10/2/10

Η ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΜΥΘΟΥ Το «διαβολικόν ατύχημα»

O Πάπας να προσεύχεται προ ημίγυμνου ερωτικού συμβόλου θα ήταν πράγμα αδιανόητο για οποιονδήποτε. Για οποιονδήποτε;

Η Πέμπτη που γέννησε την ανευλαβή εικόνα ήταν μια συνηθισμένη Πέμπτη για τον παλιό «Ταχυδρόμο», 14 Μαρτίου του 1957, η ώρα περασμένη, κοντά ξημέρωμα. Η Αθήνα έρημη, κοιμόταν, αλλά στον τέταρτο όροφο της οδού Χρήστου Λαδά αρ. 3 άνθρωποι δούλευαν πυρετωδώς σαν να ήταν μέρα μεσημέρι. Εκεί βρισκόταν το τυπογραφείο της αλλοτινής έδρας του Συγκροτήματος Λαμπράκη, και στον εκτεταμένο χώρο του εκτυλισσόταν η ίδια θορυβώδης ιεροτελεστία όπως κάθε νύχτα. Οι τυπογράφοι έτρεχαν αλλόφρονες εδώ κι εκεί μέσα στο αδιάκοπο κροτάλισμα των λινοτυπικών μηχανών, με τους συντάκτες ύλης να τους κυνηγούν καταπόδι, όλοι βιαστικοί, νευρικοί, εναγώνιοι, για να ετοιμάσουν έγκαιρα το φύλλο του«Βήματος» που θα κυκλοφορούσε σε λίγες ώρες. Χτυπητή αντίθεση ανάμεσα σε αυτό το πολυάσχολο σμάρι αποτελούσε ευάριθμη ομάδα δημοσιογράφων και τυπογράφων οι οποίοι φαίνονταν σαν να μην έχουν να κάνουν τίποτε. Περιφέρονταν άσκοπα, αστειεύονταν μεταξύ τους, δυο-τρεις σε μια άκρη σαν να ζητούσαν παρηγοριά στις φτωχικές και αταίριαστες delicatessen του καφενείου του Συγκροτήματος, ούζο και ζαμπόν. Ηταν η ομάδα του «Ταχυδρόμου», ο οποίος, αυτόνομο περιοδικό τότε, «έκλεινε», όπως λέμε, την Πέμπτη και κυκλοφορούσε το Σάββατο.

Εκείνη την Πέμπτη και εκείνη την ώρα το τεύχος ήταν ουσιαστικά έτοιμο, έμεναν ελάχιστες λεπτομέρειες να τακτοποιηθούν, και θα ήταν ανεξήγητη η παρουσία των φαινομενικά αργόσχολων αν οι ίδιοι δεν έστρεφαν κάθε τόσο τα μάτια τους προς το στενό μπαλκόνι του ορόφου σαν κάτι να περίμεναν. Εκεί, παρά την ψύχρα της μαρτιάτικης νύχτας, ένας νεαρός με το πουκάμισο, ψηλός, νευρώδης και λυγερόκορμος, με τη ράχη στραμμένη προς τη μεγάλη αίθουσα του τυπογραφείου, σκυμμένος, με τους αγκώνες στην κουπαστή του κιγκλιδώματος και το πρόσωπο ανάμεσα στις παλάμες, ατενίζοντας κάτω τη σκοτεινή και άδεια πλατεία Καρύτση, φαινόταν δοσμένος σε βαθιά συλλογή. Ηταν ο Χρήστος Λαμπράκης, διευθυντής του «Ταχυδρόμου».

Η εικόνα ήταν συνηθισμένη εκείνες τις ατέλειωτες μεταμεσονύκτιες ώρες της Πέμπτης. Ο νεαρός Λαμπράκης συχνά κατέφευγε στο μπαλκόνι, όπου μπορούσε να μείνει ώρα πολλή, μόνος, για να σκεφτεί λύσεις για τίτλους, εικονογράφηση, σελιδοποίηση και ό,τι άλλο, και κατόπιν έμπαινε στο τυπογραφείο συνήθως με χρήσιμες ιδέες. Οι λιγοστοί συντάκτες της εκδοτικής ομάδας, κατάκοποι αλλά υπομονετικοί, τον περίμεναν, αν και οι περισσότεροι είχαν τελειώσει τη δουλειά τους. Το ίδιο έγινε και εκείνη την Πέμπτη. Ο Λαμπράκης επέστρεψε από το μπαλκόνι κομίζοντας τη λύση του προβλήματος που τον απασχολούσε (καθώς και όλους) και λίγο αργότερα το τεύχος πήρε την άγουσα για το πιεστήριο, στο υπόγειο του κτιρίου, και οι συντάκτες πήγαν επιτέλους για ύπνο. Ξημέρωνε.

Το ιδιότυπο αυτό ξενύχτι, που επαναλαμβανόταν απαράλλαχτα σχεδόν κάθε εβδομάδα, δεν μπορούσε παρά να μείνει στη μνήμη του αυτόπτη μάρτυρα σαν επιτομή της φροντίδας και της επιμονής που έδειχνε ο Χρήστος Λαμπράκης στη δουλειά του από τότε, από τα 23 του χρόνια. Το αποτέλεσμα, θα έλεγε κανείς, άξιζε τον κόπο. Ο «Ταχυδρόμος» ήταν έντυπο ζωντανό, πλούσιο, που χαιρόσουν να το διαβάζεις, και το αναγνωστικό κοινό του ήταν αφοσιωμένο.

Δεν άξιζε όμως η τόση επιμέλεια τη στενοχώρια που πήρε ο Χρήστος Λαμπράκης όταν το συγκεκριμένο εκείνο τεύχος κυκλοφόρησε το Σάββατο 16 Μαρτίου του 1957 και προκάλεσε σκάνδαλο.

Το φύλλο είχε τον Νίκο Τσιφόρο του, είχε τον Δημήτρη Ψαθά του, αλλά είχε και τον Αντρέ Ζιντ του, είχε και τον Κοσμά Πολίτη του. Είχε όμως επιπλέον και ένα ρεπορτάζ για την εκστρατεία του Βατικανού εναντίον των γυμνικών εμφανίσεων στις οποίες επιδίδονταν οι κινηματογραφικές καλλονές της εποχής, με πρώτη και καλύτερη την αισθησιακή και χαριτωμένη Μπριζίτ Μπαρντό, η οποία μάλιστα εικονιζόταν ολοσέλιδη στο εξώφυλλο του τεύχους. Εκείνο ωστόσο που κυρίως ενόχλησε δεν ήταν το κείμενο αλλά η εικονογράφηση που, άγνωστο πώς, είχε παρεισφρήσει για να το συνοδεύσει: ένα φωτομοντάζ όπου ο τότε Πάπας Πίος ΙΒ΄, με τις παλάμες ενωμένες σε στάση προσευχής, ατένιζε ευλαβικά την Μπριζίτ Μπαρντό που ορθωνόταν μπροστά του επιβλητική, προκλητική, ημίγυμνη. Τα πράγματα έκανε ακόμη χειρότερα η λεζάντα: «Ο Πάπας μοιάζει αποφασισμένος να προχωρήσει...». Το εννοούμενο ήταν «στον αφορισμό» της τολμηρής ηθοποιού, αλλά καθώς αυτό παραλειπόταν, και με τον Πάπα τόσο πλησίον στα γυμνά κάλλη της «γατούλας του σεξ», ο καθένας μπορούσε να δώσει στα λόγια της λεζάντας όποιο νόημα ήθελε.

Η Καθολική Εκκλησία διαμαρτυρήθηκε φυσικά θεωρώντας το δημοσίευμα προσβλητικό για τον αρχηγό της. Από την πλευρά της η διεύθυνση του «Ταχυδρόμου», στο επόμενο τεύχος του, έπραξε τα δέοντα: δημοσίευσε επανόρθωση όπου εξέφραζε τη λύπη της για το δημοσίευμα και την εκτίμησή της για το πρόσωπο του Ποντίφικος, και επιδεικνύοντας τη δημοσιογραφική ευαισθησία της απέναντι σε ένα ζήτημα θρησκευτικής ευαισθησίας μνημόνευε την εχθρική υπερφυσική δύναμη που είχε βάλει ένα από τα πολλά ποδάρια της, ήγουν τον «δαίμονα του τυπογραφείου», και προσφυώς χαρακτήριζε την υπόθεση «διαβολικόν ατύχημα».


Βαρβάρα Τερζάκη

Άρθρο Λεωνίδα Ζενακου - εφ. Το Βήμα, 25-12-2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: