25/2/10

Ευρωπαίες Τα κάνουν όλα και... συμφέρουν!


Είναι πιο μορφωμένες από τους άνδρες αλλά αμείβονται λιγότερο στη δουλειά τους. Ταυτόχρονα κρατούν το σπίτι και αναθρέφουν τα παιδιά, ενώ πρέπει να βρίσκουν χρόνο να γυμνάζονται και να καλλωπίζονται. Οι ακροβασίες αυτές κοστίζουν ακριβά στην υγεία τους - σωματική και ψυχική. Ζητείται λύση!

Κουρασμένη, παχιά και γερασμένη είναι η γυναίκα της Ευρώπης, σύμφωνα με έκθεση από την Ιατρική Σχολή Καρλ Γκούσταβ Κάρους του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δρέσδης και από την Ερευνητική Ενωση για τη Δημόσια Υγεία της Σαξονίας και της Σαξονίας-Ανχαλτ. Οπως σημειώνουν οι συγγραφείς της, ο γυναικείος πληθυσμός με ηλικία άνω των 65 ετών έχει εκτοξευθεί σε 17% από 14% που ήταν το 1990. Και μπορεί το προσδόκιμο ζωής των γυναικών να αυξάνεται στην εποχή μας, ωστόσο εκτός από την ποσότητα υπάρχει και η ποιότητα. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να σταματήσουν να αισθάνονται όπως η Μαίρη Παναγιωταρά ότι δεν είναι«τίποτα το σπέσιαλ, το καταπληκτικό...» (τη συνέχεια του στίχου την αφήνουμε σε εσάς.

Στην έκθεση που σκιαγραφεί το προφίλ των γυναικών της Ευρώπης περιλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και την υγεία γυναικών από 15 ετών και άνω από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και από τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν (σε κάποιες περιπτώσεις και από την Ελβετία). Από τα γενικά συμπεράσματα προκύπτει ότι στη Γηραιά Ηπειρο υπάρχουν οριακά περισσότεροι άνδρες απ΄ ό,τι γυναίκες, με τα ποσοστά των γυναικών να αυξάνονται όμως στις μεγάλες ηλικίες- το αποκαλούμενο «ασθενές» φύλο αποδεικνύεται πολύ ανθεκτικό! Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (2008) της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Εurostat), υπάρχουν 15% περισσότερες γυναίκες σε σύγκριση με άνδρες στις ηλικίες από 65 ως 69 ετών και σχεδόν διπλάσιες γυναίκες από άνδρες στις ηλικίες από 80 ετών και άνω.

Οι προβλέψεις της Εurostat αναφέρουν μάλιστα ότι για το 2010 που «ανέτειλε» προσφάτως το μέσο προσδόκιμο ζωής των ευρωπαίων γυναικών θα κυμαίνεται από 76,5 ως 84,5 χρόνια, ενώ ως το 2050 θα αυξηθεί σημαντικά στα 82 με 89,1 έτη. Πάντως στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι η ψαλίδα όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής ανδρών και γυναικών δείχνει να κλείνει τις τελευταίες δεκαετίες, εξαιτίας του ότι και οι γυναίκες ακολουθούν πλέον έναν τρόπο ζωής με ανθυγιεινές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, που αποτελούσε επί έτη ανδρικό «προνόμιο». Οι γυναίκες είναι ανθεκτικές λοιπόν, όπως αποδεικνύεται, παρ΄ ότι υφίστανται κατάφωρες αδικίες κατά τη διάρκεια της (ομολογουμένως) μακράς ζωής τους. Τι εννοούμε με αυτό; Πως, παρ΄ ότι έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από τους άνδρες, βρίσκονται πάντα χαμηλότερα στην εργασιακή κλίμακα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ηλικίες 18-24 ετών πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών (17,2%) σε σύγκριση με εκείνο των γυναικών (13,2%) στην ΕΕ εγκαταλείπει τις σπουδές του έχοντας ολοκληρώσει το πολύ τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι το 2006 το 55,1% των φοιτητών που εισήλθαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην ΕΕ ήταν γυναίκες. Και όμως, παρά τα τόσα προσόντα τους οι γυναίκες αμείβονται με λιγότερα χρήματα στην εργασία τους: στοιχεία του 2006 έδειξαν ότι στην ΕΕ οι γυναίκες κέρδιζαν περίπου 15% λιγότερα χρήματα ανά ώρα εργασίας σε σύγκριση με τους άνδρες.

Βέβαια όλα αυτά ισχύουν όταν οι γυναίκες έχουν εργασία, διότι συχνά η ανεργία τρώει τη ζωή τους. Μάλιστα η χώρα μας, σύμφωνα με την έκθεση, βρίσκεται σε μια από τις πρώτες θέσεις (από το τέλος) όσον αφορά τη γυναικεία εργασία: όταν τα ποσοστά γυναικών παραγωγικής ηλικίας που εργάζονται στην πρώτη στη λίστα Ισλανδία φθάνουν το 80,8%, στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν το 47,9%. Σε αυτόν τον άνισο για τις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες καθημερινό αγώνα ας προσθέσουμε τον παράγοντα «παιδιά», ο οποίος, όπως δείχνουν τα στοιχεία, επηρεάζει την εργασία των γυναικών αλλά όχι και των ανδρών στην Ευρώπη, καθώς και τη μερική απασχόληση που αποτελεί καθαρά γυναικείο «προνόμιο»: το 2007 το 31,2% των εργαζομένων γυναικών στην ΕΕ εργαζόταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες ήταν μόλις 7,7%!

Κρατούν μόνες το σπίτι

Παράλληλα οι γυναίκες αποδεικνύεται ότι ασχολούνται πολύ περισσότερο με καθήκοντα εντός της οικίας για τα οποία δεν πληρώνονται (και τα οποία δεν ξεπληρώνονται με τίποτε πολλές φορές): δεδομένα της Εurostat για το 2008 έδειξαν ότι στις Ευρωπαίες αντιστοιχούν κατά μέσον όρο 278 λεπτά οικιακών καθηκόντων ημερησίως, ενώ στους άνδρες ο χρόνος ενασχόλησης με τα του οίκου τους είναι λιγότερος από μισός. Στοιχεία που αναφέρονται στην έκθεση μαρτυρούν ότι και η φροντίδα των παιδιών αποτελεί γυναικείο καθήκον: οι γυναίκες ασχολούνται τριπλάσιο χρόνο σε σύγκριση με τους άνδρες ημερησίως με την ανατροφή των τέκνων τους.

Η μακρά ζωή των γυναικών σε σύγκριση με αυτήν των ανδρών δεν σημαίνει απαραιτήτως και χρόνια ανέφελα, απαλλαγμένα από προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με τα δεδομένα, το γυναικείο φύλο πλήττεται (και τελικώς πεθαίνει) κυρίως από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους. Ιδιαίτερη προτίμηση στις γυναίκες δείχνουν και τα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη, ενώ τις χτυπούν ιδιαίτερα και νευροεκφυλιστικές νόσοι, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Η καρδιά προδίδει κυρίως τις γυναίκες
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα στέφονται «βασιλιάδες» των «ενόχων» για θανάτους του γυναικείου πληθυσμού. Συνολικά οι παθήσεις του κυκλοφορικού (περιλαμβάνουν πλήθος νοσημάτων, όπως οι ρευματικές καρδιοπάθειες, οι ασθένειες νεφρών και άλλων οργάνων λόγω υπέρτασης, τα προβλήματα της κυκλοφορίας στους πνεύμονες, όπως η πνευμονική υπέρταση και οι μυοκαρδιοπάθειες) σκοτώνουν τις περισσότερες γυναίκες όλων των ηλικιών. Οπως σημειώνεται στην ευρωπαϊκή έκθεση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα που περιλαμβάνουν τα εμφράγματα αλλά και τα εγκεφαλικά επεισόδια προκαλούν πε ρισσότερους από δύο εκατομμύρια θανάτους ετησίως στην ΕΕ και αποτελούν τον «υπαίτιο» για σχεδόν τους μισούς από το σύνολο των θανάτων που καταγράφονται στα κράτη-μέλη (το 45% των θανάτων γυναικών και το 38% των θανάτων ανδρών).

Στη λίστα των κύριων αιτίων θανάτου του γυναικείου πληθυσμού ακολουθούν οι καρκίνοι, οι νόσοι του αναπνευστικού συστήματος, οι τραυματισμοί και οι δηλητηριάσεις, οι νόσοι του νευρικού συστήματος και των αισθητηρίων οργάνων, ο διαβήτης, οι ηπατοπάθειες, οι αυτοκτονίες, η κατάχρηση αλκοόλ, οι ανθρωποκτονίες, το ΑΙDS και η χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Καρκινο-βατούν σε υψηλά ποσοστά


Οσον αφορά τον καρκίνο τα «πρωτεία» κατέχει ο καρκίνος του μαστού (το 29% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στις Ευρωπαίες), ενώ ακολουθεί ο καρκίνος του εντέρου (13,7% των περιπτώσεων), ο καρκίνος της μήτρας (8,6%) και τέταρτος έρχεται ο καρκίνος του πνεύμονος (6,5%). Πάντως η επιβίωση από τον καρκίνο δείχνει να αυξάνεται σε όλες τις χώρες χάρη στις νέες τεχνολογίες και στις προηγμένες θεραπείες. Και κάποια καλά νέα για τη χώρα μας (έστω και παροδικά, ως φαίνεται, σε ορισμένες περιπτώσεις): έχουμε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων στην ΕΕ εξαιτίας καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (1,22 θάνατοι ανά 100.000

πληθυσμού γυναικών), αλλά και χαμηλά ποσοστά θανάτων εξαιτίας καρκίνου του πνεύμονος: αυτή η δεύτερη εικόνα ωστόσο, σημειώνεται στην έρευνα, είναι πολύ πιθανό να αλλάξει στο άμεσο μέλλον, δεδομένου ότι η χώρα μας διαθέτει ορισμένα από τα μεγαλύτερα «φουγάρα» στην Ευρώπη μεταξύ εφήβων κοριτσιών και νεαρών γυναικών, αλλά και επειδή δεν υφίστανται οργανωμένα προγράμματα ελέγχου του πληθυσμού για καρκίνο του πνεύμονος σε εθνικό επίπεδο.

Ούτε για τον καρκίνο του μαστού αλλά και για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δύο μεγάλους «δολοφόνους» των γυναικών στην Ευρώπη, υφίστανται οργανωμένα εθνικά προγράμματα ελέγχου στην Ελλάδα, υπογραμμίζεται στην ευρωπαϊκή έκθεση (επισημαίνεται ωστόσο ότι στη χώρα μας ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια εμβολιασμός των κοριτσιών με το προληπτικό εμβόλιο για τον ιό ΗΡV που αποτελεί τον κύριο παράγοντα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας).

Φουγάρα και αγύμναστες
Αν στη βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος προσθέσουμε την απουσία φυσικής άσκησης (μελέτη σε γυναίκες 15 κρατών-μελών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έδειξε ότι μόλις το 1/3 γυμνάζεται επαρκώς) αλλά και τον δείκτη της ζυγαριάς που συνεχώς ανεβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τότε το μέλλον της υγείας του γυναικείου οργανισμού προδιαγράφεται τουλάχιστον αβέβαιο.

Οσο για τη γυναικεία γονιμότητα, αυτή έχει πάρει την κατιούσα και μάλιστα με πολύ ταχείς ρυθμούς. Η γονιμότητα των γυναικών στην Ευρώπη έπεσε από 2,6 (παιδιά ανά γυναίκα) στις αρχές της δεκαετίας του 1960 σε 1,4 τη δεκαετία 1995-2005. Την ίδια στιγμή η μέση ηλικία κατά την οποία οι γυναίκες γίνονται μητέρες έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον δύο χρόνια μέσα στην ίδια δεκαετία. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, οφείλεται στο ότι οι γυναίκες σπουδάζουν πλέον για περισσότερα χρόνια και επικεντρώνονται επί μακρόν στο «χτίσιμο» της καριέρας τους.

Τις γυναίκες φαίνεται όμως να προτιμούν τόσο η άνοια όσο και η κατάθλιψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η νόσος Αλτσχάιμερ πλήττει περισσότερο το γυναικείο φύλο, ενώ τα ποσοστά κατάθλιψης στις γυναίκες φθάνουν το 9,4%. Μελέτες αποκαλύπτουν επίσης ότι οι γυναίκες κάνουν δύο φορές συχνότερα απόπειρες αυτοκτονίας σε σύγκριση με τους άνδρες. Στην ευρωπαϊκή έκθεση υπογραμμίζεται ότι ο διττός ρόλος των γυναικών, αυτός της μητέρας αλλά και εκείνος της εργαζόμενης γυναίκας, αυξάνει τον κίνδυνο ψυχολογικών προβλημάτων. Η ψυχολογική κατάσταση των γυναικών επιβαρύνεται μάλιστα από τις πολύ τρυφερές ηλικίες: δεν είναι μάλλον τυχαίο ότι η (κατά)χρήση ηρεμιστικών και υπνωτικών φέρει θηλυκή υπογραφή, και μάλιστα σε κορίτσια σχολικής ηλικίας! Πάντως στην ευρωπαϊκή κλίμακα οι Ελληνίδες θεωρούνται από τις γυναίκες που μπορούν να «χαμογελούν» περισσότερο, καθώς ζουν πολλά χρόνια χωρίς προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Εurostat, οι γυναίκες στη χώρα μας βρίσκονται μαζί με εκείνες από τη Δανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία, την Ιταλία, τη Σουηδία και τη Βρετανία στην κορυφή της κλίμακας των υγιών επί μακρόν: υπολογίζεται ότι περνούν περισσότερα από 65 χρόνια της ζωής τους χωρίς να βασανίζονται από σοβαρές ασθένειες.

Οπως σχολιάζει στο «Βήμα» ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ κ.Δ.Τριχόπουλος ,«είναι γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου εμφανίζεται μεγάλη μείωση της θνησιμότητας,ακόμη και στις μεγάλες ηλικίες, σε ολόκληρη την Ευρώπη,συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας».

Βόμβα στο στήθος της Ελληνίδας
Ο καθηγητής προσθέτει βέβαια, ιδιαίτερα για τις Ελληνίδες, ότι υπάρχουν «μελανά σημεία» στον τομέα της υγείας τους:«Το σημαντικότερο αφορά το κάπνισμα.Ενώ οι άνδρες κατάλαβαν ότι το κάπνισμα είναι ο υπ΄ αριθμόν 1 κίνδυνος της υγείας,με αποτέλεσμα να εμφανιστεί στον ανδρικό πληθυσμό υποχώρηση των ποσοστών καρκίνου του πνεύμονος,οι γυναίκες φαίνεται ότι δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη το μέγεθος του κινδύνου, σαν να θέλουν και οι ίδιες να πάθουν για να μάθουν».Δραματικό πρόβλημα για το μέλλον της Ευρώπης χαρακτηρίζει ο καθηγητής τη μείωση της γονιμότητας. Οσον αφορά συγκεκριμένα τις Ελληνίδες, τους καταλογίζει ότι δεν παρακολουθούν τις ευνοϊκές τάσεις που επικρατούν τα τελευταία χρόνια στην υπόλοιπη Ευρώπη . «Δεν ασκούνται και εμφανίζουν παχυσαρκία,αφού απομακρύνονται από τις επιταγές της μεσογειακής διατροφής τις οποίες ολοένα περισσότερες Ευρωπαίες υιοθετούν».

Για ευρωπαϊκά ευρήματα που αποτελούν «καθρέφτη» της υγείας των Ελληνίδων κάνει λόγο ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, κ.Ι. Τούντας.«Οι γυναίκες στην Ελλάδα ζουν κατά μέσον όρο 81 χρόνια,δύο περίπου έτη περισσότερο από τους άνδρες, επειδή στους άνδρες καταγράφονται περισσότεροι θάνατοι στις μικρές ηλικίες λόγω των τροχαίων δυστυχημάτων. Διαφορετικά, οι γυναίκες παρουσιάζουν μεγαλύτερη νοσηρότητα από τους άνδρες».Ο καθηγητής προσθέτει ότι ο καρκίνος του μαστού, παρ΄ ότι είναι τόσο για τις Ελληνίδες όσο και για τις Ευρωπαίες ένας από τους κύριους «δολοφόνους», εμφανίζει σταθερή θνησιμότητα τα τελευταία χρόνια.«Αντιθέτως,αύξηση παρουσιάζει η συχνότητα του καρκίνου του πνεύμονος στις γυναίκες,λόγω της αύξησης του καπνίσματος τα τελευταία 30 χρόνια.Σήμερατο 31% των ενήλικων Ελληνίδων καπνίζει,ενώ για τις ηλικίες 18-65 ετών το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 52% και στους άνδρες στο 48%.Μεγαλύτερο είναιεπίσηςτο ποσοστό των κοριτσιών που καπνίζουν στις ηλικίες 14-15 ετών (7%) σε σύγκριση με τα αγόρια της αντίστοιχης ηλικίας (5%),σύμφωνα με τα ευρήματα της πανευρωπαϊκής μελέτης Κidscreen που πραγματοποιήσαμε προσφάτως στη χώρα μας».

Μια σπουδαία γυναίκα, η τραγουδίστρια Τζόαν Μπαέζ, είπε κάποτε ότι «δεν μπορείς να επιλέξεις πώς θα πεθάνεις.Ή πότε.Μπορείς μόνο να αποφασίσεις πώς θα ζήσεις τώρα».Τα λόγια αυτής της γυναίκας ας αποτελέσουν αφιέρωση σε όλες τις υπόλοιπες γυναίκες στην Ευρώπη- και όχι μόνο. Τότε μόνο θα φύγουν τα σύννεφα από το... άλλο μισό του ουρανού.


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Θεοδωρα Τσωλη-εφ. Το Βήμα,Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

Δεν υπάρχουν σχόλια: