευθεί ότι θα μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα οι χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις;

Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν δεσμευθεί για καθαρή μείωση των εκπομπών κατά 8%-12% ως το 2020 (σε σχέση με το έτος βάσης 1990). Σύμφωνα με τους επιστήμονες, απαιτείται μείωση 40% από τα ανεπτυγμένα κράτη για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας σε +2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αλλες ανεπτυγμένες χώρες δηλώνουν διατεθειμένες να κάνουν περισσότερα, άλλες δείχνουν ότι θα κάνουν τα ελάχιστα. Το ίδιο ισχύει και για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ως σήμερα, οι πιο φιλόδοξοι στόχοι είναι της Ευρωπαϊκής Ενωσης (-20% ως το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα εκπομπών του 1990), της Ιαπωνίας (-25% ως το 2020 σε σχέση με το 2005) και της Νορβηγίας (-40% ως το 2020 σε σχέση με το 1990).


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Μάχης Τρατσα - εφ. Το Βήμα, 06-12-2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: