Δρόµοι

Εκατό χρόνια...
... και ένα από την έκδοση των «Στοχασµών για τη βία» του Ζορζ Σορέλ, υποχρεωνόµαστε να βυθιστούµε για µία ακόµη φορά στις σελίδες του. Προέβλεπε τότε µια νέα εποχή βιαιοτήτων και συµφορών στην Ευρώπη, ριζωµένων στην κοινωνική αδικία. Μολονότι είχαµε πιστέψει πως η βία στην Ευρώπη ανήκε πια σε ένα σκοτεινό παρελθόν ύστερα από µισόν αιώνα ευηµερίας, βλέπουµε σήµερα να ξηµερώνει µια τέ τοια ζοφερή εποχή. Οι φυσικοί αυτουργοί βρίσκονται καθηµερινά µπροστά στα µάτια µας, αλλά οι ηθικοί αυτουργοί, εκείνοι που κατέλυσαν αυτή την ευηµε ρία, εξακολουθούν να διαφεύγουν.

Οι φυσικοί...
... αυτουργοί. Στο δοκίµιό τους για τη βία, οι συγγραφείς Στίβεν Τζένσεν και Ντένις Ρότζερς αναρωτιόνταν: βάρβαροι ή επαναστάτες; Η απορία τους αφορούσε στην εξάπλωση του φαινοµένου της τυφλής βίας στις δυτικές κοινωνίες. Βίαια άτοµα και οργανώσεις, που δεν είναι τίποτα άλλο από πολεµικές µηχανές, αναπτύσσουν δράση χωρίς να νιώθουν καν την ανάγκη να δώσουν τα διαπιστευτήρια κάποιας έστω στοιχειώδους πολιτικής συνείδησης. Οι δυνάµεις της τάξης και οι δυνάµεις της αταξίας αυτοσυντηρούνται µε έναν συνεχή άρρητο και κρυφό «διάλογο» που οι συνέπειές του επιπίπτουν στα κεφάλια εκείνων ακριβώς που δεν έχουν καµία συµµετοχή σε αυτόν: στους πολίτες που αναγκάζονται να ζήσουν σε ένα ολοένα και πιο βίαιο περι βάλλον. Από τη µια µεριά οι λίγοι και ο πόλεµός τους και από την άλλη οι πολλοί και η ζωή τους – και η ελπίδα να την αλλάξουν όπως θέλουν αυτοί. Ακόµη κι αν θα ήταν ποτέ δυνατόν να δούµε την τυφλή βία σαν φορέα κοινωνικής αλλαγής, η τραγική αλήθεια είναι πως ακόµη και η ύπαρξή της τελικά καταστέλ λει το ενδεχόµενο αυτής της αλλαγής.

Οι ηθικοί...
... αυτουργοί. Είχαµε γράψει κάποτε δυο λογάκια γι’ αυτούς, όταν οι νέοι µας είχαν εξεγερθεί: «Οταν τα οδοφράγµατα θα έχουν πια καθαριστεί, όταν οι δυ νάµεις καταστολής θα έχουν αποσυρθεί πάλι στους στρατώνες τους, τότε η χειρότερη βία από όλες, η οικονοµική βία, θα εξακολουθήσει να στοιχειώνει τους εφιάλτες σας. Δεν ξέρω για τη δική σας, αλλά η ελευθερία του αφεντικού θα παραµείνει αλώβητη. Θα εξακολουθήσει να βλέπει την ανθρώπινη ερ γασία σαν κόστος που χρειάζεται περιστολή. Κι ό,τι είναι σήµερα ελευθερία για τον εργοδότη θα εξακολουθήσει να είναι δουλεία για τον εργαζόµενο. Μια νέα συναίνεση κατασκευάζεται γι’ αυτό από τώρα.

Οµως αυτό δεν είναι ανάγκη να γίνει ο τελικός προ ορισµός της Ιστορίας».

Ο διάλογος...
... ανάµεσα στη βία των λίγων και τη βία της αστυνόµευσής τους, όπως είχε διακρίνει ο Φουκώ όταν µιλούσε για την «κοινωνική παραγωγή της εγκληµατικότητας», καταπνίγει κάθε νέα µορφή αντίστασης στην καταπίεση και την αδικία. Την βγάζει από το φυσικό περιβάλλον της που είναι οι δρόµοι και οι πλατείες και την παραπέµπει στα δικαστήρια και στις φυλακές.
Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Ρούσσου Βρανά -εφ. Τα Νέα, Πέμπτη 6 Μαΐου 2010