Ποιος ψήνει τον πλανήτη;

Κανείς δεν μπορεί να πει ότι οι θεοί δεν έχουν αίσθηση του χιούμορ. Είμαι σίγουρος ότι κάθονται αυτή τη στιγμή στον Ολυμπο και γελάνε με την απόφασή τους να κάνουν το πρώτο εξάμηνο του 2010 το θερμότερο που έχει ποτέ καταγραφεί στην ιστορία του πλανήτη (από τότε που έχουμε στη διάθεσή μας στοιχεία), την ίδια στιγμή που το κίνημα για την προστασία του περιβάλλοντος φαίνεται να αποτυγχάνει.
Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να εξαγάγει συμπεράσματα από τις θερμοκρασίες ενός και μόνο έτους. Ωστόσο, η άρνηση της πραγματικότητας είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά όσων αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή: μας υποδεικνύουν μία χρονιά στο παρελθόν, κατά την οποία οι θερμοκρασίες ήταν ασυνήθιστα υψηλές και στη συνέχεια μας λένε: «ορίστε, σε σχέση με το 1998, ο πλανήτης έχει κρυώσει!». Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η θερμότερη χρονιά στην ιστορία ήταν το 2005 και όχι το 1998. Εντούτοις, το σημαντικό είναι ότι τα ρεκόρ που σπάνε αυτή τη χρονιά αποδυναμώνουν ακόμη περισσότερο τα ήδη αδύναμα επιχειρήματα των αρνητών της κλιματικής αλλαγής. Ούτε οι ίδιοι δεν μπορούν να πείσουν τους εαυτούς τους, αφού πέφτουν συνεχώς σε αντιφάσεις. Παρ’ όλα αυτά, κανείς τους δεν λέει «εντάξει είχα άδικο, ο πλανήτης πράγματι θερμαίνεται και πρέπει να υποστηρίξω τη λήψη μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής». Ετσι, το ψήσιμο της γης συνεχίζεται.
Για ποιο λόγο λοιπόν δεν πέρασε από την αμερικανική Γερουσία η σχετική νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος; Πρώτα απ’ όλα, ας ξεκαθαρίσουμε ποιοι δεν ήταν οι λόγοι της αποτυχίας, γιατί μέχρι σήμερα έχουν κατηγορηθεί άδικα πολλοί άνθρωποι. Ο λόγος που δεν πέρασε η νομοθεσία δεν ήταν, για παράδειγμα, πως υπάρχουν θεμιτές αμφιβολίες ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι πραγματικό. Ολα τα επιστημονικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, από τις μετρήσεις της θερμοκρασίας χρόνο με τον χρόνο μέχρι το πάχος των πάγων στον Αρκτικό, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι απλώς υπαρκτό, αλλά ενδεχομένως και να επιταχύνεται η εξέλιξή του.
Τα στοιχεία αυτά δεν υπονομεύονται από περιπτώσεις επιστημόνων που έδρασαν αντιδεοντολογικά. Ολοι θα έχετε ακούσει τις κατηγορίες που εξαπολύονται εναντίον περιβαλλοντολόγων, οι οποίοι μαγείρεψαν υποτίθεται στοιχεία και το παραδέχθηκαν σε μία σειρά από e-mail που έγιναν γνωστά ως Climategate. Αυτό που πιθανότατα δεν έχετε ακούσει, διότι δεν έτυχε ιδιαίτερης δημοσιότητας από τα μίντια, είναι ότι για καθεμία από τις ύποπτες περιπτώσεις αποδείχθηκε τελικά ότι δεν ήταν σκάνδαλο, αλλά σκευωρία των αρνητών της κλιματικής αλλαγής, που ξεσκεπάστηκε.
Ενας άλλος παράγοντας στον οποίο αποδόθηκε η αποτυχία της προσπάθειας να περάσει η νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος από τη Γερουσία ήταν οι οικονομικές συνέπειες που θα είχε. Είναι όμως πραγματικά αστείο να ακούει κανείς όλους εκείνους τους συντηρητικούς που από τη μία πλευρά ισχυρίζονται ότι οι αγορές είναι παντοδύναμες και προσαρμόζονται σε όλες τις συνθήκες και από την άλλη μας λένε ότι η οικονομία θα καταρρεύσει αν επιβληθεί φόρος στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ολες οι σχετικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου διά μέσου της φορολόγησής τους θα είχε πολύ μικρό αντίκτυπο στην οικονομία.
Αν λοιπόν δεν φταίνε οι επιστήμονες που δεν πέρασε το νομοσχέδιο, τότε ποιος φταίει; Οι συνήθεις ύποπτοι: η δειλία και η απληστία. Αν θέλει κάποιος να εντοπίσει τους λόγους της αποτυχίας, δεν έχει παρά να ακολουθήσει τον δρόμο του χρήματος. Μπορεί η οικονομία να μην πλήττεται ιδιαίτερα ως σύνολο από την επιβολή αυστηρών μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για συγκεκριμένες βιομηχανίες, αυτές του άνθρακα και του πετρελαίου.
Ρίξτε μια ματιά στους επιστήμονες που αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή, δείτε τους οργανισμούς που φέρνουν στην επιφάνεια ψεύτικα σκάνδαλα, δείτε τα ερευνητικά ινστιτούτα που διατείνονται ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία σημαίνει οικονομική καταστροφή. Ολοι έχουν ένα κοινό σημείο: χρηματοδοτούνται από πετρελαϊκές εταιρείες. Δείτε επίσης του Αμερικανούς πολιτικούς που καταψηφίζουν τα περιβαλλοντικά μέτρα. Δεν χρειάζεται να είστε μάντεις για να καταλάβετε ποιος χρηματοδοτεί τις προεκλογικές τους εκστρατείες.
Η απληστία, όμως, δεν μπορούσε να νικήσει από μόνη της. Χρειάστηκε και η συνδρομή της δειλίας - της δειλίας εκείνων των πολιτικών στην Ουάσιγκτον που γνωρίζουν πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος από την κλιματική αλλαγή, αλλά εγκατέλειψαν τον αγώνα την κρίσιμη στιγμή.
Από όλους τους δειλούς, επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε έναν συγκεκριμένα. Τον γερουσιαστή και πρώην προεδρικό υποψήφιο, Τζον Μακέιν. Κάποτε, εθεωρείτο φίλος του περιβάλλοντος, αφού το 2003 δεν δίστασε να αντιταχθεί στην επίσημη κομματική γραμμή των Ρεπουμπλικανών, εισηγούμενος νομοθεσία για την επιβολή φορολογίας στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ανάλογες θέσεις εξέφρασε και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για την προεδρία των ΗΠΑ. Τώρα όμως δέχτηκε να θυσιάσει τις αρχές του και να θέσει σε κίνδυνο το μέλλον ολόκληρης της ανθρωπότητας, με αντάλλαγμα λίγα ακόμη χρόνια παράταση στην πολιτική του σταδιοδρομία. Δυστυχώς, ο Μακέιν δεν ήταν ο μόνος που υπολόγισε το πολιτικό κόστος. Η δειλία και η απληστία νίκησαν. Και τώρα όλος ο κόσμος θα πληρώσει το τίμημα.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Paul Krugman -εφ. Καθημερινή, The New York Times, 30-07-2010