Οι οικονομικές «Πύλες του Ανεξήγητου»

Σε αρκετές ομιλίες του, ο Χόκινγκ έχει τονίσει ότι κατά τη δεκαετία του ’60 η εξερεύνηση του Διαστήματος, όχι μόνον απογείωσε την ανάπτυξη της τεχνολογίας αλλά και πυροδότησε ένα τεράστιο δημόσιο ενδιαφέρον για την επιστήμη, ανόρθωσε το κύρος της. Σήμερα, αυτό το ενδιαφέρον –για την ακρίβεια, ο «ενθουσιασμός»– έχει ξεθυμάνει, έλεγε το 2008 ο Χόκινγκ, «γιατί παρά τα μεγάλα οφέλη που έφερε, η επιστήμη δεν έλυσε τα κοινωνικά προβλήματα που όλο και περισσότερο απασχολούν την κοινή γνώμη». Ο ίδιος, όπως και άλλοι κορυφαίοι συνάδελφοί του, δεν αποκλείει την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινων μορφών ζωής, όμως κάνει τη διάκριση ανάμεσα στην πρωτόγονη και τη νοήμονα εξωγήινη ζωή, η οποία μέχρι στιγμής δεν μας έχει δώσει σημάδια της παρουσίας της. Τουλάχιστον «σε ακτίνα μερικών εκατοντάδων ετών φωτός, δεν υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών που βρίσκονται στο δικό μας στάδιο ανάπτυξης», έχει υποστηρίξει και έχει επικαλεστεί τα λόγια του ήρωα ενός γνωστού καρτούν: «Μερικές φορές σκέφτομαι ότι η πιο σίγουρη ένδειξη πως κάπου στο σύμπαν υπάρχουν νοήμονα όντα είναι το γεγονός ότι κανένα τέτοιο ον δεν επιχείρησε να μας πλησιάσει». «Μα αν υπάρχουν aliens, γιατί τότε εμφανίζονται μόνο σε αλαφροΐσκιωτους και πυροβολημένους;», έχει αναρωτηθεί.Ο Χόκινγκ δεν χάνει το χιούμορ του. «Αρκεί να κοιτάξουμε τον εαυτό μας για να διαπιστώσουμε το πώς η νοήμων ζωή μπορεί να εξελιχτεί σε κάτι με το οποίο δεν θα θέλαμε να συναντηθούμε», λέει στην εκπομπή. Πάντα όμως τασσόταν υπέρ των επανδρωμένων διαστημικών αποστολών και υπέρ μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής, 20, 50 ή και 200 ετών, εξηγώντας ότι οι γνώσεις που θα αποκτήσουμε θα μας επιτρέψουν να δούμε τα άμεσα, τα γήινα προβλήματα από μια νέα οπτική γωνία, «θα μας αναγκάσουν να κοιτάξουμε γύρω μας κι εντός μας».Φαίνεται όμως ότι η εποχή της αισιοδοξίας παρήλθε. Αντί να κατακτήσουμε το Διάστημα (έστω, το πολύ κοντινό), κινδυνεύουμε να μας κατακτήσουν, να μας λεηλατήσουν όχι τα κίτρινα εξωγήινα τερατάκια που απεικονίζονται στο βίντεο του Discovery Channel, αλλά μυστηριώδεις δυνάμεις σαν τις «αγορές» που φαίνεται ότι έχουν και νοημοσύνη, ορέξεις και ψυχή, αφού «εκνευρίζονται» και «δεν πείθονται», «δεν συνετίζονται», «δεν ηρεμούν». Σήμερα, τον πρωτόγονο φόβο του αγνώστου έχει αντικαταστήσει ο φόβος των ανεξιχνίαστων βουλών των αγορών που καραδοκούν να μας εξοντώσουν, ένας φόβος που απειλεί να πάρει μεταφυσικές διαστάσεις καθώς διαβαίνουμε τις Οικονομικές Πύλες του Ανεξήγητου. Αντί για το ενδιαφέρον για την επιστήμη, σήμερα φουντώνει το λαϊκό ενδιαφέρον για την οικονομία ή μάλλον για την οικονομική μας επιβίωση, την ατομική και τη συλλογική. Αν δεν μας σώσει το Διεθνές, ίσως να μας γλιτώσει το Διαγαλαξιακό Νομισματικό Ταμείο με τους συμπαντικούς τους εμπειρογνώμονες που μάλλον γνωρίζουν τι είναι καλό για τον μικρό πλανήτη μας, για τη μικρή μας χώρα.
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Mαριαννας Tζιαντζη- εφ. Καθημερινή, 02-05-2010