Η πόλη του πολέμου για το νερό

Η επιλογή της Κοτσαμπάμπα για τη διεξαγωγή της εναλλακτικής παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα δεν ήταν τυχαία.
Ο πρόεδρος Εβο Μοράλες αποκαλεί αυτή την πόλη «καρδιά της Βολιβίας». Εκεί, πριν από 10 χρόνια ξεκίνησε αυτό που κάποιοι από τους συμμετέχοντες στην πρόσφατη διάσκεψη χαρακτήρισαν ως την «πρώτη επανάσταση του 21ου αιώνα». Ηταν η επανάσταση των κατοίκων της Κοτσαμπάμπα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού, που έμεινε στην ιστορία ως ο «πόλεμος του νερού».
Το 2000, η Βολιβία βρισκόταν υπό τη διακυβέρνηση του Ούγο Μπάνσερ, πρώην δικτάτορα κατά τη δεκαετία του '70, ο οποίος αργότερα επέστρεψε στην εξουσία ως δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος, εφαρμόζοντας μια ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική. Σε μια από τις φτωχότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής είχαν ιδιωτικοποιηθεί οι σιδηρόδρομοι, οι αερομεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες και η βιομηχανία των καυσίμων. Σύντομα θα ερχόταν και η σειρά του νερού.
Στις αρχές του 2000, η Παγκόσμια Τράπεζα στην οποία είχε προσφύγει πολλές φορές η χώρα για να καλύψει τις ανάγκες της σε ρευστό, ανακοίνωσε στην κυβέρνηση της Βολιβίας ότι δεν θα της χορηγούσε νέο δάνειο (ύψους 25 εκατομμυρίων δολαρίων) αν δεν προχωρούσε σε ιδιωτικοποίηση του συστήματος ύδρευσης. Η παροχή νερού στην Κοτσαμπάμπα, την τρίτη σε μέγεθος πόλη της Βολιβίας, πέρασε στα χέρια της πολυεθνικής Bechtel, η οποία ανέβασε το κόστος στα ύψη.
Η αντίδραση ήταν άμεση. Χιλιάδες Βολιβιανοί, μεταξύ τους πολλοί αγρότες από τις γύρω επαρχίες, άρχισαν να διαδηλώνουν τον Ιανουάριο στην Κοτσαμπάμπα. Σύντομα οι διαδηλώσεις πήραν τη μορφή γενικευμένης απεργίας που παρέλυσε την οικονομία ολόκληρης της περιοχής. Μέχρι τον Απρίλιο, οι διαδηλώσεις είχαν εξαπλωθεί σε πολλές άλλες πόλεις, οδηγώντας την κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ηταν όμως πλέον αργά. Το μέγεθος της λαϊκής αντίδρασης ήταν τέτοιο, ώστε οι αρχές της Βολιβίας ανακοίνωσαν στους εκπροσώπους της Bechtel ότι δεν μπορούσαν πλέον να εγγυηθούν για την ασφάλειά τους. Η πολυεθνική αποσύρθηκε και ο έλεγχος του νερού της Κοτσαμπάμπα πέρασε ξανά στα χέρια του δήμου.
Η οργάνωση των «κοκαλέρος», των καλλιεργητών της κόκας, πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις της Κοτσαμπάμπα και έκανε το άστρο του προέδρου της, Εβο Μοράλες, να λάμψει. Περίπου ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο του 2001, ο Μπάνσερ παραιτήθηκε από την προεδρία, ενώ το Δεκέμβριο του 2005, ο Εβο Μοράλες γινόταν ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της Βολιβίας, εθνικοποιώντας στη συνέχεια τη μία μετά την άλλη όλες τις εθνικές πηγές πλούτου και δίνοντας νέα αξία στη λέξη
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο ΚΟΡΙΝΑΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ- εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 02-05-2010