28/1/10

Περιβάλλον και διατροφή πάνε μαζί για τους Σουηδούς

Στοκχόλμη – ενώ ψώνιζε πλιγούρι βρόμης η 37χρονη Χελένα Μπέργκστρομ, παραδέχεται ότι σάστισε διαβάζοντας μια ετικέτα πάνω στην μπλέ συσκευασία, η οποία έγραφε: «Κλιματική επιβάρυνση: 0.87 κιλά διοξειδίου του άνθρακα ανα κιλό προϊόντος».
«Προς το παρόν δεν γνωρίζω τι σημαίνει αυτό», ομολογεί η κ.Μπεργκστρομ, η οποία εργάζεται σε φαρμακευτική εταιρεία.
Εάν όμως πετύχει το πείραμα, η ίδια όπως και εκατομμύρια Σουηδοί θα το ανακαλύψουν σύντομα. Ετικέτες που αναγράφουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την παραγωγή τροφίμων επικολλούνται σε τρόφιμα και μενού εστιατορίων σε ολόκληρη τη χωρα.
Ο κόσμος που ζει για να τρώει, ίσως θεωρήσει αυτή την ιδέα ανόητη. Η αλλαγή όμως του τρόπου διατροφής μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική στη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου όσο και το να αλλάξει αυτοκίνητο ή να σταματήσει να χρησιμοποιεί στεγνωτήριο ρούχων, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.
«Είμαστε οι πρώτοι που επιχειρούν κάτι τέτοιο και απαιτείται ένας καινούργιος τρόπος σκέψης», δηλώνει ο Ούλφ Μπόχμαν, επικεφαλής του Τμήματος Διατροφής του Σουηδικού Εθνικού Οργανισμού Τροφίμων, που ανέλαβε τον περασμένο χρόνο να χαράζει ένα νέο γενικό πλαίσιο διατροφικών κανόνων.
Μερικές από τις νέες διατροφικές κατευθύντριες γραμμές που κοινοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ίσως να ξαφνιάσουν τους αμύητους. Προτρέπουν, για παράδειγμα, τους Σουηδούς να προτιμούν τα καρότα από τα αγγουράκια και τις ντομάτες. Δεν συστήνουν την κατανάλωση περισσότερου ψαριού, παρότι είναι ωφέλιμο για την υγεία, εξαιτίας της δραματικής μείωσης των ψαριών στον ευρωπαϊκό χώρο.
Ακόμη τους συμβολεύουν να αντικαταστήσουν το κόκκινο κρέας με φασόλια ή κοτόπουλο, δεδομένων των εξαιρετικά υψηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την εκτροφή βοοειδών. «Είναι δύσκολο για το καταναλωτικό κοινό», παραδέχεται ο κ. Μπόχμαν.
Πολλοί Σουηδοί υποστηρίζουν ότι όλα αυτά είναι υπερβολικά. «Μακάρι να μπορούσα να πω ότι αυτή η πληροφόρηση με έκανε να αλλάξω τις διατροφικές μου συνήθειες, αλλά αυτό δεν ισχύει», δηλώνει ο Ρ. Λάλάντερ, 27 ετών, καταβροχθίζοντας ένα τεράστιο χάμπουργκερ, ενω δίπλα του υπήρχε αναρτημένο το μενού που πληροφορούσε ότι ένα σάντουιρς κοτόπουλου θα ήταν πολύ πιο ευεργετικό για τον πλανήτη.
Ωστόσο σύμφωνα με μερίδα ειδικών, εάν αυτές οι διατροφικές οδηγίες τηρηθούν ευλαβικά, η Σουηδία θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές αερίων που προέρχονται από την παραγωγή τροφίμων εως και 50%. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, υπολογίζεται ότι περίπου 25% των εκπομπών που παράγουν οι άνθρωποι στις βιομηχανικές χώρες προέρχεται από το φαγητό που καταναλώνουν. Και τα τρόφιμα παρουσιάζουν τεράστια ποικιλομορφία ως προς τις εκπομπές αερίων που δημιουργούνται κατά την παραγωγή τους.
Παρότι οι σύγχρονοι καταναλωτές είναι εξοικειωμένοι και ελέγχουν τα τρόφιμα για τα θρεπτικά συστατικά, τις θερμίδες ή τα λιπαρα που περιέχουν, συνήθως δεν γνωρίζουν κατά πόσο η κατανάλωση ντομάτας , κοτόπουλου ή ρυζιού επηρεάζει θετικά η αρνητικά το κλίμα του πλανήτη.
Παλαιότερες μελέτες γύρω από τις εκπομπές αερίων που προέρχονται από τη βιομηχανία των τροφίμων εστίαζαν στο υψηλό κόστος που εγκυμονούν για το περιβάλλον η μεταφορά των τροφίμων και η εκτροφή βοοειδών. Πιο εξειδικευμένες έρευνες, ωστόσο, δείχνουν ότι οι εκπομπές αερίων εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως η ποιότητα του καλλιεργήσιμου εδάφους και από το κατά πόσο ο γαλακτοπαραγωγός χρησιμοποιεί εγχώρια ελαιοκράμβη ή εισαγόμενη σόγια ως ζωοτροφή.
Κάποιοι παραγωγοί ισχυρίζονται ότι τα νέα προγράμματα είναι υπερβολικά πολύπλοκα και μάλλον ανεπικερδή. Οι διατροφικές οδηγίες, όχι μόνο στη Σουηδία αλλά και σε ολόκληρη την Ε.Ε., δέχονται επιθέσεις μεταξύ άλλων από την ευρωπαϊκή βιομηχανία κρέατος, τους νορβηγούς εκτροφείς σολομού και τους παραγωγούς φοινικέλαιου της Μαλαισίας.
«Πρόκειται για εμπειροτεχνική μέθοδο», τονίζει ο κ. Μπόχμαν.


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Elisabeth Rosenthall - εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, The New York Times, 06-12-2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: