Εως και 35% αυξάνει τους λογαριασμούς της ΔΕΗ η χρήση των κλιματιστικών τους θερινούς μήνες. Τα θερμά καλοκαίρια των τελευταίων χρόνων, απτή συνέπεια της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, έχει κάνει αναγκαία τη χρήση τους ακόμη και σε αγροτικές περιοχές.
Υπολογίζεται ότι σε κάθε κατοικία αναλογούν δύο κλιματιστικά! Τα περισσότερα μηχανήματα μάλιστα είναι παρωχημένης τεχνολογίας και αποδεικνύονται ιδιαίτερα ενεργοβόρα.
Η χώρα μας βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά την κατασπατάληση ενέργειας στον οικιακό τομέα, που απορροφά το 35% του συνόλου και μετέχει κατά 40% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, του πιο σημαντικού από τα αέρια του θερμοκηπίου. Παρ' όλα αυτά στη χώρα μας, δυόμισι χρόνια μετά τη λήξη της προθεσμίας συμμόρφωσης και μια καταδίκη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, δεν έχει τεθεί ακόμη σε εφαρμογή η κοινοτική Οδηγία για τον ενεργειακό έλεγχο στον κτιριακό τομέα. Βρισκόμαστε από χρόνια σε φάση... διαβούλευσης για το πρόγραμμα ελέγχου και τα κίνητρα που θα θεσπιστούν για ανακαίνιση παλιών οικοδομών και αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών.
«Η σπατάλη στα κτίρια στην Ελλάδα είναι τόσο μεγάλη που έπρεπε να έχουμε πάρει μέτρα χωρίς να περιμένουμε την Οδηγία», δήλωσε στην «Ε» ο Μάνθος Σανταμούρης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, επικεφαλής επιστημονικής ομάδας που ασχολείται από χρόνια με έρευνες στον τομέα της οικολογικής δόμησης. Οι μετρήσεις έδειξαν ότι η μόνωση των εξωτερικών τοίχων και τα διπλά τζάμια μειώνουν την κατανάλωση ρεύματος κατά 20%. Ενας άλλος παράγοντας είναι η «ηλικία» του κτιρίου. Οι μετρήσεις έδειξαν ότι οι λογαριασμοί της ΔΕΗ αυξάνονται κατά 0,8 κιλοβατώρα ανά τετραγωνικό για κάθε χρόνο «ζωής» μιας οικοδομής.
Υπολογίζει ότι το 20-25% των νοικοκυριών στεγάζεται σε κτίρια που δεν έχουν σωστή ενεργειακή κατανάλωση και το ανησυχητικό είναι ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονται από τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, που πληρώνουν το 6,2% του εισοδήματός τους σε λογαριασμούς της ΔΕΗ έναντι 0,6% των εύπορων. Προτρέπει πάντως τους ιδιοκτήτες να προχωρήσουν με δική τους πρωτοβουλία στη λήψη μέτρων, διαβεβαιώνοντάς τους ότι η απόσβεση γίνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε δύο έως το πολύ τέσσερα χρόνια, ανάλογα με το εύρος των αλλαγών.
Για τις νέες οικοδομές η εφαρμογή των κανόνων της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής μπορεί να επιφέρει μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη από 60-80%. Είναι απλές συνταγές, κυρίως κανόνες δόμησης, που έχει τηρήσει με επιτυχία η Ελλη Γεωργιάδου. Η αρχιτέκτων ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, αλλά έχει υπογράψει σε όλη τη χώρα κατοικίες και δημόσια κτίρια σε όλη τη χώρα που ακολουθούν τις επιταγές της «πράσινης γραμμής». Δίνει μεγάλη έμφαση στα υλικά και παρατηρεί: «Εχουμε θαυμάσιες πρώτες ύλες στην ελληνική φύση, αλλά τις ξεχάσαμε τα τελευταία χρόνια με την έπαρση του hi tech».
Η κατοικία της στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, με εμβαδόν 220 τετραγωνικά, χρειάζεται μόλις 1,5 τόνο πετρελαίου για να θερμανθεί τη χειμερινή περίοδο, όταν ανάλογων διαστάσεων σπίτια στην ίδια περιοχή ξοδεύουν από 4 έως και 7,5 τόνους. «Στο σπίτι μας αισθανόμαστε αυτό το αίσθημα θερμικής άνεσης που έχουμε όταν επισκεπτόμαστε ένα πέτρινο σπίτι». Ούτε λόγος για κλιματιστικά...
«Είναι μύθος ότι οι αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής εφραμόζονται σε μονοκατοικίες, στα προάστια και στις παραθεριστικές περιοχές», ξεκαθαρίζει και προσθέτει: «Είναι βεβαίως δυσκολότερο σε μια πόλη, με τα μικρά οικόπεδα και τους στενούς δρόμους. Υπάρχουν όμως λύσεις για να εκμεταλλευτεί κανείς την ηλιακή ακτινοβολία, το φυσικό αερισμό και τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας».
Η κ. Γεωργιάδου επιμένει πως «το σπίτι πρέπει να ανασαίνει» και δίνει έμφαση στα δομικά υλικά. «Χρησιμοποιούμε μονωτικά υλικά, όπως επιβάλλει ο κανονισμός του 1970 και νομίζουμε ότι έχουμε θωρακίσει το σπίτι μας. Στην πραγματικότητα όμως δημιουργούν ένα αδιαπέραστο στρώμα και δεν επιτρέπουν την ανανέωση του εσωτερικού αέρα. Επιπλέον, λόγω του ότι τα περισσότερα περιέχουν επικίνδυνες ουσίες, δημιουργούν τα άρρωστα κτίρια, που επιβαρύνουν την υγεία των ενοίκων τους, προκαλώντας από ζαλάδες έως και σοβαρές ασθένειες», αποκαλύπτει.
Δεν μένει όμως μόνο στη θεωρία και περιγράφει μερικά από τα λεγόμενα παθητικά συστήματα που εφαρμόζονται εύκολα στις περισσότερες οικοδομές:
**ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ. Αξιοποιούνται κατάλληλα όλες οι πλευρές του οικοπέδου. Το σπίτι πρέπει να είναι στραμμένο προς το Νότο, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ο Βορράς δεν πρέπει να υποτιμάται, αφού είναι πολύτιμος για τους θερινούς μήνες. Στις άλλες δύο διευθύνσεις, την Ανατολή και τη Δύση, χρειάζεται να μπουν πετάσματα ώστε ο ήλιος να φτάνει στο εσωτερικό του σπιτιού το χειμώνα και να μένει εκτός το καλοκαίρι. Σήμερα υπάρχουν χάρτες που επιτρέπουν στους αρχιτέκτονες να γνωρίζουν την πορεία του ήλιου ανάλογα με την εποχή και την ώρα, δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες στο σχεδιασμό του σπιτιού.
**ΑΕΡΙΣΜΟΣ. Εξασφαλίζεται με την κατασκευή ανοιγμάτων (πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες κ.λπ.) σε κατάλληλες θέσεις, σε συνδυασμό με τη χρήση υλικών που σώζουν το κτίριο από την ασφυξία. Τα κουφώματα κοντά στο έδαφος φέρνουν ή διώχνουν τον ψυχρό αέρα στο σπίτι, ενώ τα ψhλά εξασφαλίζουν την ίδια λειτουργία για τις θερμές αέριες μάζες. Το καλοκαίρι ο αερισμός γίνεται το βράδυ, ενώ την ημέρα τα ανοίγματα πρέπει να μένουν κλειστά.
* ΥΛΙΚΑ. Στο εμπόριο υπάρχουν «πράσινα» προϊόντα για όλο το σπίτι. Βασικός κανόνας είναι η θωράκιση δύσκολων τμημάτων της οικοδομής, όπως το μπετόν, που μπορεί κάλλιστα να καλυφθεί εξωτερικά με ηρακλείτη, μια φλούδα ξύλου με τσιμέντο. Εχει αποδειχθεί ότι το πάχος των εσωτερικών τοίχων και η χρήση «σκληρών» υλικών βοηθά στην αποθήκευση θερμότητας την ημέρα, που αποδίδεται τις βραδινές ώρες, αφού λειτουργούν ως θερμοσσυσωρευτές.
Στο θέμα του κόστους, η Ελλη Γεωργιάδου είναι κατηγορηματική: «Αλλος ένας μύθος», μας διαβεβαιώνει, και αναφέρει ότι η χρήση τούβλων θερμομπλόκ συνεπάγεται μια επιβάρυνση της τάξης των 1.000-1.500 ευρώ σε μια οικοδομή επιφάνειας 150 τετραγωνικών. Χρειάζεται να συνδυαστεί με τα γνωστά τούβλα στο εσωτερικό και επομένως οι εξωτερικοί τοίχοι θα έχουν πάχος 30 εκατοστά, έναντι 20 που είναι το σύνηθες. Μειώνουν όμως κατακόρυφα τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης. «Γίνεται πιο ολοκληρωμένη μελέτη και αυτό συνεπάγεται μια αύξηση της αμοιβής του μηχανικού έως 2.000 ευρώ, η απόσβεση όμως γίνεται σχεδόν αμέσως. Να συνυπολογίσουμε ότι θα ζούμε σε ένα σωστό και υγιές σπίτι. Να μην ξεχνάμε, ότι ένα κτίριο έχει "ζωή" 100-150 χρόνια και με τις κακές κατασκευές κληροδοτούμε ένα μεγάλο πρόβλημα ρύπανσης στις επόμενες γενεές. Σε τελευταία ανάλυση, η οικολογική δόμηση είναι στάση ζωής».
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Χαράς Τζαναβάρα - εφ. Ελευθεροτυπία, 05-06-2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου