7/10/10

Το άνισο κόστος του ευρωπαϊκού σχεδίου διάσωσης



Οι ευρωπαίοι ηγέτες βρέθηκαν στο χείλος της αβύσσου και αποφάσισαν τελικά να δράσουν. Το πακέτο διάσωσης που αγγίζει το ένα τρις. Δολάρια έχει στόχο να προλάβει την πτώχευση της Ελλάδας και να σταματήσει την εξάπλωση της κρίσης σε άλλες αδύναμες οικονομίες.
Αυτή αναμφισβήτητα ήταν η ορθή κίνηση. Και σε συνδυασμό με την υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αγοράσει ομόλογα δεινοπαθούντων ευρωπαϊκών κρατών, ανέκοψε προς το παρόν το χρηματοοικονομικό αναβρασμό.
Εύλογα ωστόσο γεννιέται το ερώτημα κατά πόσο αυτά τα βήματα θα είναι αρκετά. Το πιο αδύνατο σημείο αυτής της στρατηγικής είναι ότι υποθέτει πως οι χώρες που χωλαίνουν, με πρώτη την Ελλάδα, θα ανακτήσουν τη δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών τους με περικοπές στα ελλείμματα του προϋπολογισμού. Αυτές οι οικονομίες ήδη αγωνίζονται να επιβιώσουν. Οι υπερβολικά δριμείες περικοπές στον προϋπολογισμό θα χειροτερέψουν την κατάσταση.
Η Ελλάδα, η οποία εξασφάλισετο δικό της σχέδιο διάσωσης σαφώς επιδιδόταν σε αλόγιστες σπατάλες και υποχρεούται να περικόψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού που σήμερα αγγίζει το 13,6% του ΑΕΠ της. Το σχέδιο διάσωσης που συμφωνήθηκε με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ απαιτεί από την Ελλάδα να μειώσει αυτό το έλλειμμα σε λιγότερο από 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2014. Την ίδια στιγμή υποχρεούται να παραμείνει συνεπής στις αποπληρωμές όλων των οφειλών της. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει δημοσιονομικά εφικτό.
Εν τω μεταξύ οι τράπεζες, που ευθύνονται κατά μεγάλο βαθμό για όλο αυτό το χάλι, παίρνουν πίσω τα χρήματα τους. Μια δικαιότερη προσέγγιση θα απαιτούσε από τις τράπεζες να πληρώσουν τουλαχιστον ένα μέρος του λογαριασμού ώστε να δώσουν το χρόνο στις πληγείσες ευρωπαϊκές οικονομίες να ορθοποδήσουν.
Αυτή η άνιση κατανομή του κόστους έχει οικοδομηθεί πάνω σε μια διαστρεβλωμένη θεώρηση: ότι οι άσωτες κυβερνήσεις ανεύθυνων ευρωπαϊκών κρατών δαπανούσαν περισσότερα από όσα εισέπρατταν και τώρα αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Με εξαίρεση την Ελλάδα, αυτό δεν συνέβη.
Το 2007, προτού ξεσπάσει η παγκόσμια κρίση η Ισπανία είχε πλεόνασμα προϋπολογισμού της τάξης του2% του ΑΕΠ της. Η Ιρλανδία είχε ένα ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Το έλλειμμα του 2,6% της Πορτογαλίας βρισκόταν εντός των επιτρεπτών ορίων της ευρωζώνης. Σήμερα οι προϋπολογισμοί τους βρίσκονται όλοι βαθιά στο κόκκινο επειδή η παγκόσμια οικονομική κατάρρευση έπληξε σοβαρά κάθε οικονομική δραστηριότητα, αύξησε την ανεργία και απαίτησε τη λήψη ευρείας κλίμακας μέτρων από τις κυβερνήσεις.
Αντιλαμβανόμαστε γιατί οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν απαιτούν από τις τράπεζες να επωμιστούν ένα μέρος του βάρους. Η αναδιάρθωση του χρέους της Ελλάδας ή άλλων κρατών, θα μπορούσε να εξασθενήσει τους ισολογισμούς των ευρωπαϊκών τραπεζών και να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια στις κεφαλαιαγορές.
Αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση Ομπάμα φάνηκε τόσο ελαστική απέναντι στις αμερικανικές τράπεζες. Παρ’όλα αυτά η Ευρώπη ενδέχεται να μην κατορθώσει να επιλύσει τα προβλήματα της αν δεν απαιτήσει από τις τράπεζες να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί.

Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρα των Ταίμς-εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, The New York Times, 23-05-2010

Δεν υπάρχουν σχόλια: