Δρόμοι

Να νικήσουµε...
... τη φτώχεια. Με αυτό το πρόταγµα, οι ηγέτες των πλουσιότερων χωρών του κόσµου συναντιούνταν πριν από ακριβώς δέκα χρόνια στη Νέα Υόρκη για να θέσουν τους «στόχους της χιλιετίας» για τη µείωση των ανισοτήτων έως το 2015. Και κατέληγαν στην κοινή διακήρυξή τους: «Είµαστε αποφασισµένοι να κάνουµε την ανάπτυξη µια πραγµατικότητα για όλους και να προστατεύσουµε όλη την ανθρωπότητα από την ανάγκη». Σήµερα πια, ο αριθµός των ανθρώπων που πάσχουν από τον ιό του ΑΙDS έχει µειωθεί σηµαντικά, αλλά 55 εκατοµµύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών εξακολουθούν να υποφέρουν από τον υποσιτισµό και 3,5 εκατοµµύρια πεθαίνουν κάθε χρόνο. Παρά τα επιµέρους ικανοποιητικά αποτελέσµατα, αυτοί οι ηγέτες παραδέχτηκαν τις προάλλες πως δεν πρόκειται να πιάσουν τους στόχους τους – κάτι που ήδη γνώριζαν και πριν από πέντε χρόνια.

Τι σηµαίνει...
... όµως να είναι κανείς φτωχός τον εικοστό πρώτο αιώνα; Οι δυσκολίες αρχίζουν ήδη από τους ορισµούς. Φτώχεια. Απόλυτη; Ή σχετική; Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες θεωρούνται φτωχοί εκείνοι που το εισόδηµά τους είναι κατώτερο από το 50% - 60% του µέσου ευρωπαϊκού. Στις ΗΠΑ και στον αναπτυσσόµενο κόσµο παίρνουν ως κριτήριο ένα ποσό εισοδήµατος εκφρασµένο σε δολάρια. Σύµφωνα µε τον ΟΗΕ, το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν µε λιγότερο από 1,25 δολάρια την ηµέρα µειώθηκε από 46% το 1990 σε 27% το 2005. Οµως, όπως επισηµαίνει ο Ζεράρ Μοατί στην εφηµερίδα «ΛεζΕκό», η φτώχεια δεν είναι µόνο χρηµατική υπόθεση. Ο νοµπελίστας οικονοµολόγος Αµάρτια Σεν ορίζει τη φτώχεια ως τη στενότητα των δυνατοτήτων των ανθρώπων να επιλέξουν τη ζωή τους.

Και από αυτόν τον ορισµό προέκυψε πληθώρα δεικτών (κατάσταση των γυναικών, υγειονοµικές συνθήκες, εκπαιδευτικό επίπεδο, κ.λπ.) τους οποίους συνεκτιµά ο ΟΗΕ και καταρτίζει µε αυτούς τον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης.

Οι µετρήσεις...
... όµως δεν φτάνουν, όταν λείπουν οι πολιτικές. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγµα που αναφέρει ο Ζεράρ Μοατί, είναι η Γαλλία: οι άστεγοι φαίνεται να είναι «ασύλληπτοι» από τις γαλλικές στατιστικές (και όχι µόνο από τις γαλλικές). Την ίδια ώρα, παντού στην Ευρώπη, αδιευκρίνιστος παραµένει ο πραγµατικός αριθµός των ανέργων, που κρύβεται πίσω από τις επίσηµες στατιστικές. Γι’ αυτούς και για πολλούς άλλους λόγους, λέει ο γάλλος αρθρογράφος, αν εφαρµόζαµε τους «στόχους της χιλιετίας» και στις πλούσιες χώρες, θα διαπιστώναµε πως η ακραία φτώχεια δεν είναι κάτι που θα πρέπει να ανησυχεί µόνο τις χώρες του Τρίτου Κόσµου.

Η πολιτική...
... βούληση είναι σηµαντικότερη από τις µετρήσεις. Πώς θα µπορούσε ο κόσµος να απαλλαγεί από την ανάγκη; Αν ρίξουµε µια µατιά στον τρόπο µε τον οποίο οι πολιτικές ηγεσίες αντιµετώπισαν την οι κονοµική κρίση, η απάντηση µοιάζει πολύ απλή. Ο κόσµος της φτώχειας θα µπορούσε να εκλείψει αν αυτές οι ηγεσίες έδειχναν την ίδια εντυπωσιακή και συντονισµένη πολιτική και χρηµατοδοτική αποφασιστικότητα που έδειξαν και για τη σωτηρία του κό σµου των τραπεζιτών.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Ρούσσου Βρανά-εφ. Τα Νέα, 27-09-2010