18/2/10

Ο πρόεδρος πίσω από τον μύθο 1960 - 50 ΧΡΟΝΙΑ από την εκλογή τού Τζ.Φ. Κένεντι

«Κάποτε κάποιος πρέπει να γράψει για τον ρόλο του χαρισματικού στην πολιτική» έλεγε η Αλις Ρούζβελτ Λάγκγουορθ, κόρη του προέδρου Φραγκλίνου Ρούζβελτ, σχολιάζοντας τη μυθοποίηση του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι. Και με την ελευθεροστομία που τη διέκρινε και άφησε εποχή στην Ουάσιγκτον προσέθεσε: «Και ο πατέρας μου, κατ΄ εξοχήν χαρισματικός άνθρωπος,και ο Τζον έκαναν πολλές γκάφες στην πολιτική.Ωστόσο ο κόσμος,όλοι μας,τους έχουμε βάλει στο εικονοστάσι,τους μυθοποιήσαμε». Αυτά ειπώθηκαν το 1981 από ένα πρόσωπο που λάτρευε τον JFΚ. Τριάντα χρόνια αργότερα μπορούμε να ερευνήσουμε τον 35ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών πιο αντικειμενικά.

Διάδοχος του... αδελφού του
Η ζυγαριά με τα υπέρ και τα κατά του πρώτου καθολικού το θρήσκευμα προέδρου της προτεσταντικής Αμερικής κλίνει εντυπωσιακά προς τα υπέρ. Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ασφαλώς ευθύνεται για την επιχείρηση της CΙΑ εναντίον της Κούβας με στόχο την ανατροπή του Φιντέλ Κάστρο τον Απρίλιο του 1961, οπωσδήποτε ευθύνεται για την ολοκληρωτική εμπλοκή της Αμερικής στο Βιετνάμ, αλλά είναι αυτός ο ίδιος ο Κένεντι που εναντιώθηκε στις εισηγήσεις όλων σχεδόν των συμβούλων του και προτίμησε την ειρηνική διευθέτηση της λεγομένης κρίσης της Κούβας, τον Οκτώβριο του 1962, είναι αυτός που πρώτος εισήγαγε ένα στοιχειώδες πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης, το πρόγραμμα Μedicare το 1961, είναι αυτός που, το 1962, έστειλε στις Πολιτείες του αμερικανικού Νότου την Εθνοφυλακή με την εντολή «προστασία στους νέγρους».

Ο μύθος για τον JFΚ- στον οποίο πολύ συνέβαλαν και οι εξωσυζυγικές δραστηριότητές του, όπως και οι σχέσεις του με κάποιους περίεργους τύπους- διογκώθηκε από τη δολοφονία του εκείνο το απομεσήμερο της 22ας Νοεμβρίου 1963 στην κεντρική λεωφόρο του Ντάλας, στο Τέξας, αλλά δημιουργήθηκε, πλάστηκε και έλαβε διαστάσεις πολύ προτού ακόμη ορκιστεί πρόεδρος στις 20 Ιανουαρίου 1961. Κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 1960 ύστερα από μια δραματική σύγκρουση με τον Ρεπουμπλικανό Ρίτσαρντ Νίξον με διαφορά μόλις 118.243 ψήφων σε σύνολο 68,3 εκατομμυρίων.

Ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα
Γιος του μεγαλοεπιχειρηματία και επί ένα διάστημα πρεσβευτή στη Βρετανία Τζόζεφ Κένεντι και της Ροζ Ελίζαμπεθ Φιτζέραλντ, ο Τζον αποφοίτησε από το Χάρβαρντ το 1940, υπηρέτησε στον πόλεμο και ήταν ο ένας από τους δύο που διασώθηκαν με βαρύ τραύμα στη ράχη όταν η ακταιωρός στην οποία επέβαιναν τορπιλίστηκε και βυθίστηκε στον Ειρηνικό. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε σκοτωθεί στο μέτωπο του Ειρηνικού ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο Τζόζεφ, τον οποίο «προόριζε για πρόεδρο» ο πατέρας του, όπως ο ίδιος έλεγε. Αλλά η τραγική για την οικογένεια των Κένεντι απώλεια του «Τζα» δεν έσβησε το όνειρο του πατριάρχη της «να δει τον γιο στον Λευκό Οίκο». Εστρεψε την προσοχή του στον δευτερότοκο, στον Τζον, και του έστρωσε την καριέρα.

Ο Τζον άρχισε- μόλις αποστρατεύθηκε, το 1945- από δημοσιογράφος και από την πρώτη στιγμή φάνηκαν τα προσόντα του. Ευθύς, συγκεκριμένος, με άψογη συμπεριφορά και πλούτο γνώσεων, κάλυψε δημοσιογραφικά, μεταξύ άλλων, την ιδρυτική διάσκεψη του ΟΗΕ στο Σαν Φρανσίσκο και τις εκλογές της Βρετανίας το 1945. Εναν χρόνο αργότερα θέτει υποψηφιότητα και εκλέγεται βουλευτής Μασαχουσέτης περνώντας αμέσως στην ομάδα των «λίμπεραλ» Δημοκρατικών που υποστήριζανχωρίς επιτυχία- τα πρώτα κοινωνικά μέτρα που σχεδίασε ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν. Με τη βοήθεια των «φίλων, συγγενών αλλά και εχθρών της οικογενείας», θα γράψει αργότερα ο David Ηalberstam, ο JFΚ αποκτά όνομα στην Ουάσιγκτον και ο δρόμος στην πολιτική είναι πλέον ανοικτός. Επόμενος σταθμός, βέβαια, η έδρα της «Πολιτείας των Κένεντι» στη Γερουσία, την οποία κερδίζει πανηγυρικά το 1952 για να αναδειχθεί καλός ρήτορας, άριστα οργανωμένος και με έντονη την κοσμική παρουσία του, γεγονός το οποίο του προσέφερε, μεταξύ άλλων, και τη σύζυγο, τη Ζακελίν Μπoυβιέ, κόρη τραπεζίτη της Νέας Υόρκης και αστέρι της κοσμικής κοινωνίας της.

Η δραστηριότητά του στη Γερουσία άφηνε συνήθως ικανοποιημένους και απογοητευμένους πότε τους Δημοκρατικούς και πότε τους αντιπάλους του Ρεπουμπλικανούς. Με τους πρώτους συμφωνούσε για κάποια (δειλά) κοινωνικά προγράμματα που εισηγούνταν αλλά περνούσε στο ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο για τα αντιδημοκρατικά μέτρα που προωθούσε ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ. Πολύ χαρακτηριστικά ο ιστορικός D.F. Fleming διερωτάται αν αυτό «ήταν ένδειξη πολιτικής ανεπάρκειας είτε καλώς μελετημένη στρατηγική για να αλιεύσει υποστήριξη» από τα δύο κόμματα. Η πραγματικότητα αποκλείει το δεύτερο. Οταν πριν από ακριβώς 50 χρόνια, το 1960, διεκδίκησε τον Λευκό Οίκο τάχθηκαν εναντίον του όχι μόνο όλοι οι Ρεπουμπλικανοί αλλά και πολλοί Δημοκρατικοί οι οποίοι τον έβλεπαν ως... σοσιαλιστή.

Η συμφωνία με τον Χρουστσόφ
Ο Τζον Κένεντι καταγράφεται στην Ιστορία ως ένας από τους λίγους αμερικανούς προέδρους που εργάστηκαν για την ειρήνη. Η μεγαλύτερη συμβολή του στην αποτροπή του πολέμου, πέρα από μύθους και εθνικές υπερβολές, είναι ίσως ο χειρισμός του στην κρίση των πυραύλων της Κούβας το φθινόπωρο του 1962. Στρατιωτικοί και πολιτικοί σύμβουλοι του υπεδείκνυαν «να βομβαρδίσει τις εγκαταστάσεις (στην Κούβα) προτού πλησιάσουν τα σοβιετικά σκάφη» που μετέφεραν εκεί πυραύλους. Η δημοτικότητά του είχε περιοριστεί στο 38% και οι εκλογές στο Κογκρέσο θα έφερναν ασφαλώς ρεπουμπλικανική πλειοψηφία, η οποία θα τον εμπόδιζε να περάσει το κοινωνικό του πρόγραμμα. Η CΙΑ, ηθικά και πολιτικά τραυματισμένη από το φιάσκο της απόβασης στην Κούβα, κινητοποίησε καθετί για να τον πείσει ότι «δεν υπάρχει άλλη λύση» από μια «επίθεση εκδίκησης» γράφει ο τότε υπουργός Ρόμπερτ Μακ Ναμάρα στο «Ιn Retrospect» του και η Εκκλησία, με επικεφαλής τον καρδινάλιο Σπέλμαν, «δέεται» δημοσίως για τη «συντριβή των κομμουνιστών στη γειτονική Κούβα». Ο Κένεντι όμως καταλάβαινε ότι «και η παραμικρή κίνηση εναντίον της Κούβας θα οδηγούσε σε σύγκρουση με τη Σοβιετική Ενωση». Ετσι, όταν ο Νικίτα Χρουστσόφ, στις 24 Οκτωβρίου, του έδειξε μια διέξοδο- δεν θα εγκαταστήσει πυραύλους στην Κούβα αν οι ΗΠΑ αποσύρουν τους (άχρηστους) πυραύλους τους από την Τουρκία και υποσχεθούν ότι «δεν θα επιτεθούν» στην Κούβα-, ο Κένεντι απάντησε ότι συμφωνεί. Ο πυρηνικός Αρμαγεδδών αποφεύχθηκε. Μία εβδομάδα αργότερα στις εκλογές οι Δημοκρατικοί όχι μόνο δεν έχασαν έδρες αλλά τις αύξησαν κατά δώδεκα.


Βαρβάρα Τερζάκη
Άρθρο Στάθη Ευσταθιάδη - εφ. Το Βήμα, Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010

Δεν υπάρχουν σχόλια: