25/2/10

Ο ασύμμετρος πόλεμος του Διαδικτύου


Υπό συνθήκες μυστικότητας, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση και Ιαπωνία οργανώνουν διεθνή εκστρατεία εναντίον των... κυβερνοπειρατών!

«Θα πίστευε κανείς ότι συζητούν για τα πυρηνικά τους οπλοστάσια ή κάτι ανάλογο, αλλά αυτό που βρίσκεται στο τραπέζι είναι τα... δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας»! Με αυτά τα λόγια ο Ενταν Κατζ, εκπρόσωπος του Ιδρύματος Ηλεκτρονικού Συνόρου, σχολίαζε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» τις μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ HΠA, ΕΕ, Ιαπωνίας και άλλων κρατών, οι οποίες έλαβαν χώρα τον περασμένο μήνα στη Γκουανταλαχάρα του Μεξικού. «Το γεγονός ότι 30 ή 50 άνθρωποι κάθονται γύρω από ένα τραπέζι για να αποφασίσουν τους νόμους στους οποίους θα υπαχθούν όλα τα έθνη του κόσμου, όταν μάλιστα υπάρχουν τόσα πεδία διαφωνίας, μοιάζει με κατάφωρη παραβίαση της δημοκρατικής διαδικασίας», συμπλήρωσε ο πρώην λέκτορας στη Νομική Σχολή του Γέιλ και νυν ακτιβιστής για την ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Στόχος των μακρόσυρτων διαπραγματεύσεων, οι οποίες αναμένεται να συνεχισθούν τον Απρίλιο στο Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας, είναι η θέσπιση της λεγόμενης Διεθνούς Συνθήκης κατά της Πλαστογραφίας (ACTA) μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για τη συγκρότηση Ιεράς Συμμαχίας στον κυβερνοχώρο, εναντίον μιας «πειρατείας» πολύ περισσότερο επικίνδυνης, για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, από εκείνη των Σομαλών επιγόνων του Μπαρμπαρόσα.
Τεράστια συμφέροντα
Τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τεράστια, καθώς αυτοί που απειλούνται είναι οι κολοσσοί της περίφημης «Νέας Οικονομίας της Γνώσης»: Μουσική και κινηματογραφική βιομηχανία, φαρμακευτικές εταιρείες, παραγωγοί λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών και πάει λέγοντας. Ενδεικτικά στην Αμερική, το 2001, οι εξαγωγές μόνο των εταιρειών παραγωγής μουσικής, κινηματογραφικών ταινιών και λογισμικού έφταναν τα 89 δισ., ενώ οι εξαγωγές της χημικής βιομηχανίας δεν ξεπέρασαν τα 75 δισ. και της αυτοκινητοβιομηχανίας τα 57 δισ.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 2009, κυκλοφόρησε το νέο μυθιστόρημα του Νταν Μπράουν «Το χαμένο σύμβολο», σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου. Κάθε αντίτυπο πουλιόταν στην τιμή των 6,69 ευρώ και προστατευόταν από την ηλεκτρονική πειρατεία χάρη σε ένα ειδικό λογισμικό. Ωστόσο, η πανοπλία αποδείχθηκε χάρτινη. Δύο ημέρες αργότερα, οι υπηρεσίες δίωξης του ηλεκτρονικού εγκλήματος διαπίστωσαν ότι πειρατές είχαν κατεβάσει παράνομα τουλάχιστον 40.000 αντίγραφα του βιβλίου.
Ο,τι τεχνολογικά ή νομοθετικά όπλα κι αν επιστρατεύουν οι ψηφιακές βιομηχανίες, οι πειρατές βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά. Η μεγάλη ιδιομορφία του προϊόντος της γνώσης, είτε πρόκειται για το καινούργιο φαρμακευτικό μόριο, είτε για το καινούργιο λειτουργικό σύστημα της Microsoft, είτε για την καινούργια υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ, είναι ότι σχεδόν όλο το κόστος βρίσκεται στην παραγωγή της αρχικής «μήτρας». Από 'κει και πέρα, η αναπαραγωγή εκατομμυρίων αντιγράφων είναι σχεδόν δωρεάν. Πώς να προστατευθείς από την πειρατεία, όταν ένα προϊόν, η παραγωγή του οποίου κόστισε 100 εκατομμύρια δολάρια, αποθηκεύεται σε ένα ταπεινό CD κόστους ενός δολαρίου; Πώς να εμποδίσεις τη διάδοση μιας πληροφορίας, μιας ιδέας;
Πολιτικές αντιθέσεις
Πέραν των τεχνικών προβλημάτων, αναφύονται πολιτικές αντιθέσεις, οι οποίες δυσκολεύουν την επίτευξη συμφωνίας ακόμη και μεταξύ των μεγάλων, δυτικών δυνάμεων. Εκτός από την Αμερική, και η Γαλλία, η οποία διατηρεί πάντα μια πολύ δυναμική πολιτιστική βιομηχανία, εμφανίζεται πολύ αυστηρή στο σεβασμό του copyright. Μάλιστα, η κυβέρνηση Σαρκοζί, με τον νόμο HADOPI περί πνευματικής ιδιοκτησίας, δημιούργησε μια ειδική αστυνομία για τη δίωξη των κυβερνοπειρατών, η οποία θα μπορεί ακόμη και να διακόπτει τη σύνδεση με το Ιντερνετ σε όποιον παραβάτη έχει αγνοήσει δύο προειδοποιήσεις των αρχών. Σε παραπλήσιο μήκος κύματος κινείται η Βρετανία. Ωστόσο, η Γερμανία, η Σουηδία και άλλες χώρες αρνούνται να λάβουν δρακόντεια μέτρα. Την απροθυμία τους ενισχύει και η ευαισθητοποίηση μεγάλης μερίδας πολιτών υπέρ της ελεύθερης πρόσβασης στο Ιντερνετ, η οποία αρχίζει να παίρνει διαστάσεις πραγματικού κινήματος, μορφή του οποίου είναι και η εμφάνιση Κομμάτων... Πειρατών! Ενα φαινόμενο που συγκρίνεται με την ανάδυση των κομμάτων των Πρασίνων, τη δεκαετία του '80.
Ανάλογες πρωτοβουλίες αναπτύσσονται στον Νέο Κόσμο. Στο Σαν Φρανσίσκο συγκροτήθηκε η μη κερδοσκοπική οργάνωση Creative Commons (Δημιουργικές Κοινότητες), η οποία προωθεί ένα πιο ευέλικτο μοντέλο copyright: ο δημιουργός ενός πνευματικού προϊόντος διατηρεί ορισμένα δικαιώματα, επιτρέποντας ωστόσο τη διάδοση και τη χρήση του σε ευρύτατη κλίμακα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Υπολογίζεται ότι περίπου 130 εκατομμύρια άδειες έχουν εκδοθεί υπό αυτό το καθεστώς. Μεταξύ αυτών που προσχώρησαν στο εν λόγω κίνημα είναι και ο πολύ γνωστός Βραζιλιάνος τραγουδοποιός Ζιλμπέρτο Ζιλ, υπουργός Πολιτισμού του Λούλα.
Για την ώρα, η διεθνής «νομιμότητα» κινείται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Οταν θεσπίστηκε, στην Αγγλία του 1710, ο πρώτος νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Statute of Anne), στόχος ήταν να προστατευθούν οι συγγραφείς από τους εκδότες των έργων τους, ενώ η διάρκεια του copyright καθορίστηκε στα 14 χρόνια.
Ο αντίστοιχος νόμος του 1790 στις νεαρές ΗΠΑ καθόριζε το copyright στα 28 χρόνια. Ωστόσο, από το 1960, υπό την πίεση της Walt Disney η διάρκεια του copyright αυξήθηκε 11 φορές, για να φτάνει σήμερα τα... 95 χρόνια, ενώ στην ΕΕ είναι «μόνο» 70! Στην εποχή της υποτιθέμενης «οικονομίας της γνώσης», η πραγματική ελευθερία στη γνώση έχει να αντιμετωπίσει ολοένα και υψηλότερους φραγμούς.

Βαρβάρα Τερζάκη

ΆρθροΠετρου Παπακωνσταντινου-εφ. Καθημερινή, 14-02-2010

Δεν υπάρχουν σχόλια: