Λιγότερη δουλειά, αλλά για μια ζωή

ΜΕΙΩΜΕΝΟ ωράριο στο γραφείο, με περισσότερες διαθέσιμες ώρες εργασίας από το σπίτι. Λιγότερο ιεραρχημένες δουλειές που θα δίνουν τη δυνατότητα προσωπικών πρωτοβουλιών στους εργαζομένους. Υπάλληλοι
μεγάλης ηλικίας, κοντά στο όριο της συνταξιοδότησης, που θα συναγωνίζονται σε παραγωγικότητα τους νεότερους συναδέλφους τους- φτάνει να είναι υγιείς. Και μία εβδομάδα με 40 ώρες εργασίαςσε διάστημα τεσσάρωναντί πέντε ημερών, με την Παρασκευή ελεύθερη προς όφελος των εργαζομένων.
Ιδού μερικές από τις προβλέψεις των μελλοντολόγων για το όχι και τόσο μακρινό μέλλον του μαστιζόμενου από την οικονομική κρίση δυτικού κόσμου. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Για πολλούς λιγότερη δουλειά αλλά για μια ολόκληρη ζωή. Σημαίνουν και κάτι ακόμη:ότι το λεπτό παραπέτασμα
που χωρίζει την επαγγελματική από την προσωπική μας ζωή θα καταρρεύσει. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται ο άγγλος δημοσιογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς»Ρίτσαρντ Ντόνκινστο βιβλίο που εξέδωσε πρόσφαταμε τίτλο «Το Μέλλον Της Εργασίας» (Τhe Future Οf Work).

Μια εποχή τελειώνει και μια άλλη φαίνεται να ανατέλλει όσον αφορά το μέλλον της εργασίας μας. Ενα μέλλον όπου θα κυριαρχούν η τηλεργασία, οι συσκευές τελευταίας τεχνολογίας και το μειωμένο ωράριο. Κυρίως δε, ένα μέλλον όπου ο εργαζόμενος θα αναγκάζεται να δουλεύει ασταμάτητα από τον προσωπικό του χώρο.

«Δεν σταματάμε να ζούμεόσο βρισκόμαστε στη δουλειά μαςαλλά επίσης δεν παύουμε να εργαζόμαστε αφού επιστρέφουμε σπίτι μαςτο βράδυ» τονίζει ο 51χρονος άγγλος δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρίτσαρντ Ντόνκιν στο νέο του βιβλίο «Το Μέλλον Της Εργασίας».

Χρόνος προσωπικός = εργασιακός
Αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου στάθηκε, σύμφωνα με τον ίδιο, η εμπειρία που είχε στην κηδεία ενός προσφιλούς του προσώπου. Κατά τη διάρκεια της τελετής πρόσεξε έναν από τους συγγενείς του να έχει ανοίξει το Βlackberry κινητό του τηλέφωνο «τσεκάροντας» την ηλεκτρονική του αλληλογραφία. Αμέσως σκέφτηκε πως πλέον με όλες αυτές τις νέες συσκευές που κυριαρχούν στις ζωές μας ένας άνθρωπος είναι δυνατόν να εργάζεται οπουδήποτε, οποτεδήποτε, ακόμη και την ώρα μιας κηδείας!

Ο κ. Ντόνκιν, ο οποίος με το προηγούμενο βιβλίο του, «Αίμα, Ιδρώτας και Δάκρυα: Η Εξέλιξη της Εργασίας» (Βlood, Sweat and Τears: Τhe Εvolution of Work), μας είχε δώσει ένα σαφές χρονολόγιο της εξέλιξης της ανθρώπινης εργασίας διαμέσου των αιώνων, εξετάζει το ίδιο σενάριο που οι μελλοντολόγοι είχαν προβλέψει εδώ και αρκετά χρόνια: με ποιον τρόπο η τεχνολογία συνέτεινε στην οριστική κατάρρευση του τείχους που διαχώριζε την προσωπική από την επαγγελματική μας ζωή.

«Κάτι δεν φαίνεται να λειτουργεί σωστά στο ζήτημα της εργα σίας σήμερα» γράφει ο συγγραφέας, υποστηρίζοντας πως η τυποποίηση της παραγωγικής διαδικασίας έχει καταστήσει την εργασία τόσο βαρετή ώστε ένας εργαζόμενος πλέον μπορεί να εκφραστεί πιο δημιουργικά δουλεύοντας από το σπίτι του από ό,τι σε ένα περιβάλλον γραφείου. Η βρετανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών «Βritish Τelecom» (ΒΤ) διαβλέποντας αυτή την πραγματικότητα άφησε από το 1998 κιόλας 600 από τους εργαζομένους της να δουλεύουν από το σπίτι. Δώδεκα χρόνια μετά, πάνω από 6.600 υπάλληλοι της ΒΤ απασχολούνται μέσω τηλεργασίας εξοικονομώντας στην εταιρεία πάνω από 40 εκατ. ευρώ ετησίως.

Ποιο ωράριο;
«Ωφέλιμο» έργο
Στο κοντινό μέλλον η εργασία θα αρχίσει να απομακρύνεται από το μοντέλο του «αυστηρού ωραρίου» και θα προσαρμόζεται στο μοντέλο του «ωφέλιμου έργου». Η επικοινωνία των υπαλλήλων με την επιχείρηση θα γίνεται μέσω ταχύτατων ευρυζωνικών συνδέσεων, οι οποίες θα επιτρέπουν την εικονική τους παρουσία στις παραδοσιακές συσκέψεις. Οποια εταιρεία δεν παρέχει τη δυνατότητα προσαρμογής του ωραρίου στις ανάγκες του εργαζομένου, θα είναι αυτομάτως λιγότερο επιθυμητός εργοδότης. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως, από τη μια πλευρά, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να διαμορφώσουν το εργασιακό τους ωράριο κατά το δοκούν, αλλά από την άλλη θα είναι αδύνατο να διαχωρίσουν πλέον τον ελεύθερο χρόνο τους από τον χρόνο της εργασίας τους.

«Μια εβδομάδα αποτελούμενη από 55 εργάσιμες ώρες μπορεί να προκαλέσει διαταραχές άγχους και ψυχικές ασθένειες στους εργαζομένους» υποστηρίζει ο άγγλος δημοσιογράφος. Για τον λόγο αυτόν προτείνει μια εβδομάδα με μόλις 40 ώρες εργασίας, απλωμένες σε εύρος τεσσάρων ημερών, με την Παρασκευή ελεύθερη.

Κερδισμένοι οι πολυτάλαντοι, οι «babyboomers» και οι γυναίκες
ΛΟΝΔΙΝΟ Δίπλα στα μελλούμενα που καταγράφει ο Ρίτσαρντ Ντόνκιν, έρχεται το κορυφαίο ινστιτούτο μάνατζμεντ της Βρετανίας, το Chartered Μanagement Ιnstitute, να προβλέψει ένα εργασιακό τοπίο πολύ διαφορετικό από το σημερινό.

Εκτός της μετακίνησης της εργασίας από το παραδοσιακό γραφείο στο σπίτι και τη διεύρυνση της τηλεργασίας, οι επιχειρήσεις θα συναγωνίζονται μεταξύ τους για την αγορά υπηρεσιών από εργαζομένους που θα εργάζονται σε πολλές διαφορετικές εταιρείες. Πολλοί ταλαντούχοι επαγγελματίες προκειμένου να τα βγάλουν πέρα οικονομικά θα γίνουν διπλοθεσίτες ή και τριπλοθεσίτες, προσφέροντας εργασία σε περισσότερες από μία εταιρείες. «Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μάθουν να μοιράζονται τους εργαζομένους τους με άλλες εταιρείες. Ενας εργοδότης θα πρέπει να καταλάβει πως δεν του ανήκει κανένας υπάλληλος» τονίζει ο κ. Ντόνκιν.

Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως, λόγω οικονομικής ύφεσης, οι επιχειρήσεις θα κάνουν την ανάγκη φιλοτιμία και θα κατευθυνθούν σε εργασιακές καινοτομίες ανθρωπιστικής φύσεως προκειμένου να μη χάσουν τους υπαλλήλους και, μαζί με αυτούς, τον υπέρογκο τζίρο τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, προβλέποντας μια αύξηση των θανάτων υπαλλήλων από επιπλοκές του διαβήτη, προτείνει στις επιχειρήσεις να λάβουν σύντομα μέτρα προκειμένου να μη χάσουν το εργατικό τους δυναμικό. Για τον λόγο αυτόν η ΒΤ από το 2005 εξήγγειλε αυστηρά μέτρα προστασίας της υγείας των εργαζομένων της, με αποτέλεσμα οι ημέρες που οι υπάλληλοί της έπαιρναν άδεια από τη δουλειά λόγω ασθενείας να σημειώσουν μείωση της τάξεως του 33%. Αναβαθμισμένος προβλέπεται, τέλος, να είναι στη νέα αυτή πραγματικότητα ο ρόλος τόσο των γυναικών όσο και των πιο ηλικιωμένων εργαζομένων. Οι λεγόμενοι «Βabyboomers», δηλαδή όσοι γεννήθηκαν αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενδέχεται να παίξουν σημαντικό ρόλο στα μελλοντικά εργασιακά δρώμενα. Από έρευνα του βρετανικού υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας προκύπτει ότι οι υπάλληλοι που βρίσκονται στην έβδομη δεκαετία της ζωής τους είναι το ίδιο ή ακόμη και περισσότερο παραγωγικοί σε σχέση με τους νεότερους σε ηλικία συναδέλφους τους, γεγονός που θα καθυστερήσει την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους. Ο συγγραφέας αναφέρει επίσης τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε το 2004, από όπου προέκυψε πως οι εταιρείες που είχαν γυναίκες υπαλλήλους σε επιτελικές θέσεις αξιολογούνταν πιο ψηλά από ό,τι αντίστοιχες επιχειρήσεις όπου οι γυναίκες καταλάμβαναν εργασιακά πόστα με λιγότερες ευθύνες. Το μέλλον των επιχειρήσεων, σύμφωνα με τον κ. Ντόνκιν, βρίσκεται σε γυναικεία χέρια. Εστω και πολυάσχολα.


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο K.Τσαβαλος -εφ. Το Βήμα, Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010