Το φάντασμα της φτώχειας

Παράδοξο τοπίο το ευρωπαϊκό, όπου οι επιβαλλόμενες οικονομικές πολιτικές έρχονται σε οξεία σύγκρουση με τις υπεσχημένες κοινωνικές προτεραιότητες.
Τα προγράμματα σύγκλισης, σταθερότητας, εξυγίανσης, αναδιάρθρωσης, μεταρρύθμισης, απελευθέρωσης, διάσωσης ή όπως αλλιώς ονομάζονται όσα επιβάλλονται στα κράτη-μέλη κατά καιρούς και κατά περίπτωση, διογκώνουν τα κοινωνικά προβλήματα και βαθαίνουν την φτώχεια και την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού.
Ενας φαύλος κύκλος που καταδεικνύεται από το γεγονός ότι δέκα ολόκληρα χρόνια μετά την έναρξη της Πρωτοβουλίας της Λισαβόνας, όταν οι ηγέτες της Ε.Ε. δεσμεύτηκαν να έχουν κάνει αποφασιστικά βήματα για την εξάλειψη της φτώχειας έως το 2010, φέτος «γιορτάζουν» το Ευρωπαϊκό Ετος Καταπολέμησης της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού και θέτουν τις δύο μάστιγες της ηπείρου ως προτεραιότητα της ευρωπαϊκής ατζέντας. Αφιερώνοντας μάλιστα 26 εκατ. ευρώ σε «ενημερωτικές εκστρατείας, καινοτόμες πρωτοβουλίες, δημιουργικά σχήματα αλληλεγγύης, συναντήσεις, συζητήσεις, διασκέψεις και διαγωνισμούς που θα αναδεικνύουν επιτεύγματα και επιτυχημένα πειράματα».
Η Ευρωπαϊκή Ενωση όπου -παρότι είναι από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου- σήμερα 79.000.000 πολίτες ζουν κάτω από όριο της φτώχειας, δηλαδή περισσότερο από το 16% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, ενώ στην Ελλάδα -πολύ πριν τη σημερινή κρίση που υπόσχεται να δημιουργήσει νέες στρατιές νεόπτωχων- το ποσοστό ήταν σχεδόν 21%. Ενας στους δέκα Ευρωπαίους ζει σε νοικοκυριά όπου κανένα μέλος τους δεν εργάζεται. Αλλά ακόμη και για όσους εργάζονται η δουλειά δεν σημαίνει προστασία κατά της φτώχειας, καθώς ένα 8% των ευρωπαίων εργαζομένων ζει επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ το 25% δηλώνει ότι τα εισοδήματά του είναι μικρότερα από εκείνα που θα του επέτρεπαν να εκπληρώσει τους στόχους του. Τα παιδιά είναι αυτά που περισσότερο πλήττονται με 19 εκατ., δηλαδή το 19% των παιδιών της Ευρώπης, να ζουν κάτω από το όριο.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική, καθώς όπως έδειξε έρευνα της κοινωνιολόγου Μόνικα Καμπαλίκοβα της Ακαδημίας Επιστημών της Μπρατισλάβας, μια ολόκληρη γενιά παιδιών ως ενήλικοι θα αντιμετωπίσουν το φάσμα της φτώχειας λόγω της επίπτωσης που έχει στη ζωή τους η μακροχρόνια ανεργία των γονιών τους. «Παιδιά των οποίων οι γονείς δεν μπορούν να βρουν δουλειά επί χρόνια δεν έχουν αίσθηση του τι σημαίνει να φέρνεις ένα μισθό στο σπίτι, μαθαίνουν να αποδέχονται τις συνθήκες ανέχειας και υποτυπώδους επιβίωσης ως "φυσιολογική", χάνουν την επιθυμία να αλλάξουν τα πράγματα και τα κίνητρα για δουλειά και ζωή και μένουν παγιδευμένα στην φτώχεια».
Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, επισημαίνει η κοινωνιολόγος, όπου σημειώνονται εξαιρετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας: 20% στη Λετονία, 14% στη Σλοβακία και άνω του 10% σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Ουγγαρία, με μεγάλο μέρος τους να είναι μακροχρόνια άνεργοι.
Υποθηκεύεται το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς, συμπληρώνει η αμερικανική οργάνωση Συμβούλιο Σύγχρονων Οικογενειών, προειδοποιώντας ότι τα παιδιά που εντάσσονται στην κατηγορία των φτωχών στη διάρκεια μιας ύφεσης έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να παραμείνουν φτωχά ως ενήλικοι σε σχέση με εκείνα που δεν βίωσαν τη φτώχεια.

Βαρβάρα Τερζάκη


Άρθρο ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΝΤΖΟΥ -εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 09-05-2010